Partijfinanciering ? Ik heb de oplossing: schaf ze af: de politieke partijen.

Knack

Herman Matthijs

‘Burgerpanel om druk te zetten op partijfinanciering? Sinds wanneer is loting een democratisch systeem’

Ondanks alle mooie beloftes komt er maar niets in huis van een hervorming van de partijfinanciering. Nu moet zelfs een geloot burgerpanel dat debat aanzwengelen.  Professor Herman Matthijs (UGent & VUB) formuleert tien bemerkingen bij de huidige discussie

Je moet het niet altijd eens zijn met Herman Matthijs. Zijn mening is wel altijd onderbouwd en intellectueel eerlijk.

De idee van loting die nu in nogal wat progressieve kringen voortdurend wordt gelanceerd om onze politiek te vernieuwen is van zo ’n evidente dwaasheid dat ze enkel kan komen uit het brein van een archeoloog, die ooit een cursus sociologie voor dommen heeft gevolgd. Lees verder “Partijfinanciering ? Ik heb de oplossing: schaf ze af: de politieke partijen.”

De mens en de concurrentie

Waarschuwing: dit is geen filosofisch essay. Tot dat soort ernstigheid ben ik niet in staat. Het is gewoon een aanzet tot denken.

Vermist de mens afstamt van het beest, zal de concurrentie onder mensen wel nooit helemaal verdwijnen. “Citius, altius, fortius” (sneller, hoger, sterker), zit er diep in.

De vraag is of de mens moet blijven steken op het niveau van het beest. Of hij niet voor de opgave staat om alsmaar meer mens te worden waarbij concurrentie wordt vervangen door samenwerking. Lees verder “De mens en de concurrentie”

Armen hebben hun armoede niet zo maar aan zichzelf te wijten. Maar…

Logia

Saskia Van den Kieboom

‘Onwetendheid over armoede geeft ruimte aan het idee dat armen hun situatie vooral aan zichzelf te danken hebben’

‘Zonder een confrontatie met armoede geef je ruimte aan onwetendheid’, schrijft Saskia Van de Kieboom naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede. ‘De perceptie is hardnekkig dat mensen in armoede foute keuzes gemaakt hebben, en dat ze uiteindelijk maar de verantwoordelijkheid daarvoor moeten dragen.

Veel heeft Saskia Van den Kieboom niet te vertellen. Toch niet in dit kort artikel. Haar betoog komt er op neer dat mensen niet altijd arm zijn door eigen schuld.

Daarin heeft ze natuurlijk gelijk: de kinderen (en volwassenen) in de mijnen van Oost-Congo die in levensgevaarlijke omstandigheden onbeschermd giftige boel uit de grond schrapen krijgen daarvoor een hongerloon. Ze werken kei-hard, maar zijn tegelijkertijd kei-arm. De winst van hun arbeid gaat naar de belgische grootkapitalisten, verbonden met het belgische koningshuis. Lees verder “Armen hebben hun armoede niet zo maar aan zichzelf te wijten. Maar…”

De strijd tegen het kapitalisme

LSP

Wat is “het systeem” waartegen we strijden?

Ideeën voor socialistische verandering uitgelegd In de populaire cultuur steekt rebellie soms de kop op als strijd tegen ‘het systeem’. Luister naar rap- of rocksongs die dwepen met vlijmscherpe agitatie tegen onderdrukking. ‘Fight the system’, is het motto. Kunstenaars met enig gevoel voor hun tijd wijzen doorheen hun creaties naar een dominerende structuur van ongelijkheid en onderdrukking. De gemeenschappelijke noemer? Een systeem waarin ‘de macht van het geld’ de plak zwaait en politici voor de rijken door het stof kruipen

Ik ondervind het telkens opnieuw: het onvermogen van mensen om te denken in termen van “systeem”. Blijkbaar is er een graad van abstractie die het denkvermogen van veel mensen te boven gaat. Ver van mij om die mensen dom te vinden, maar het schept wel een probleem.

Daarbij worden de mensen natuurlijk niet geholpen en gestimuleerd om te denken in termen van systeem: de vakbonden concentreren de sociale strijd op concrete omstandigheden met een duidelijke tegenstander: de kapitalist van dienst. Lees verder “De strijd tegen het kapitalisme”

Wat is het kapitalisme ?

Op facebook verzeilde ik in een discussie over van alles en ook over het kapitalisme. Daarbij bleek dat mijn intelligente gesprekspartners en ik het niet helemaal over hetzelfde hadden als we het woord kapitalisme gebruikten.

De meeste mensen hebben wel een idee van wat het kapitalisme is, ook al zullen velen die idee niet echt kunnen expliciteren. In veel contexten volstaat dat idee. Soms ook niet.

In de meeste contexten van mijn blogs volstaat het om het te hebben over de concurrentie en het winstbejag. Dikwijls moet daar ook de bepaling van kapitalist bij: de bezitter van de productiemiddelen.

Een blog is geen essay en dus heb ik het dikwijls enkel over dat aspect van het kapitalisme dat in de context van belang is. Lees verder “Wat is het kapitalisme ?”

Bedenkingen bij een nieuwe sociaal contract

Knack

Bea Cantillon

‘Het wordt tijd voor een nieuw sociaal contract over armoede en klimaat’

‘In turbulente tijden moet de welvaartsstaat grotere zekerheden bieden. De bodem moet verhoogd en versterkt worden’, schrijft Bea Cantillon, die pleit voor een herziening van het naoorlogs sociaal contract. ‘Klimaatbeleid zonder armoedebeleid zal niet werken.’

Bea Cantillon, ik hou er wel van. Ze is bekwaam, eerlijk en sociaal ingesteld. En ze steekt intellectueel ver boven de meeste sociologen uit.

Haar pleidooi voor een nieuw sociaal contract met daarbij een basisinkomen als voornaamste factor is terecht. 

In mijn boek Eutopia is een basisinkomen ook de basis voor de opbouw van de samenleving.

Maar in Eutopia is de wereld niet kapitalistisch.

Fundamenteel kan ik het niet met haar eens zijn. Lees verder “Bedenkingen bij een nieuwe sociaal contract”

De grote bedrijven hebben teveel macht. Binnen het kapitalisme is er geen oplossing.

Knack

Sacha Dierckx

‘Meer concurrentie is niet goed voor u’

Vele economen stellen meer concurrentie voor als middel om de groeiende kloof tussen winstgevende bedrijven en laagbetaalde werknemers te dichten. Voor Sacha Dierckx van ABVV en Denktank Minerva gaan ze uit van een verkeerde diagnose

Sacha Dierckx repliceert op een boek van een zekere Eeckhout; ik veronderstel ook, meer concreet, op een interview van Gie Goris met die Eeckhout op MO*.

Ik heb dat interview op MO* gelezen en me afgevraagd hoe het in godsnaam mogelijk is dat MO* een stem gaf aan deze economisch hoog opgeleide idioot.

Waarschijnlijk heeft MO* zich laten leiden doordat Eeckhout zich afzet tegen de grote machthebbende bedrijven in de veronderstelling dat dat links is.

Ik heb het niet voor niets voortdurend over de zich links wanenden. Lees verder “De grote bedrijven hebben teveel macht. Binnen het kapitalisme is er geen oplossing.”

Duurzame ontwikkelingsdoelen: bedrog

Knack

Frank Biermann

‘Duurzame ontwikkelingsdoelen: veel gepraat, weinig actie’

De ambitieuze duurzame ontwikkelingsdoelen die 193 landen zich hebben gesteld in 2015 blijven dode letter, schrijft Frank Biermann, hoogleraar Global Sustainability Governance aan de Universiteit van Utrecht. Hij heeft een grootschalig onderzoek geleid naar de impact van de zogenaamde SDG’s

Heel mijn leven heb ik gul gegeven aan allerlei NGO’s die de mensen in de ontwikkelingslanden zouden moeten helpen. Als kind al met zilverpapier voor de negerkes van de Congo tot belastingaftrekbare sommen aan Broederlijk Delen en 11.11.11. Er zullen wel wat mensen iets gehad hebben aan mijn bijdrage. Maar ontwikkeling heeft ze niet gebracht. Lees verder “Duurzame ontwikkelingsdoelen: bedrog”

Ongelijkheid is geen natuurwet

Sampol

Ongelijkheid is geen natuurwet, ook vandaag niet

WOUTER RYCKBOSCH – Docent geschiedenis, VUB

We komen heus niet terug getuimeld in de feodale middeleeuwen, en Elon Musk is geen Jakob Fugger. Tuimelen we met zijn allen terug in de geschiedenis, naar een periode waarin de wereld armer en onrechtvaardiger was? Wie de titels van recente boeken in de sociologie bekijkt, krijgt in ieder geval wel die indruk. Ze beschrijven hedendaagse ontwikkelingen als ‘oligarchisch’ (Formisano) of ‘plutocratisch’ (Freeland): termen die meteen het beeld oproepen van Griekse stadsstaten met een klein aantal aristocraten en veel slaven. Anderen bestempelen het 21e eeuws kapitalisme als ‘patrimoniaal’ (Piketty) of zelfs ‘neo-feodaal’ (Kotkin), en roepen daarmee het beeld op van middeleeuwse adellijke heren en hun onvrije boeren, of van 19e eeuwse grootfinanciers en industriëlen ten tijde van Daens bekostigden

Vooraf: wat volgt is een vergelijking. Vergelijkingen kunnen zaken verduidelijken, maar geen enkele vergelijking klopt ooit helemaal. Altijd zijn er wel onnozelaars die er plezier in vinden om juist die elementen in de vergelijking naar voren te halen om ze onderuit te halen. Ik hoop – ik ben er zeker van – dat mijn lezers geen onnozelaars zijn.

Maar als iemand degelijke argumenten heeft om de vergelijking als fout te bestempelen, moet ik daar natuurlijk voor open staan. Het leven is niet altijd gemakkelijk. Lees verder “Ongelijkheid is geen natuurwet”