Knack
‘Wordt het geen tijd om na te denken over open grenzen?’
Vwala, zo kan ik het ook: wie het niet met mij eens is, heeft vooroordelen. Dat betekent dat zijn mening niet op feiten is gebaseerd.
Maar ik denk wel dat die Lode een goed mens is. Een echte idealist. En daarmee is hij dan ook op zijn plaats gezet.
De morele evidentie van Lode klinkt inderdaad evident: mensen moeten de vrijheid hebben om te gaan leven en werken waar ze willen. Zeker voor mensen die geboren worden in streken met een slecht klimaat en dorre grond zou dat een goede zaak zijn. Het is toch niet juist dat die mensen gedoemd zijn om daar te leven ?
Lode lost dit op door die mensen de vrijheid te geven om te verhuizen naar streken met een goed klimaat en vruchtbare grond. Hij vergeet daarbij twee details: die geschikte streken zijn beperkt in oppervlakte. En er is een beetje teveel volk om iedereen op die oppervlakte te herbergen.
Je zou dat misschien kunnen oplossen door alle mensen in steden met hoogbouw te huisvesten. Heel de gematigde klimaatgordel één stad. Maar willen we dat ? De grote meerderheid van de mensen die in steden leven, leven in triestige omstandigheden. Wat voor zin heeft het om mensen weg te halen uit triestige omstandigheden om ze in andere triestige omstandigheden te deponeren ?
Maar ook daar heeft Lode een oplossing voor: als je al die mensen naar klimaatvriendelijk streken laat komen, zal de welvaart daar stijgen. Hierbij vergeet Lode voor het gemak even dat we in het kapitalisme leven. belgië is (dank zij Vlaanderen) een van de meest welvarende landen ter wereld. Het hoort ook bij de top van dichtbevolkte landen. In de redenering van Lode zou er hier dus geen armoede mogen zijn… Als ik dan kijk naar de meest dichtbevolkte streken van belgië – de grote steden -, zie ik juist daar het meest armoede.
Ook ik ben een goed mens en maak me dus zorgen over Lode.
Zijn hele concept staat of valt met de groei van de economie. Lode stelt triomfantelijk dat open grenzen zouden leiden tot verdubbeling van het wereld BBP. (Tussen haakjes: is dat geen contradictio in terminis: wereld Bruto Binnenlands Product ? ) Leven we niet in een tijd dat er, al was het maar om het klimaat, gepleit wordt voor een economie die niet meer is afgestemd op groei ? Lode echter wil de groei nog veel groter maken dan hij nu al is. Misschien moet hij zich ook even de vraag stellen of er wel genoeg grondstoffen zijn voor al die nieuwe producten ? Steenkool en olie mogen niet meer, net zo min als kerncentrales. Gaat hij dan alle mensen samen brengen in streken met een gematigd klimaat en de rest van de planeert vol zetten met windmolens en zonnepanelen ?
Heeft Lode er ook aan gedacht dat die boer van Antartica geen geld heeft om hier grond te kopen om te boeren ? Of laat je enkel rijke boeren naar hier komen ? Of gaan we die boer grond cadeau doen ? Als iedereen de vrijheid moet hebben om te gaan leven waar hij wil, heeft hij ook de vrijheid om te gaan boeren waar hij wil. Waar haalt die boer van hier het recht om te zeggen dat enkel hij hier mag boeren ? Ja, ik spot er mee.
Jullie kennen mijn argument betreffende de arbeidsmarkt. Die markt werkt volgens de wet van vraag en aanbod. Als het aanbod stijgt, daalt de prijs van de arbeid, dus de lonen. Een massale toevoer van arbeidskrachten zou leiden tot een daling van de lonen. Vermits onze sociale zekerheid grotendeels gefinancierd is vanuit die lonen, komt de sociale zekerheid onder druk te staan.
Lode spreekt dit tegen. Hij geeft toe dat er in eerste instantie wel druk komt op de lonen, maar dat op langere termijn de lonen juist gaan stijgen. Daar is iets voor te zeggen. De redenering daarachter stelt dat lagere lonen leiden tot meer concurrentiekracht op de wereldmarkt en daardoor tot stijging van de welstand en dus ook van de lonen. Merk om te beginnen op dat dit een typisch neokapitalistische manier van denken is. Daarbij is het ook nog fout. Er zitten twee fouten in. Ten eerste veronderstelt de stijging van de welstand dat het land de concurrentiestrijd wint. In een geglobaliseerde wereld met sterke concurrenten als China is dat niet evident. In Europa hebben we tot nu toe altijd de concurrentiestrijd gewonnen. Dat was te danken aan twee factoren: we moesten weinig concurreren met de rest van de nog niet geglobaliseerde wereld. En waar we moesten concurreren hadden we een enorme wetenschappelijke en technologische voorsprong. Maar die tijd is voorbij. Wie een beetje realistisch naar de wereld kijkt, is er op zijn minst niet meer zeker van dat ons overwicht nog lang stand houdt. Als dat niet zo is, vervalt het argument van Lode al. Maar hij maakt ook nog een tweede fout: zelfs als we de concurrentiestrijd zouden winnen, betekent dat nog niet automatisch stijging van de lonen en van de welstand. Kijk naar de armoedecijfers van dit ogenblik. Bedrijven maken enorme winsten, maar toch gaan ze herstructureren, danken ze mensen af, en bevechten de patroons elke loonstijging. We leven tenslotte in het kapitalisme.
Kijk ook eens naar de VS, het voorbeeld van een immigratieland (tot nu toe), inderdaad het rijkste land van de wereld. Maar wel met een schandalige armoede.
Tenslotte vergeet Lode voor het gemak de (logische) problemen die samengaan met een multiculturele samenleving. Ik denk dan aan taal, cultuurverschillen, inburgering, scholing – het kan niet anders of het peil van ons onderwijs moet verder dalen. Als je de verschillende culturen respecteert, kan je in de multiculturele samenleving waar Lode voor pleit de wettelijke verankering van de mensenrecht vergeten. Vergeet de rechtstaat.
Lode bedoelt het goed, maar hij pleit voor een ideaal dat in deze wereld niets oplost voor de minder bedeelden en integendeel tot verarming leidt van de mensen die het nu nog redelijk goed hebben. Hij laat zich voor de kar spannen van het smerigste neokapitalisme. Triestig dat links denken leidt tot steun aan het kapitaal en de rijken. En dat terwijl het probleem zich niet zou stellen in een niet-kapitalistisch menswaardige samenleving.