Vandaag ga ik de sekstoer op. Ik moet, want de katholieke viering van vandaag gaat over de piemel.
Het gaat om een piemel die de geschiedenis van de mensheid heeft bepaald.
Maar Jahwe God riep de mens en vroeg hem: ‘Waar zijt gij?’ Hij antwoordde: `Ik hoorde uw donder in de tuin, en toen werd ik bang, omdat ik naakt ben; daarom heb ik mij verborgen.’ Maar Hij zei: `Wie heeft u verteld dat gij naakt zijt? Hebt ge soms gegeten van de boom die ik u verboden heb?’ De mens antwoordde: `De vrouw die Gij mij als gezellin gegeven hebt, zij heeft mij van die boom gegeven, en toen heb ik gegeten.’ Daarop vroeg Jahwe God aan de vrouw: `Hoe hebt gij dat kunnen doen?’ De vrouw zei: `De slang heeft mij verleid, en toen heb ik gegeten.’ Jahwe God zei toen tot de slang: `Omdat ge dit gedaan hebt, zijt gij vervloekt, onder alle tamme dieren en onder alle wilde beesten! Op uw buik zult ge kruipen en stof zult ge vreten, alle dagen van uw leven. (Gen. 1, 9-14)
In de tijd dat dit verhaal is geschreven floreerde er in Kanaän een vruchtbaarheidscultus. De voornaamste God was er de God van de vruchtbaarheid, gesymboliseerd door een slang.
Je moet geen specialist in Freudiaanse wetenschappen zijn om te begrijpen dat de slang hier eigenlijk een piemel verbeeldt.
In die piemel zit de hele vruchtbaarheid of voortplanting.
De cultus van de penis en de vruchtbaarheid leefde overigens niet enkel in Kanaän, maar vond je ook in het Verre Oosten in het Hindoeïsme of Boeddhisme. Denk aan en de rivier met de duizend piemels bij de Angkor Wat in Cambodja, of het penistempeltje in Bangkok.
Het bestaan van de eicel werd pas ontdekt in 1827. In de loop van de geschiedenis is de rol van de vrouw in de voortplanting op verschillende manieren ingevuld, maar grosso modo kan je stellen dat tot 1827 het mannelijke zaad werd aanzien als dé levenwekkende factor. De vrouw was slechts het veld waarin het zaad kon ontkiemen.
En dus was de piemel een God.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat in het verhaal de slang zich tot de vrouw richt en niet tot de man. Bij de man is er niet veel voortplantingseffect te verwachten voor een piemel.
Dat het over een boom gaat is ook al niet te verwonderen. Ook de boom is symbool van leven en vruchtbaarheid. Dat speelt tot vandaag. Denk aan de cultus van het geboortebos.
De historisch tekst-kritische analyse plaatst dit verhaal in een tijd waarin er een beweging ontstond die zich afzette tegen de heersende cultus van de slang/vruchtbaarheid.
Het laag-bij-de-grondse godsbeeld van de slang werd opengetrokken naar de God van de schepping die “zweeft boven de wateren”. (Gen. 1, 2) Overigens is ook het water een symbool van leven. Ook in de hedendaagse wetenschap wordt het ontstaan van het leven in het water gesitueerd.
Laat me nu overgaan naar een meer spirituele exegese.
De tuin waarin een en ander zich afspeelt is de plaats van geluk. Door zich over te geven aan de slang wordt de mens uit de tuin verdreven.
Wie van seks zijn God maakt, kan niet gelukkig zijn.
Ik heb medelijden met de fans van Madonna of de klonen die tegenwoordig de festival podia of Eurosong bevolken.
Dan blijft natuurlijk nog de vraag: wat is er dan in seks dat niet gelukkig maakt ?
Terug naar het Aards Paradijs.
Adam en Eva eten van de boom van de kennis van goed en kwaad, en storten zichzelf daarmee in het ongeluk. Goed en kwaad kan je vervangen door geluk en ongeluk. Het koopt fout als de mens zelf wil bepalen waar zijn geluk en ongeluk liggen; als de mens zelf op zoek gaat naar zijn geluk … want daardoor ontstaat het egoïsme.
In het verhaal wordt dat verbeeld doordat Adam en Evan plots beseften dat ze naakt waren, kwetsbaar voor mekaar … Tot dan leefden ze in totale harmonie. Ze waren gewoon gelukkig samen. Nu is hun samenzijn niet meer totaal want ieder gaat op zoek naar zijn eigen geluk. En daar speelt seks dus een rol in.
De bepalende factor daarbij is de genotservaring die samengaat met de seksuele beleving.
Hoezeer mensen ook gericht zijn op de beleving van liefde, toch blijft er altijd ook een element waarbij de ene de andere gebruikt voor zijn genot.
Genotservaring is in zich altijd ik-gericht. Het gaat altijd om het eigen genot, ook als dat genot gedeeld wordt met anderen. Als je een ander streelt met je vingertoppen, worden onvermijdelijk ook jouw vingertoppen gestreeld.
Dat geldt ook voor het seksuele genot. Op het hoogtepunt van genot, het orgasme, zal ook de meest liefhebbende mens met zichzelf bezig zijn.
Wie het wil kan hierin een spirituele basis vinden voor het priesterlijke celibaat. De priester is verondersteld zich totaal aan God te geven; de totaal onbaatzuchtige liefde te beleven … en daar past seksualiteit niet in.
Nog niet zo lang geleden werd door de katholieke kerk verkondigd dat seksualiteit een toegelaten zonde was. In zich zondig, maar toegelaten indien gericht op vruchtbaarheid.
Maar er beweegt iets in Rome. Begin dit jaar zegde paus Franciscus dat seks – en seksueel plezier – een geschenk van God is.
Natuurlijk is dat zo. Want het is niet zo dat de ik-gerichtheid de liefde totaal uitsluit. Zelfs als de eigen vingertoppen gestreeld worden wanneer je een ander streelt, dan streel je nog altijd die andere en betuig je daarmee die andere je liefde. Je gaat toch de andere je streling als betuiging van liefde niet ontzeggen omdat je eigen vingertoppen gestreeld worden ?
Eigenlijk is het celibaat een beleving van hoogmoed. De priester wil doen alsof hij God is. De paus als opperpriester wordt voorgesteld als de plaatsbekleder van Jezus op aarde. Het lijkt nogal pretentieus. Dat is het ook, zelfs als die paus zich dan wentelt in nederigheid.
Neen, laat de ideale, totaal onbaatzuchtige beleving van liefde maar aan God over. Wij zijn God niet.
We kunnen niet doen alsof de aarde nog altijd een aards paradijs is.
Maar als we mens willen zijn naar Gods beeld en gelijkenis (Gen. 1, 27) worden we wel opgeroepen om seksualiteit zo veel mogelijk te beleven als liefde.
Dan krijgen we het genot er gratis bij.
Apple
The oldest computer was owned bij Adam and Eve. It was an Apple with very limited memory. Just 1 byte and everything crashed.