Minerva
Wachtlijsten wurgen de jeugdzorg
Als ik dit lees, word ik kwaad. Heel kwaad. Natuurlijk is het de bedoeling van dit artikel om me kwaad te maken. Maar het is eerlijk, en dus màg het me kwaad maken.
Wie geregeld mijn blogs leest, weet dat die wachtlijsten me bezig houden. Ik heb ze geregeld in verband gebracht met de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië waarbij mijn stelling is dat dit geld beter zou gebruikt worden om de wachtlijsten op te lossen. Soms verwijt ik mezelf dat ik de problemen in de zorg gebruik in mijn antibelgicisme. Toch blijf ik er bij dat je hoognodig geld niet in een bodemloze put mag dumpen. Maar eigenlijk is het niet terzake: ook als die miljarden naar die put verhuizen, moet er toch genoeg geld zijn voor de zorg. Het is een kwestie van prioriteit. De transfers kunnen onmogelijk een excuus zijn voor de wachtlijsten.
Crauwels heeft er dan over dat er voor de horeca in deze tijden wél geld beschikbaar is dank zij de sterke media- en lobbycampagnes die de zorg niet kan opzetten. Ik ben er van overtuigd dat ook zonder die campagnes de horeca steun zou krijgen. Het gaat er tenslotte om dat de horeca geld in het bakje van de overheid brengt. En dus zou de overheid in ieder geval de horeca gesteund hebben. Dat geld is ten andere nodig voor de zorg. Als het slecht gaat in de horeca (en andere sectoren), is er gewoon minder geld beschikbaar. Dat lijkt een logica waaraan niet te tornen valt.
Binnen het kapitalisme is die logica ijzersterk: als het doel van het economisch gebeuren de winst is, kan enkel wat winst oplevert, ook geld opleveren. De zorg levert geen winst, brengt dus ook geen geld op en is dus voor de overheid puur verlieslatend, zeker op korte termijn. Je kan natuurlijk denken aan de gezondheidsvoordelen door de zorg die via via de economie ook ten goede komen. Maar die verre winst lost geen enkel acuut probleem op, en dus is de overheid niet geneigd om vanuit die idee grote inspanningen te leveren of de zorg als prioritair te zien boven de horeca. Zeker niet als de zorg gaat over mensen die waarschijnlijk nooit nog in het reguliere economische gebeuren zullen kunnen meedraaien.
Dat die zorg er dan – alhoewel onvoldoende – toch nog is hebben we te danken aan twee factoren: het christendom dat doorheen de eeuwen altijd een voorloper in zorg is geweest en onmiskenbaar onze cultuur heeft getekend. Daarbij is het belangrijk om aan te stippen dat het christendom al vroeg de stap heeft gezet van de zorg door naasten naar zorg door instellingen, bijvoorbeeld specifieke kloosterordes. Die instellingen zijn de voorlopers van de zorg door de overheid. De overgrote meerderheid van onze ziekenhuizen zijn pas recent door de overheid overgenomen van kloosterordes.
De speciale economische toestand na de tweede wereldoorlog die het kapitaal toeliet om wat grotere kruimels van zijn tafel te laten vallen, was noodzakelijk om de overheid toe te laten om de zorg van de christelijke instellingen over te nemen.
Kijk naar de toestand in de wereld buiten Europa: daar zijn er geen wachtlijsten, want er is geen zorg; tenminste geen institutionele.
De toestand ziet er dus niet rooskleurig uit: de invloed van het christendom is tanend en wordt door fundamentalistische atheïsten volhardend verder afgebroken. De islam is op gebied van de zorg waar we het hier over hebben waardeloos. Het neokapitalisme neemt de economische grondslag weg die de zorg financieel mogelijk maakte.
Zoals de liberalen zou je kunnen pleiten voor privatisering van de zorg. Dan zou die wél winstgevend kunnen worden. Maar laat het duidelijk zijn dat de zorg dan voorbehouden wordt voor een bende rijken.
Binnen het kapitalisme is er dus geen fundamentele oplossing.
We moeten naar een economie die niet meer gericht is op winst, maar op behoeftebevrediging. Daarbij moet die economie ook niet-productieve arbeid waarderen. Dat kan enkel als de productiemiddelen niet meer eigendom zijn van particulieren, maar van de gemeenschap, of van gemeenschappen. Daarbij moeten mensen niet meer mekaar beconcurreren, maar samenwerken – dat hangt samen met die gemeenschappen.
Het komt er op neer dat niet de eigenaar van de productiemiddelen alle macht heeft over de producten en die gebruikt om er winst mee te maken, maar dat de producten eigendom zijn van de gemeenschap die ze onder de mensen verdeelt en daarbij even veel waardering heeft voor iemand die weliswaar geen producten aflevert, maar wel dienst bewijst aan de gemeenschap. Die waardering geldt niet enkel voor individuen: ook gemeenschappen die dienst bewijzen aan de gemeenschap (zoals de zorg) worden evenzeer gewaardeerd als gemeenschappen die producten afleveren.
Het kàn. Het zal de technologische vooruitgang wat trager maken. Het zal van de mensen hier en nu vragen om wat in te leveren. Maar de mensen elders in de wereld zullen het beter hebben. Ik ben er daarbij van overtuigd dat dit inleveren, mits de juiste motivatie, de mensen gelukkiger zal maken.
Maar ik weet het: jullie geloven me daar niet in. Want jullie zijn gehersenspoelde niet-beseffers. Jullie beseffen niet dat jullie ideeën over welstand en geluk je worden gedicteerd door de gewetenloze kliek grootkapitalisten die de macht hebben, niet enkel over de productie, maar ook over de middelen voor massamanipulatie. Begin daarbij maar met onze kranten en zeker ook commerciële zenders zoals de krapuleuze VTM. Ook de VRT is niet onschuldig.
Ik maak me dus geen illusies. Eutopia is niet voor morgen. Ik heb ongelooflijke waardering voor iemand als Crauwels. Maar als zij tegelijkertijd met haar pleidooi voor meer geld voor de zorg, niet ook vecht tegen het kapitalisme, is het op de lange duur allemaal ijdel.
Maar waarom lezen jullie niet mijn boek Eutopia ?Daarin wordt het allemaal verder uitgewerkt. Lezen en/of downloaden, ook in ebookformaat, kan gratis op deze website onder de rubriek Publicaties.