Uitpers
Van ‘de wereld, mijn dorp’ naar ‘mijn dorp, de wereld’
Francine Mestrum is een gedreven madam, en daar heb ik respect voor. In grote lijnen ben ik het eens met haar. En toch.
Voor alles dit: Mestrum doet nog al schamper over mensen die menen dat het niet kan binnen het kapitalisme. Welnu, het kàn niet binnen het kapitalisme. Je kan geen echt sociale samenleving opbouwen binnen een individualistisch economisch systeem. Dit systeem is het resultaat van een individualistische mens-visie. Maar het creëert die ook.
Binnen het systeem kunnen er groepen mensen zich aan de ideologie onttrekken, maar niet aan de economische wetmatigheden. Dat heeft als resultaat dat die mensen altijd opnieuw door strijd sociale verworvenheden kunnen bekomen, maar, ten eerste dat die verworvenheden altijd onvoldoende zullen zijn, en ten tweede dat die verworvenheden ook altijd opnieuw op de helling staan. Dat betekent dus dat een sociale zekerheid geen zekerheid biedt, omdat ze binnen het systeem nooit definitief verworven is. De geschiedenis van de laatste jaren, met de opkomst van het neoliberalisme bewijst dit.
Mestrum klaagt aan dat de Wereldbank het thema ontwikkeling vervangt door het thema armoede. Concreet betekent dit dat er wel nog inspanningen worden geleverd om de ergste armoede te bestrijden, maar niet om structuren te creëren die die armoede voorkomen. Mestrum heeft gelijk. Maar daar moet toch wat dieper op worden ingegaan. Mestrum haalt aan dat we met twee hersenhelften moeten leren denken. Dat houdt in dat we minder of/of denken, maar meer en/en. Welnu, dat is ook van toepassing op de zogenaamde tegenstelling tussen zorg voor armen, en structuren tegen armoede. Ik ben er van overtuigd dat die structuren er moeten zijn. Maar ze zullen nooit armoede totaal kunnen uitsluiten. En dus moet er ook die zorg voor armen zijn. Dit is van toepassing op onze sociale zekerheid die veel geld geeft aan mensen die het eigenlijk niet nodig hebben. De sociale zekerheid moet dus herbekeken worden en totaal worden toegespitst op het voorkomen van armoede. Dat houdt niet in dat een werkloze een uitkering moet krijgen om te beletten dat hij in de armoede terecht komt, maar wel dat er geen werkloosheid bestaat. De voorbij regering had het over jobs ! jobs ! jobs ! Ze had gelijk. De manier waarop de jobs worden georganiseerd is natuurlijk een ander verhaal met de interimarbeid, de flexi jobs waarvan je niet kan leven, enz. In dat verband ben ik ervan overtuigd dat een fatsoenlijk basisinkomen de enige oplossing is, waarbij huishoudelijke taken, inzet in het verenigingsleven, enz. als jobs worden gezien. Maar ik geef toe: dat basisinkomen is niet mogelijk binnen het kapitalisme.
Mestrum heeft kritiek op de ngo’s. Voor mij zijn ze afgeschreven. De ietwat belangrijke ngo’s zijn bedrijven geworden die meer begaan zijn met hun voortbestaan dan met hun eigenlijke opdracht. Als ze met hun eigenlijke opdracht bezig zijn, is dat public relations, bedoeld om hun bestaan te rechtvaardigen. Daarbij brengen de ngo’s nooit sociaal structurele veranderingen mee. Eigenlijk zijn het pleisters op een houten been.
Mestrum heeft gelijk in haar kritiek op de ecologische beweging met de roep “begin met je zelf”. Het Zweedse monster dat met een zeilboot de oceaan gaat oversteken om naar de VN te gaan is van een belachelijkheid die geen grenzen kent. Let op: ik heb niets tegen dat meisje in persoon. Maar wie voert haar op ? Wie vaart met haar rond ? Het zijn die krachten die van het meisje een monsterlijk fenomeen maken.
Het geloof van Mestrum in de kracht van “youth for climate” is naïef. Het is een manipulatie van jonge mensen in dienst van een bepaald groot kapitaal. En de manier waarop de beweging hier in belgië is doodgebloed toen ze nutteloos was geworden om de groenen de verkiezingen te laten winnen in dienst van koning en belgisch grootkapitaal is tekenend. Net zoals ze niet van de grond is gekomen in Nederland omdat het Hollandse vorstenhuis hoofdaandeelhouder is van de Shellcompany, een van de grootste vervuilers ter wereld.
Mestrum houdt een pleidooi voor een wereldwijde beweging van vakbonden, ngo’s en sociale bewegingen die werkt aan duurzaamheid. Ik ben daar voor. Maar die beweging zal slechts echt zin hebben als ze ook antikapitalistisch is. Maar ik maak me geen illusies: als de vakbonden binnen Europa er niet in slagen tot eenheid te komen in de strijd tegen het kapitaal, is de kans dat ze dat op wereldvlak zullen kunnen onbestaande.
Mestrum doet ook een oproep tot een mondiale beweging tegen het fascisme. Maar wat is dat die strijd tegen het fascisme ? Moet er niet eerst de vraag worden gesteld hoe het komt dat mensen die vroeger niet fascistisch waren, dat nu wél worden ? Met andere woorden: de strijd tegen het fascisme valt samen met de strijd voor een sociale samenleving die goed wordt bestuurd. Nog veel werk aan de winkel.