Trouw (Nl)
De ongeloofwaardige witheid van Jezus: ‘We zijn allemaal opgelicht’
Wat een gelul over niets.
Ja, je kan het hebben over de blanke suprematie die Jezus met Dash heeft gewassen. En niet-witte mensen kunnen zich daardoor beledigd voelen. Maar ik schrijf je op een briefje: als niet de witte mens, maar de zwarte mens de suprematie had gehad, zou Jezus echt wel puur chocoladekleurig geweest zijn. Dat kunstenaars Jezus in een context van aanklacht tegen de blanke suprematie nu zwart afbeelden is gewoon een poging om die suprematie te doorbreken. Daarmee geven ze toe dat ze zelf naar die suprematie verlangen. Kan het onnozeler ?
Toch ben ik voor zwarte afbeeldingen van Jezus, en ook voor gele, licht en donkerbruine, rode en voor mijn part ook blauwe. Ook de smurfen hebben recht op een eigen Jezus.
Jezus is een iconische figuur. Hoe hij er echt heeft uitgezien heeft geen enkel belang.
Het onderwerp is zelfs aan bod gekomen op facebook en het heeft daar heel wat intellectuelen gelokt die zeker weten dat Jezus niet heeft bestaan, waarmee ze denken aan te tonen dat het christendom een fabeltje is. Van onwetendheid en domheid gesproken !
Het christendom is in essentie een boodschap over God en zijn relatie met de mens. Voor die andere intellectuelen onder jullie die zeker weten dat God niet bestaat: dat is nu even niet terzake.
Die boodschap is ontstaan zowat twintig jaar geleden in een landstreek van Palestina: Galilea. Hoe ontstaat een idee ? Het lijkt waarschijnlijk dat de idee eerst door één mens is opgevat en daarna door een groep mensen overgenomen. Maar het is een feit dat we over die ene mens heel weinig weten. Hij heeft geen geschriften nagelaten. Wat we weten, weten we van mensen die beweren hem gekend te hebben. Die mensen hebben hun kennis in eerste instantie mondeling overgeleverd. De eerste schriftelijke getuigenissen die ons hebben bereikt, dateren van zowat 70 jaar na het optreden van die verkondiger. Een en ander betekent dat we eigenlijk geen historisch betrouwbare kennis hebben over die Jezus.
Maar eigenlijk heeft het ook geen belang: het gaat om de boodschap. Jezus is slechts een verpersoonlijking van die boodschap. Het is duidelijk dat de beschrijving van het leven van die Jezus is getekend door de boodschap.
Als iemand me kan bewijzen dat de Jezus zoals beschreven in de evangelies nooit bestaan heeft, verandert dat niets aan mijn geloof. Niemand kan beweren dat de boodschap niet bestaat.
Om die boodschap te verstaan moeten we de veronderstelling aannemen dat God bestaat. Dat is nodig omdat de boodschap is ontstaan in een tijd waarin niemand twijfelde aan het bestaan van een God. Het ging die mensen er niet om of God al dan niet bestond, maar om wie die God eigenlijk was. Het ging om het godsbeeld.
Bij de Joden van die tijd was het overheersende godsbeeld dat van een rechtvaardige rechter. Dat was al een grote vooruitgang, vergeleken met, bijvoorbeeld, de godsbeelden van de oude Grieken voor wie de goden een soort supermensen waren die smerige spelletjes speelden met de gewone mensen.
Die rechtvaardige rechter strafte en beloonde. Hij bestrafte zonden door armoede en ziekte, en beloonde door gezondheid en welstand. Dat is natuurlijk comfortabel voor de rijken, want het verbiedt de armen om in opstand te komen tegen hun lot, want dat zou opstand tegen God zijn die hun armoede heeft gewild. Er zijn verhalen van Jezus die al dan niet miraculeus zieken genas. Die genezingen wekten verontwaardiging bij de fatsoenlijke Joden, want waar haalde Jezus het recht om tegen Gods wil in te gaan ?
Tegenover dat godsbeeld stelt Jezus het godsbeeld van de goede vader die begaan is met zondaars, zieken, armen. Een vader die zijn zoon, die de erfenis heeft verbrast in drank en hoeren, met een groot feest verwelkomt, wat zijn “goede” plichtbewuste zoon woedend maakt, omdat het niet rechtvaardig is. Deze verwoording in een parabel wordt ethisch uitgedrukt in de criteria van het laatste oordeel: hebt gij hongerigen te eten te geven, dorstigen te drinken, naakten gekleed, vluchtelingen opgevangen, gevangen verlost/bezocht… ? Let op: dit gaat niet over het hiernamaals, maar over het aardse leven.
Dit godsbeeld opent de weg voor opstand tegen armoede en onderdrukking. Dat die opstand enkel in persoonlijke daden en niet structureel werd gezien, kan je de mensen van die tijd niet verwijten.
Meer filosofisch zegt Johannes: God is liefde.
Als je alle ballast over de godsidee overboord werpt en naar de essentie gaat, dan gaat het woord God over “de allerhoogste”, de “allesbepalende”, de “alles overstijgende”, de “allerbelangrijkste”. Als ik de God van Jezus in mijn leven aanvaardt (ik kan ook andere goden aanbidden), kan ik niet anders dan me aan hem overgeven en hem mijn leven laten bepalen. En dat is dan de liefde.
Maar het mag dus al duidelijk zijn dat de godsidee per definitie radicaal is. Het gaat dan ook over een radicale liefde, en daar sluit zich de cirkel: het is de liefde voor de waardeloze, de zwakke, de zieke, de arme, de lelijke, de zondaar… in zijn uiterste vorm: de liefde voor de vijand.
Dàt is de boodschap en van die boodschap is die Jezus de verpersoonlijking. Al de rest is geblaat in de wind.
Deze boodschap is een oproep om je leven in het teken te stellen van de strijd tegen onrecht en armoede en voor het omhoog halen van wie laag gevallen is. De godsidee maakt dat ik in deze strijd geen compromissen kan sluiten. Ze maakt van die strijd een plicht. Ja, God maakt me onvrij: ik moét.
En voor wie nog even verder mee wil: de verrijzenis betekent dat precies deze onvrijheid me vrij maakt om echt mens en dus mezelf te zijn. Amen en God zegene Trump ! (Bij de armen horen ook de armen van geest.)
PS Nu kan ik het niet meer ontkennen: ik word gesponsord door Dash. Maar wie dat niet ok vindt, moet me maar een wasmiddel aan de hand doen dat me meer betaalt dan Dash.