Zeno
Het spijt me, maar ik reageer hier op een betalend artikel in Zeno van de Morgen.
Benhaddou is een interessante figuur. Zo moesten er meer zijn, en daarmee is veel gezegd: hij vertegenwoordigt zeker niet de meerderheid van de imams, godsdiensleerkrachten, en gewone moslims. Maar hij is actief, in vele organisaties, en het zou dus kunnen dat hij een geleidelijke rijping van de geesten op gang brengt. Ik heb mijn twijfels over zijn invloed omdat er heel zeker een groot aantal imams zijn die gewoon niet openstaan voor een progressieve islam. Die kan hij op geen enkele manier bereiken. Daarbij geeft hij zelf aan dat hij de tijdsgeest tegen zich heeft: de polarisering die binnen onze seculiere samenleving altijd maar groeit (de opkomst van rechts, Hongarije…) speelt ook in de moslimgemeenschap.
Overal hebben gemeenschappen de neiging om op zichzelf terug te vallen, de eigen identiteit te benadrukken, en dus ook de verschillen met “de” anderen. Bij de moslims leidt dat tot een conservatieve islam. Het is een evolutie die we al langer in de moslimgemeenschap zien. Kijk maar naar het groeiend aantal hoofddoeken, nikabs, boerka’s… In ieder geval slaagt hij er op dit ogenblik niet in om die tendens te keren. Dat kan je hem niet verwijten, en het is evident dat we zo iemand moeten steunen.
En toch heb ik mijn vragen bij zijn betoog.
Allereerst houdt zijn pleidooi voor een rationele, aanvaardbare islam impliciet in dat de huidige islam dat niet is. Wat doen we dus met die islam ?
Ik heb de indruk dat hij wel goede bedoelingen heeft, maar dat zijn ontwerp van een aanvaardbare, rationele islam eigenlijk weinig inhoud heeft. Het kan er toch niet enkel om gaan om argumenten te fabriceren die de moslim ervan overtuigen dat de bergen niet door Allah zijn geschapen, maar het resultaat zijn van de botsing ven tectonische platen ? Er moet dan toch ook een nieuwe visie komen op Allah als schepper. Over dat soort dingen lees ik niets.
Er is ook iets wat me fel stoort. Citaat:
“…U bent al enkele jaren bezig aan uw project om tot een rationele islam te komen. Ziet u enige vooruitgang?
“Ik dacht altijd van wel. Tot afgelopen verkiezingen. Ik was met stomheid geslagen door de resultaten, en heb tijd nodig gehad om te analyseren wat er is gebeurd…” Einde citaat.
Waar slaat dit antwoord eigenlijk op ? Wat heeft zijn project om tot een rationele islam te komen, te maken met de verkiezingsuitslag ? Hij dacht dat hij vooruitgang had geboekt in zijn project, maar blijkbaar is het de schuld van de Vlaamse kiezer dat die vooruitgang er niet is gekomen. Ik herken hierin de typisch Marokkaanse neiging om eigen falen altijd op de rekening van anderen af te schuiven. Hij gaat daarin door als hij stelt dat de winst van extreem rechts tegenover de islam, het gevolg is van extreem rechtse populistische gemakkelijke propaganda. Die propaganda is er natuurlijk wel, maar de islam is niet enkel voor extreem rechtsen een probleem. Het feit zelf dat hij het nodig vindt om de islam te “veranderen”, waarbij hij ook toegeeft dat hij daar op dit ogenblik niet in slaagt, geeft aan dat de islam op zich een probleem is, ook zonder de extreem rechtse propaganda.
Ook zijn houding tegenover de zwembadrellen is niet echt correct. Waarom mag er niet vermeld worden dat het gaat om Marokkaanse jongeren, als dat wel zo is ? Hij geeft zelf aan dat er ook socio-economische achtergrond meespeelt, maar die is wel gelinkt aan een bepaalde Marokkaanse gemeenschap. Seksueel onaangepast gedrag is van alle tijden, en gebeurt in alle culturen, maar er is toch nog een verschil tussen individuele gevallen, en groepsgedrag. Daarmee heb ik niet gezegd dat alle Marokkaanse jongeren zo’n gedrag vertonen, maar het is wel duidelijk dat de man-vrouw verhouding in de islam een rol speelt. Ik zal het zo zeggen: het feit van de hoofddoek is zeker een gedeeltelijke verklaring voor dit gedrag in die zin dat het feit dat de hoofddoek nodig is om mannen tot fatsoenlijk gedrag te brengen, ook aangeeft, wat er gebeurt als de hoofddoek er niet is. Ik beweer niet dat dit de enige factor is, maar het is zwak van Benhaddou dat hij dit niet wil erkennen.
Hij zegt “Misschien heeft religie iets te maken met het gedrag van die jongeren, maar misschien is het ook puberaal gedrag of speelt de socio-economische achtergrond mee.” Welnu, voor mij is het duidelijk dat niet alleen religie, maar zeker ook wel religie meespeelt. Als hij had gezegd dat religie er iets mee te maken heeft, maar zeker niet de enige factor is, had ik hem kunnen volgen.
En dan wordt hij belachelijk, want hij vindt dat niet de moslimgemeenschap die jongeren moet terechtwijzen, maar wel dat de Vlaamse samenleving dat moet doen. Argument: de moslimgemeenschap bestààt gewoon niet. Welnu, ook de Vlaamse gemeenschap bestààt gewoon niet. Ik weet ook wel dat je dat moslimgemeenschap niet kan vereenzelvigen met het gedrag van die jongeren, en dat je dus de hele moslimgemeenschap niet verantwoordelijk kan stellen, maar het feit dat het jongeren van die gemeenschap zijn, mag toch niet ontkend worden, en die ontkenning mag toch niet leiden tot het afwijzen van verantwoordelijkheid.
Natuurlijk: als hij de moslimgemeenschap consequent als integraal behorend tot de Vlaamse gemeenschap beschouwt, kan ik hem volgen. Maar blijkbaar ziet hij zichzelf toch als lid van een aparte gemeenschap, want even verder stelt hij: “… Binnen de eigen gemeenschap…”
Ook als hij het over de hoofddoek heeft, is hij niet consequent. Van de ene kant stelt hij dat er moet nagedacht worden over de hoofddoek binnen de islam, waarbij hij dus toegeeft dat er een probleem is, van de andere kant verdedigt hij op redelijk lullige manier de hoofddoek als een individuele keuze. Als hij dan zegt:
“Het is in elk geval een feit dat de hoofddoek bij mensen die ertegen zijn vooral negatieve associaties oproept: onderdrukking, extremisme, afkerig tegenover holebi’s. Misschien moeten we werken aan die associaties in plaats van aan de hoofddoek zelf.”, wordt het wel duidelijk: eigenlijk verdedigt hij onvoorwaardelijk de hoofddoek en moet de actie er op gericht zijn dat wij – weer eens wij – de hoofddoek anders gaan zien. Of nog: verander de perceptie, en het probleem is opgelost. Wat een nonsens: gaat de hoofddoek geen gevolg meer zijn van een achterlijke en discriminerende man-vrouw visie als wij die achterlijkheid niet meer zien ?
Hij gaat niet mee in de halalisering van de maatschappij. Mooi. Maar wat denkt hij over de halal als visie op zich ? Want ook nu weer: als ik halal hoor, denk ik aan achterlijkheid. Wijst hij die af ? Ooit was het in heet woestijngebied zonder koelkasten rationeel om geen varkensvlees te eten omdat dat snel rot. Dat in tegenstelling met schapenvlees. Maar is dat verbod op varkensvlees hier en nu nog altijd rationeel ? Wat doet Benhaddou hiermee ?
Besluit: ik wil geloven dat de man het goed meent. Maar qua ontwerp van een rationele islam heb ik niet veel overtuigends gehoord. Ondertussen lees ik wel conservatieve standpunten en tot in het belachelijke toe verdediging van zaken die eigenlijk niet te verdedigen zijn. En toch moeten we die mens het voordeel van de twijfel gunnen. We hebben niets anders.