Categorie: bezinning

Trouw ( Nl )

Peter Henk Steenhuis

Interview Jabik Veenbaas en Willem Visser

Het goede doen ? Kijk naar jezelf met de blik van aan buitenstaander

Wat zet ons aan tot deugdzaam gedrag? Die vraag staat centraal in het net vertaalde standaardwerk ‘De theorie over morele gevoelens’ van de Schotse verlichtingsfilosoof Adam Smith. Aan de hand van hun favoriete passages beantwoorden inleider Jabik Veenbaas en vertaler Willem Visser deze vraag

Ja, waarom eigenlijk probeert een mens het goede te doen ? Ik ga er hier maar van uit dat inderdaad ieder “normaal” mens streeft naar deugdzaamheid. Vraag me nu niet wat “normaal” is.

Je kan de vraag beantwoorden door de mens te zien als wat hij oorspronkelijk is: een kuddedier. Een dier dat in een kudde geboren wordt leert al snel welk gedrag de kudde verwacht: wat mag en niet mag. Dat valt nog niet samen met het goede als je dit begrijpt als goed zijn voor anderen. Daarvoor moet je de kudde ook zien als een groep die zichzelf in stand probeert te houden. Het overlevingsinstinct dat in groep beleefd wordt. De kudde zal er dus alles aan doen om het leven van ieder lid van de kudde te beschermen en te verdedigen. Daarin ligt de kiem voor medelijden en inzet voor anderen. Lees verder “Over goed doen en olifanten”

Kerknet

4 kerkelijke waarnemers over de nieuwe sociale encycliek

Bisschop Lode Van Hecke, Ellen Van Stichel (expert sociaal denken van de kerk), Wim Vandewiele (Pax Christi) en Catherine De Ryck (Missio) reageren

Wie af en toe mijn blogs leest, weet al dat ik niet zo maar houd van de kerk – om het zacht uit te drukken. Ze is en blijft de hoer van de geschiedenis.

Nu heb ik geen ervaring met hoeren. Maar ik heb een priester gekend die een hoer als vriendin had. En hij beweerde bij hoog en laag dat er ook goede hoeren zijn. Overigens was hij ook een goed priester. Zeldzaam in dat ras. Lees verder “Fratelli Tutti”

Kerknet

Peter Malfliet

Nieuw glasraam in Sint-Baafskathedraal: explosie van kleuren

Bezoekers van de Sint-Baafskathedraal in Gent kunnen sedert enkele dagen een nieuw monumentaal glasraam bewonderen (tweede zijkapel rechts). Het glasraam werd mogelijk dankzij een schenking aan de kathedrale kerkfabriek. Het ontwerp is van kunstenaar Harold Van de Perre uit Dendermonde. Het werd gerealiseerd door het atelier Oidtmann uit Linnich (Duitsland)

Ok, dit artikel is van 2018. Het woord nieuw in de titel is nu dus niet meer echt van toepassing. Maar ik krijg dit nu pas onder ogen, en het lijkt me toch wel de moeite waard om er de aandacht op te vestigen.

Ik wil het hier niet hebben over de artistieke waarde. Dat laat ik aan slimmere mensen over. Ik denk gewoon na over wat ik zie.

In de detailfoto bij de titel zien we Paus Franciscus, Franciscus van Assisi en de Duif, symbool van vrede en van de Heilige Geest.

Over de Heilige Geest heb ik niets te zeggen. Ik weet niet wat dat is. Ja, ze hebben me geleerd dat dat Gods kracht is die werkzaam is in de schepping. Maar er is toch iets mis met die zogezegde kracht van God, zeker als het gaat over de mens in die schepping. Als ik terugdenk aan de holocaust, dan heb ik echt wel een probleem met die kracht. Ofwel had ze op het verkeerde moment vakantie genomen, ofwel is ze niet zo krachtig als ze zou moeten zijn. Een dipje ? Ik denk dat ze er gewoon niet is. Lees verder “Duiven schijten”

Doorbraak

Jurgen Pieters

De troost van de filosoof en het verlangen van de dichter

Op 10 mei 1637 verliest de Nederlandse dichter-diplomaat Constantijn Huygens zijn vrouw. Uit zijn in het Latijn geschreven dagboek weten we dat Suzanna Van Baerle die dag om half zes in de namiddag het leven liet. Een week later neemt Huygens samen met zijn vijf kinderen zijn intrek in het nieuwe huis op het Plein in Den Haag waarvan zijn echtgenote de bouw persoonlijk had overzien. ‘Helaas’, zo lezen we in het dagboek, ‘zonder mijn duifje’ — ‘sine mea turture’

Verlangen naar een geliefde kan geen liefde zijn. Het is ik-gericht.

Daarmee heb ik niet per definitie iets verkeerds gezegd over dat verlangen. Ja, het is egocentrisch. Maar dit is de natuur der dingen: wij worden puur egocentrisch geboren. Het is pas fout als we ook puur egocentrisch sterven. Maar je zou dus kunnen stellen dat het egocentrisme de afstootplank is vanwaar we kunnen springen naar de liefde. De wetenschapper zal nu dadelijk wijzen op de wet van de zwaartekracht: we kunnen niet blijven hangen in de liefde. Vroeg of laat vallen we terug op onze egocentrische kont. Lees verder “Mijn vrouw begrijpt me niet”

Knak

Katrien Huysentruyt

Boek eens een bedevaart: pelgrimstochten zijn nieuwste reistrend

Op zoek naar een hippe vakantie? Boek eens een bedevaart. Onthaastend, traag, authentiek en door de natuur: de road trip avant la lettre past helemaal bij de hedendaagse sociale en recreatieve tendensen

Velen van ons kennen ondertussen al wel iemand die de camino naar Compostella heeft gedaan, of althans een gedeelte er van. Nog niet zo lang geleden heb ik nog gesproken met zo iemand. En ik was ontgoocheld: hij was nog altijd dezelfde negatieve, pessimistische nurk. Verwacht dus geen wonderen. Maar het was natuurlijk wel wonderlijk dat precies die man op tocht wilde. Had ik nooit gedacht. Lees verder “Het feest van de feministen”

Trouw (Nl)

Frank Martela

Wat de zin van het leven is? Volgens filosoof Frank Martela moeten we die vraag niet langer stellen

Hoe leid je een zinvol en betekenisvol bestaan? De jonge Finse filosoof Frank Martela stelt voor: zoek niet naar ‘de zin van het leven’, maar naar zin in je eigen leven

Heeft het leven zin ? Heeft mijn leven zin ? Heb ik zin in leven ?

Dit artikel geeft interessante inzichten, maar… Ik vind altijd wel een maar.

Martela beschouwt zichzelf als wetenschapper. Vandaar heeft hij de neiging om de wetenschap als belangrijker dan “geloof” te beschouwen. Je zou kunnen stellen dat hij vindt dat “zijn” wetenschap “geloof” kan vervangen. Ik vind dat pretentieus. Als je aan de religieuze mens verwijt dat hij pretentieus de mens als het centrum van de wereld beschouwt, moet je oppassen dat je zelf  niet pretentieus wordt. Zo bijvoorbeeld gaat hij er van uit dat de wetenschap dat er miljoenen sterrenstelsels en waarschijnlijk ook leven elders zijn, aantoont dat de mens niet het centrum is. Dat is natuurlijk nonsens. Dat er miljoenen sterrenstelsels zijn is een wetenschappelijke vaststelling. Of de mens het centrum is, is een existentiële vraag. Overigens: bij mijn weten is de wetenschap nog altijd  niet bekwaam om vast te stellen waar het centrum van de wereld zich bevindt. Dus kan ze ook niet vaststellen dat zich daar niet de mens bevindt. Ik spot er nu mee, maar mijn voorstelling van zaken toont aan dat de wetenschap haar boekje te buiten gaat. Lees verder “Heeft het leven zin ?”

Oikos

Boekbespreking door Johan Malcorps ‘

‘Kies voor Hoop, Hoe spiritualiteit de economie kan veranderen’ – Luk Bouckaert

Een boek dat een indringend pleidooi brengt voor ethiek, maatschappelijk engagement en spiritualiteit in de economie en in de bedrijfsvoering van ondernemingen. Met het woordje ‘hoop’ in de titel van het boek verwijst de auteur dan niet zo zeer naar zuiver rationele hoop of verwachtingen (“espoir” in het Frans), maar naar ‘een perspectief van open staan voor wat komt, deel uitmaken van iets wat aan ons gebeurt’ (in het Frans “espérance”). Luk Bouckaert vertrekt vanuit een christelijk-personalistische visie en sluit nauw aan bij de gemeenschapseconomie van de Focolare-beweging. Hij is voor verantwoord ondernemen (MVO), maar wil ook stappen verder zetten. Als je echt wil breken met economie die verworden is tot een graaicultuur die roofbouw pleegt op de menselijke en ecologische omgeving, heb je een diepere bezieling nodig

Een nieuwe – betere – wereld, kan niet zonder een nieuwe economie. Maar ook niet zonder een nieuwe mens.

Nu hoop ik dat niemand me wil tegenspreken als ik zeg dat we naar een betere wereld moeten. Als je kijkt naar de alom tegenwoordige oorlogen, en naar de nieuwe kolonisatie die onder de naam van kapitalistische vrijhandel de grondstoffen weghaalt uit onze vroegere kolonies met inbegrip van mensonterende arbeidsomstandigheden en dodende kinderarbeid… dan kan je moeilijk beweren dat we in een mooie wereld leven. Wie zou denken dat dat een ver van mijn bed show is, en we het hier toch niet zo slecht hebben, moet dan toch maar eens even de doden gedenken in onze zorginstellingen, resultaat van onbekwame wetenschappers, politiekers die meer bezig zijn met de partijbelangen dan met het algemeen welzijn, en een belachelijke staatsstructuur. En die kinderen in Oost-Congo zijn eigelijk ook niet zo ver weg. Want hun bloed kleeft aan onze gsm’s en laptops waarvoor ze de grondstoffen leveren. Voor wie bekwaam is om niet enkel wat verder van zijn bed te kijken, maar ook nog wat verder in de tijd – enkele weken en maanden – komt daar een economische crisis boven op die onvermijdelijk de armoede zal doen stijgen… De mentale problemen zijn ondertussen al de hoogte ingegaan. Lees verder “Over een betere wereld en spiritualiteit”

Streven

Hessel Zondag

Angst. De dreiging van de demon van niet-zijn

Angst in 2020

Zo staat ze voor me: haar hoofd half verscholen in een hoog opgeslagen kraag, het bovenstuk van een gewaad dat haar lichaam helemaal omsluit. Haar armen heeft ze strak over elkaar geslagen en krampachtig tegen zich aangedrukt. Moet ze iets beschermen, voelt ze zich onbehaaglijk in haar lijf? Ze lijkt wel bevroren, verstijfd. Zo staat het voor me: het beeld Angst van de Tsjechische beeldhouwer Otto Gutfreund (1889-1927) in het Praagse museum Veletrzni Palac. Een vrouw opgesloten in een kleed van angst. Angst die haar gijzelt, verstikt, opsluit, omsingelt. Aan haar lot overgeleverd wacht ze verstijfd op wat zal komen

Een lang artikel, maar de moeite waard. Vermits mijn commentaar naar alle waarschijnlijkheid minder de moeite waard zal zijn, zal ik die kort houden.

Als beginnende puber was ik lid van de scouts. Niet lang, want dat militarisme lag me niet. Op kamp was er geregeld een nachtspel. Daarbij kregen we ieder drie kaartjes die een leven voorstelden, en een lint dat we op onze rug achter onze broeksriem staken. Als iemand ons dat lint kon ontfutselen, al dan niet door verrassing of in een openlijke “gevecht”, verloren we een leven. In voorbereiding van het spel moesten we ons verspreiden in het bos. Bij een fluitsignaal begon de strijd om te overleven. Voor mij was het hele spel één tijd van angst. Angst om een leven te verliezen. Daarvoor had ik een mooie oplossing: als het fluitsignaal weerklonk lag ik verborgen in een gracht met een tak over me heen. Het eindsignaal was voor mij het moment om uit mijn schuilplaats te komen. Ik leverde altijd drie levens terug in.

Dit verhaal was tekenend voor mijn “bestaan” in die tijd: ik was de vleesgeworden angst en vluchtte voor elke “strijd”. Men zei van mij dat ik geen zelfvertrouwen had.

Dat heeft verschillende jaren geduurd. Tot ik besefte dat mijn angst eigenlijk hoogmoed was: de idee om te verliezen was voor mij onverdraaglijk. Ik kon niet aanvaarden dat anderen sterker waren dan ik.

Op het ogenblik dat ik dit besefte, heb ik een besluit genomen. Ik wilde mijn hoogmoed verlaten en moest verlies leren aanvaarden. Nu zegt men van mij dat ik een onwrikbaar zelfvertrouwen heb. Maar mijn zelfvertrouwen berust niet op het geloof dat ik de uitdaging aankan, maar op de aanvaarding van de mislukking. Het lijkt contradictorisch, maar juist in die aanvaarding vind ik de kracht om door te gaan waar anderen het opgeven. Soms leidt dat tot grandioze mislukkingen. Et alors ? Lees verder “Van angst naar liefde”