Knack
‘De grenzen van het federaal overlegmodel: had Yves Leterme te vroeg gelijk?’
Hendrik Vuye en Veerle Wouters zijn verstandige mensen. En als hoogleraar in Namen, is Vuye goed geplaatst om te weten wat er leeft in Wallonië. Hij geeft hier verhelderende kennis en inzicht in een materie die na de vorming van de Vlaamse regering de actualiteit sterk zal bepalen. Wat met belgië ?
Een belangrijk gegeven is de visie van een aantal invloedrijke Franstaligen die naar vier gewesten willen: Vlaanderen, Wallonië, Brussel en Duitstalige gebieden.
Daar is iets voor te zeggen. Maar het kan slechts in een vorm van confederalisme. Als die vier gewesten nog functioneren onder één federale regering, komt Vlaanderen in grote problemen. Ik laat nu de Duitstalige gebieden even buiten beschouwing, maar kom daar dadelijk op terug. Wat zal er op het federale niveau gebeuren ? Bij alle beslissingen zal Vlaanderen het onderspit delven tegen de franstalige meerderheid van Wallonië en Brussel. Het feit alleen al dat de Franstaligen naar zo’n situatie streven toont aan dat ze nog altijd in de sfeer van het ontstaan van belgië zitten waarin de Franstaligen het honderd procent voor het zeggen hadden. In ieder geval is het een streven naar de mogelijkheid van pervers machtsmisbruik.
Terug naar de Duitstaligen. Gezien hun ligging en binding met Wallonië zullen ze meestal de kant van de Franstaligen kiezen. Daar rekenen de Franstaligen op. Maar ook als de Duitstaligen de kant van Vlaanderen zouden kiezen, is er een probleem, want dan ontstaat er een patstelling waarin er gewoon geen meerderheid mogelijk is. Daarbij zouden de Duitstaligen dan buitensporig veel macht krijgen. Ik geloof dus niet dat de Franstaligen écht naar vier gewesten willen. Eigenlijk willen ze naar drie gewesten. Als er over de gewesten gepraat wordt, zullen ze aan de Duitstaligen vragen om te kiezen, ofwel voor Vlaanderen, ofwel voor Wallonië, waarbij ze er van uitgaan dat de Duitstaligen voor Wallonië zullen kiezen. Maar zelfs als de Duitstaligen voor Vlaanderen zouden kiezen, maakt dat niet uit, want Wallonië en Brussel blijven samen de meerderheid uitmaken.
Vergelijk nu het machtsdenken van Franstaligen en Vlamingen. Vlamingen vragen gewoon om baas te zijn in eigen huis, zonder ambitie om macht te hebben in Wallonië. Maar de Franstaligen willen niet enkel macht in eigen gebied, maar ook in Vlaanderen. Dat is gewoon pervers.
Ook de Franstaligen stellen nu wat de n-va al lang stelt: dit belgië is onwerkbaar. Terugkeer naar één belgië willen de franstaligen niet, want daarin is Vlaanderen in de meerderheid. Het siert Vlaanderen dat het niet streeft naar een éénheidsstaat om daarin de macht te hebben. Als één belgië niet mogelijk is, en de huidige structuur niet werkt, is er slechts één eerlijke oplossing: confederalisme waarin de gewesten vrij onderhandelen over wat ze nog samen willen doen.
En als er dan een onafhankelijk Vlaanderen is, kan hier de strijd losbarsten naar de vorm die dat Vlaanderen aanneemt. Wordt het een rechts of een links Vlaanderen ? Ik zal strijden voor een links Vlaanderen. Ik heb linkse vrienden die dat naïef vinden. Volgens hen zal Vlaanderen altijd rechts zijn. Zij willen het linkse Wallonië er bij als tegengewicht voor het rechtse Vlaanderen. Maar waarom zou Vlaanderen per definitie rechts moeten zijn ? Omwille van de Vlaamse volksaard ? Sorry, vrienden, maar aan dat racisme doe ik niet mee.