Kerknet
Oproep: maak van het grasveld bij de kerk een paradijstuin
“En God plaatste de mens in de tuin van Eden om die te bewaken en te bewerken…”
Tekst uit het tweede hoofdstuk van het boek Genesis, het eerste boek van het Oude Testament.
Ter attentie van mijn ongelovige broeders ecologisten: jullie lopen 2000 jaar achter. Nu kan ik jullie dat niet echt verwijten, want de zogenaamde gelovigen hebben er in die 2000 jaar ook niet veel van gebakken, maar toch: als de mensheid de boodschap wat ernstiger had genomen, zou de wereld er nu mooier uit zien.
Natuurlijk is het verhaal van de mens in het Aards Paradijs een mythologisch verhaal. Als je het woord God uitspreekt, zit je meestal automatisch in een mythische context. Maar dat doet niets af van de waarde er van.
De boodschap is duidelijk.
Het Aards Paradijs is de plaats van geluk. Let op: het gaat niet over de hemel, maar over de aarde. God wil dat de mens gelukkig is en dus plaatst hij hem in een tuin. Een tuin zou je kunnen zien als een plaats waar de mens in harmonie is met de natuur.
In de tuin is er plaats voor bloemen, maar ook voor groenten en fruit wat de mens lekker vindt. Er is dus ook harmonie tussen het ontginnen van de aarde en ze in dienst stellen van de mens enerzijds en het respect voor de schoonheid van onze planeet anderzijds.
Dat is de betekenis van “bewaken en bewerken”. Bewaken staat dan voor ongeschonden bewaren en bewerken staat voor de dienstbaarheid van de aarde aan de mens.
Hiermee overstijgt het bijbelse verhaal de visie van nogal wat ecologisten die de mens zien als gewoon een banaal onderdeel van de schepping. De mens is voor hen een dier zoals alle andere. Voor mijn part vreten ze mekaar dan ook maar op zoals dieren doen. De “beteren” worden dan vegetariër of veganist, waarmee ze dan de mens op het peil van de koeien brengen. Ik heb niets tegen koeien, maar in ieder geval betekent dit dat die vegetariër bepaalt wat de mens moet zijn in de keten. Ook dat is hoogmoed.
Ik kan het natuurlijk ook van een andere kant bekijken en de stap van vlees-eter naar vegetariër zien als ethische vooruitgang… Maar als ik de van oudsher vlees-etende mens zie als de natuurlijke mens, weet ik het toch zo nog niet. Dat boek wil hier nu niet schrijven.
Wat er ook van zij: als de mens gelukkig wil zijn, moet hij van zijn aarde een mooie tuin maken in een evenwicht van laten en maken.
Voor mijn part leert het bijbelse verhaal me ook dat mensen een tuin nodig hebben en dus moeten we af van onze steden.
Ook daarover vind je een verhaal in het Oude Testament: de Toren van Babel. Als je dat verhaal in zijn historische context plaatst gaat het over een opstand van de plattelandsmensen tegen de opkomst van steden. Ook nu nog is er die spanning tussen ’t Stad en de parking. Je kan dat dan weer kaderen in de tijd van de overgang van nomadisch leven naar landbouw waarbij de nomaden onvermijdelijk in conflict kwamen met de zich vestigende boeren.
De Toren van Babel gaat natuurlijk ook over de multiculturele samenleving: God, die blijkbaar aan de kant stond van de plattelanders verhindert de bouw van de torenstad door de bevolking verschillende talen te laten spreken. De multiculturele samenleving is een straf van God.
Maar goed, terug naar het Aards Paradijs.
De mens leefde er niet enkel in harmonie met de natuur, maar ook in harmonie tussen man en vrouw. Genderisten zullen het niet graag horen, en je kan natuurlijk opmerken dat je van de mensen in de tijd van het ontstaan van het verhaal niet anders kon verwachten dan dat ze dachten in termen van man-vrouw en dat het genderisme van nu dan vooruitgang is. Maar ik ben daar toch niet zo zeker van.
Neen, natuurlijk veroordeel ik niemand en wil ik met alle respect iedereen tegemoet treden. Mannen – het zijn altijd mannen – die homo’s in mekaar slaan, zijn mijn vrienden niet. Maar misschien – ik ben niet zeker – moeten we de harmonische man-vrouw relatie toch als een ideaal zien. Dan worden homosexualiteit en alle soorten gendergedoe van nu situaties van onvolmaaktheid. Ik dat verband denk ik – ik ben geen ervaringsdeskundige – dat elke aanvaarding van zichzelf door een anders-geaarde toch altijd gepaard gaat met strijd, precies omwille van de onvolmaaktheid. We staan dan voor de opgave om ook gelukkig te zijn in onze onvolmaaktheid. Die opgave is er voor iedereen; voor mensen met genderproblemen speciaal op dat terrein. En ja dus: als alle mensen broeders zijn, moeten de mensen die de onvolmaaktheid anders – niet verbonden met geslacht of gender – beleven er alles aan doen om de mensen met genderproblemen te steunen in hun strijd om onvolmaakt zo gelukkig mogelijk te zijn. Of deze openheid voor anders-geaarden er toe moet leiden dat de harmonische man-vrouw verhouding niet meer als ideaal wordt gezien is een andere zaak.
Ondertussen heeft de mens het grondig verbrod in dat aards paradijs.
God plaatst de mens in het Aards Paradijs. Zo maar. De mens heeft daar niet om gevraagd, want hij bestond nog niet. Het geluk is een geschenk. Als je een geschenk vraagt, is het geen geschenk meer.
Maar wat doet de mens ? Hij eet van de boom van de kennis van geluk en ongeluk, precies omdat hij zelf zijn geluk wil bepalen. Daar begint het egoïsme. Mijn eigen geluk.
En zo wordt de harmonie verstoord. De harmonie tussen man en vrouw, de harmonie tussen de mens en de planeet.
Dàt is geluk: harmonie. Vergeet het hele gewauwel van mindfullness, esoterisch gezweef en ik-gerichte therapieën. Als het je helpt, voor mij niet gelaten. Maar waar het echt om gaat is de harmonie. Het gaat niet om ik maar om ons. Om samen.
Geluk is harmonie en de aanvaarding dat die nooit volkomen te bereiken is.
En God plaatste de mens in de tuin van Eden…