de Bezieling
Annemarie van Diepen-Scheerboom
Is het eeuwige leven het doel van ons aardse leven ?
Ik heb er problemen mee.
In ieder geval: wéten kan ik het niet.
Ik kàn niet weten dat de hemel bestaat. Maar ik kan even goed niet weten dat hij niet bestaat.
Grappend zeg ik dan wel eens: ik kan dus kiezen wat ik geloof. Welnu dan: ik vind het fijner om wél te geloven dat er een hemel is.
Op voorwaarde dat er geen hel is.
Want dat is natuurlijk het zwak punt van het hemelverhaal: het is gebruikt om mensen er van te overtuigen dat ze hun armoede en onrecht moeten dragen en dat ze in de hemel genoegdoening zullen krijgen.
Het verhaal van hemel en hel situeert zich dan in de context van rechtvaardigheid: onrecht op aarde zal worden goedgemaakt in de hemel. In de eeuwigheid zal recht geschieden.
Wat er ook van weze – en hoezeer de katholieke kerk dit ook heeft verkondigd: het is verraad van de boodschap van Jezus. Want de boodschap van Jezus is de overwinning van de liefde – ook ten koste van de rechtvaardigheid.
Het kernverhaal van de evangelies over de verloren zoon en de goede vader gaat daarover.
De jongste zoon eist zijn deel van de erfenis op en gaat dat “in de vreemde” verbrassen aan hoeren en zo. Als het geld op is en hij aan de grond zit, keert hij terug naar huis. Daar wordt hij met de grootste hartelijkheid ontvangen door zijn vader die dadelijk een groot feest aanricht.
Ondertussen heeft de oudste zoon zich voorbeeldig gedragen. Hij heeft ijverig meegewerkt in het bedrijf van zijn vader en geleefd zoals zijn vader dat van hem verwachtte. Voor hem is er nooit een groot feest gehouden.
Als hij thuis komt van het werk en de voorbereidselen op het feest ziet, is hij verontwaardigd: dat is niet rechtvaardig … Menselijk gezien heeft hij gelijk.
Maar in dit verhaal wil Jezus duidelijk maken hoe zijn God is: gelijk deze goede vader. Niet bezig met rechtvaardigheid, maar met goedheid.
Als je de lijn wil doortrekken is het feest de hemel … opgericht om het krapuul te ontvangen.
Ok, dat krapuul mag dan misschien wel verondersteld zijn om spijt te hebben. Maar zelfs die vraag stelt de vader zich niet …
Zeg ik nu dat rechtvaardigheid niet belangrijk is ?
Natuurlijk is ze dat in onze menselijke samenleving wél ! Wij zijn God niet. Het kan niet zijn dat een goed mens slachtoffer moet worden van een slecht mens omdat de samenleving “goed” is geweest voor die slechte mens.
En toch roept dit verhaal ons op om ook de liefde een plaats te geven; niet dadelijk en overal in de organisatie van onze samenleving, maar zeker wel waar mogelijk in onze persoonlijke relaties.
Dat is een van de aspecten die naar boven komen door het feit de Johannes zegt: God is Liefde.
De boodschap van Jezus is geen oproep tot “communisme”. Liefde is relationeel.
Maar dit is niet de plaats om daar dieper op in te gaan.
Terug naar de hemel !
Als de hemel niet een soort beloning is voor een goed leven, wat is hij dan wél ?
In de geest van de boodschap van Jezus kan het enkel gaan om geluk door de beleving van liefde in zijn puurste vorm. God is dan een naam voor “geluk in de liefde” -:)
Psychologisch zou je de hemel kunnen zien als een poging om de dood aanvaardbaar te maken. Als we sterven, sterven we niet helemaal. Op een of andere manier blijven we toch verder leven. Er is leven na de dood. Dat troost.
Ik gun mensen die troost. Het heeft geen zin om mensen die troost af te pakken.
Ondertussen wéét ik het nog altijd niet.
Als de hemel een poging is om de dood aanvaardbaar te maken, is die aanvaarding misschien wel de hemel ? Misschien vallen doel en middel hier samen ?
In ieder geval heb ik een leven lang om te groeien in die aanvaarding. Om het in mythologische taal uit te drukken: als God liefde is, moet ik me niet druk maken over leven na de dood.
En ook niet te vergeten: in de evangelische visie sta ik voor de opdracht om te werken aan de vestiging van het “Rijk Gods”. Dat is niet de hemel in de hemel, maar de hemel op aarde.