Ignis
Loslaten is een levenskunst van de eerste orde
Ons loslaten begint bij de geboorte waar we de veiligheid van de moederschoot moeten loslaten.
Na dat loslaten wordt ons leven vrijer. Zonder loslaten geen vrijheid.
En inderdaad: dat is de betekenis van de vasten.
Vasten begint met de vraag: waar ben ik innerlijk gebonden zodat mijn innerlijke vrijheid beknot wordt ?
En ja, je kan dat toepassen op eten en drinken.
Maar eigenlijk is die toepassing nogal oppervlakkig.
Waarom zou ik eten en drinken loslaten dat ik nodig heb om te leven ?
Dat eet-vasten verwordt dan tot “presteren”. Je wordt er dan fier op dat je het hebt gekund. Streven naar die fierheid is het tegenovergestelde van loslaten: het is jezelf vast pakken.
Daarmee kom ik op een verdieping van dat loslaten: het is altijd een loslaten van jezelf. Het is groeien in innerlijke vrijheid die je bekwaam maakt tot de beleving van liefde.
Je kan dat de kern van de boodschap van Jezus noemen.
Dat maakt de vraag van zojuist concreter: “Waar ben ik innerlijk gebonden zodat mijn innerlijke vrijheid beknot wordt ?”
Waar in mijn innerlijk wordt ik afgeremd om te kunnen liefhebben ?
Die vraag beantwoorden is niet simpel. Je moet er je egocentrisme en egoïsme voor ontmaskeren.
Ik geef slechts één voorbeeld, dat je wel eens tegen komt: een prestigieuze auto, uiteraard gepersonaliseerd.
Zelfs als je je die auto financieel kunt permitteren, blijft de vraag of je die echt nodig hebt. En als je die speciale velgen niet echt nodig hebt, kan je dat geld dan niet beter besteden, bijvoorbeeld aan steun voor daklozenopvang ?
Haha, ik hoor je al zeggen: ja maar, een mens mag zichzelf toch iets gunnen !
Ja natuurlijk, maar het gaat niet om dat geld. Het gaat om de innerlijke onvrijheid die veroorzaakt wordt door de drang naar prestige. Het gaat om de vraag: kàn je zonder die speciale velgen. De enige manier om dat aan te tonen, is: ze loslaten.
Het voorbeeld van de auto kan leiden tot bewustwording van zoveel andere elementen in je leven waarin je je laat leiden door de drang naar prestige. Je kan prestige ook aanvullen met aanzien, genot, macht …
Vrijheid gaat altijd samen met verantwoordelijkheid.
Als de baby de moederschoot verlaat moet hij plots zelf verantwoordelijkheid opnemen voor zijn ademhaling, slikken …
Groeien naar volwassenheid is groeien in vrijheid en verantwoordelijkheid; voor jezelf en voor anderen.
Vasten is een speciale periode waarin we daar bewuster mee om gaan.
In het christendom is de vasten een voorbereiding op Pasen.
Pasen gaat om de verrijzenis. Ik weet niet of er leven is na de dood en dus verrijzenis, maar misschien gaat het daar zelfs niet om. Misschien gaat de idee van de verrijzenis over gelukkig sterven.
Wie over geboorte spreekt, kan niet anders dan ook spreken over sterven.
Als bij geboorte loslaten essentieel is, is dat zeker ook zo bij sterven. Sterven zou je kunnen zien als het ultieme loslaten. Het leven wordt dan één grote oefening voor dat ultieme loslaten.
Er is een vergeten gezegde: gedenk je uitersten. Gedenk je geboorte en sterven. Voor veel mensen was dit een beklemmende en neerdrukkende gedachte. Maar is dat wel zo ? Als ik ’s morgens wakker word en mijn uitersten gedenk, dus ook mijn sterven, voel ik me niet neerslachtig. Ah neen, want ik denk dan dankbaar: hallo, ik lééf en ik leef nóg !
Als geboorte en sterven samengaan is de verbinding van vasten met het sterven op Goede Vrijdag in het christendom wel zinvol.
Vasten wordt dan een mentale oefening die er toe moet leiden dat ik, dankbaar voor het leven, bekwaam word om gelukkig te sterven.
Misschien is dat de betekenis van de verrijzenis: gelukkig sterven. Wat er na komt heeft dan eigenlijk geen belang meer.
Ik ben geen theoloog en heb dus niet de pretentie om dit als theologisch waardevol te presenteren. Maar ik heb wel het gevoelen dat dit soort overwegingen mijn leven verrijkt.
Vasten wordt dan een intense oefening in optimisme.