Natuur en mens
TOXICOLOOG HENK TENNEKES: “WE HEBBEN DE DENKFOUT GEMAAKT VOEDSEL MET GIF TE PRODUCEREN.”
Ik heb de neiging om Tennekes te geloven. Maar ik moet oppassen. Ik sta kritisch en met grote twijfels tegenover de klimaathetze. Of beter: ik ben er zeker van dat er iets veel ergers aan de hand is dan het klimaatprobleem zelf: een massale volksverlakkerij. Dat blijft ook zo als het klimaatprobleem ernstig is. Maar als ik kritisch sta, en niet zomaar de berichtgeving over resultaten van wetenschappelijk onderzoek aanvaard, dan moet ik ook kritisch zijn tegenover het verhaal van Henk Tennekes. Ik zou dus graag horen over wetenschappelijks studies die het verhaal van Tennekes bevestigen. Toch heeft Tennekes een belangrijke geloofwaardigheid. Hij heeft veel geld verdiend met wetenschap in dienst van grote bedrijven. Maar na een aantal levenservaringen heeft hij zijn eigen zelfstandig wetenschappelijk bedrijf opgericht. Die zelfstandigheid is belangrijk.
We hebben natuurlijk al de berichten gehoord over de problemen bij de bijen. Ik denk niet dat daarover discussie mogelijk is. Dat zijn vaststellingen. Het gaat hem om de oorzaken van wat wordt vastgesteld. En dan gaat het om de theorie van Tennekes.
Nu is het natuurlijk zo dat een bedrijf zoals Bayer ongelooflijk veel middelen heeft om de wetenschappelijke wereld te manipuleren. Daar komen we bij hetzelfde fenomeen als dat van de klimaathetze waarbij klaarblijkelijk de wetenschap zich in dienst heeft gesteld van het kapitaal.
Het gaat er om dat op dit ogenblik zelfstandig wetenschappelijk onderzoek slechts uitzonderlijk nog mogelijk is. Onze universiteiten hebben geen, of veel te weinig middelen, om zelf wetenschappelijk onderzoek te financieren, en dus moet er altijd opnieuw gezocht worden naar sponsors voor onderzoek dat uitgaat van een wetenschapper, en nog erger: veel onderzoek gebeurt op vraag van een bedrijf dat eigenlijk de wetenschapper in loondienst neemt. Niemand kan mij ervan overtuigen dat die wetenschapper dan nog onafhankelijk is. Het is mogelijk dat hij een zekere onafhankelijkheid krijgt in het wetenschappelijk onderzoek zelf, maar dan komen er nog de interpretatie van de gegevens, en later nog de berichtgeving er over. En die berichtgeving is bij een wetenschapper in loondienst zeker niet in zijn handen.
Je kan het hele fenomeen kaderen in een totale commercialisering van onze samenleving. Het is gemakkelijker om op zoek te gaan naar een domein dat niet vercommercialiseerd is, dan een lijst te maken van wat wel vercommercialiseerd is, want dat is zowat alles, van cultuur tot sport, ontspanning, zorg, en noem maar op. Bepaalde religies zullen niet vercommercialiseerd zijn, maar zo dadelijk valt me niets méér te binnen. Het komt er op neer dat er bijna niets meer gebeurt zonder winstbejag, op wat bewonderenswaardige acties van individuen na. Zelfs ngo’s zijn commerciële onderneming geworden. Ook het gebruik van gifstoffen in de voedselproductie is in deze tijd een gevolg van de commercialisering. Dat is pure decadentie. Een decadentie die eigen is aan het kapitalisme, als ideologie (de mens als individu in concurrentie met de andere mens), én als economisch systeem gericht op winst, en enkel mogelijk in een ongebreidelde groei.
We leven in een wereld die totaal wordt bepaald door de wetenschap. Als we de wetenschap niet meer kunnen vertrouwen, hebben we een immens probleem. En we kunnen de wetenschap niet meer vertrouwen, want ze staat niet meer in dienst van de mens en samenleving, maar in dienst van winstbejag.
Misschien moeten de groenen ook daarover eens wat ernstiger beginnen na te denken. En ik zeg het nu al klaar en duidelijk: binnen dat systeem van concurrentie en winstbejag, is er geen oplossing. Binnen dit systeem zal je met geen enkele regelgeving de commercialisering – zeker niet die van de wetenschap – kunnen tegengaan. Je zal wel door regelgeving bepaalde mistoestanden (zoals bij de neonicotinoïden) kunnen rechttrekken. Maar de commercialisering met haar nefaste gevolgen, zal blijven. En het ergste gevolg is dat we de wetenschap niet meer kunnen vertrouwen.
Als ik dat nog verder opentrek, dan zie ik een verband met het fake news: we kunnen de nieuwsberichtgeving niet meer vertrouwen, net zoals de politiekers. Ja, er zijn nog mensen die je kan vertrouwen, maar het vertrouwen in maatschappelijk instanties wordt steeds moeilijker. Nep en fake worden het nieuwe normaal.
En dan komt mijn grote ontgoocheling: dat de liberalen het kapitalisme verdedigen is normaal. Ze rekenen zichzelf bij de winnaars in het systeem. Maar dat ik van de socialisten en groenen geen enkele fundamentele kritiek hoor is voor mij onbegrijpelijk.
Over de pvda spreek ik niet meer: dat is een opportunistische partij geworden, met nog slechts één doel: electorale winst.