De Groene
Dit is een informatief interessant artikel, zeker voor wie zich voor psychologie interesseert.
De schrijver geeft een lange inleiding. Maar dan komt hij toch tot zijn punt:
“In ons vaderloze tijdperk, ontdaan van gezaghebbende instituties en morele ijkpunten, weten we niet meer wie we … kunnen aanspreken” voor het leed van onze wereld dat om onze empathie vraagt. (Cursivering, aanvulling door mij.) En:
…” zet de kwaadaardige narcist zichzelf in het middelpunt van een groep haatdragers – en wie kent er géén haat? – en belooft ons met z’n mooie praatjes te bevrijden van de naastenliefde die de Gutmenschen, de linkse elite, de cultuurmarxistische softies, ons opleggen. Minder, minder, minder empathie, totdat de ander – vul in: Mexicaan, Marokkaan, mohammedaan – een beest geworden is, ontmenselijkt, en wij ons niet langer voor hem of haar verantwoordelijk hoeven voelen.”
Wat daarover te denken ?
Leven we in een “vaderloos” , in de betekenis die Freud er aan gaf als “gezagloos”, tijdperk ? Ja natuurlijk: het gaat over moreel gezag dat is weggevallen door de teloorgang van de religie, en het atheïsme is niet in staat gebleken om het gat in te vullen omdat het eigenlijk geen grond heeft voor een echt moreel principe. In het atheïsme is er geen God als zingever, en dus moet ieder mens totaal persoonlijk zin geven aan zijn leven. En die zin kan je zien als grond voor moreel besef. Het atheïsme is op die manier ook een extreem individualisme, en moraal is per definitie een sociaal gebeuren. Dat er bewonderenswaardige atheïsten zijn die de zin van hun leven zoeken in empathie (om in de termen van het artikel te blijven), doet niet terzake.
Bevrijdt de narcistische leider ons van de naastenliefde die de Gutmenschen ons willen opleggen, en ligt daar de oorsprong van het succes van die leider, zoals de auteur beweert ? Ik ben het daar niet mee eens. Want daar doet de auteur iets raars: hij stelt plots een groep “haatdragers” tegenover “ons”. En de leider stelt zich in het middelpunt van die haatdragers. Dat betekent dat zijn volgelingen al haatdragers waren, voor hij hen tot haat bracht. En dat moet dus al een behoorlijk grote groep zijn als die op korte tijd kan uitgroeien tot een meerderheid die de leider democratisch aan de macht brengt, zoals, zowel in het geval van Hitler, en zeker van Trump.
Dan stelt zich de vraag: hoe komt het dat er al een grote groep haatdragers was voor de leider in hun middelpunt kon gaan staan ?
Hier stoot ik op de fundamentele fout in heel het betoog van Eaton: hij roept op tot empathie, maar is daarin selectief: hij wil empathie met Mexicanen, Marokkanen en moslims, maar heeft geen sympathie voor de inderdaad grote groep mensen die zich bedreigd voelen in hun “thuisgevoel” – denk aan mijn blog van gisteren. Niet toevallig bestaat die groep overwegend uit eenvoudige mensen, en mensen met een lager inkomen. Kortom de armen waarvoor links zegt te strijden. Voor die mensen heeft Eaton géén empathie. Het zijn haatdragers die zich graag door de leider laten aanzetten tot nog meer haat.
En evenmin toevallig bestaat de groep “Gutmenschen” overwegend uit hoger opgeleiden met een goed inkomen. Zeg maar de Groenen.
En dan krijgt het woord “Gutmensch” inderdaad zijn echte betekenis: het zijn mensen die zich door hun “Gut” zijn verheven voelen boven de domme massa.
Eigenlijk is Eaton een hoog opgeleide Gutmensch die het ondanks zijn hoge opleiding nog altijd niet heeft begrepen, en is blijven steken in het narcisme van de Gutmensch.
Op dit ogenblik wordt facebook geteisterd door berichten van pvda-ers die het voortdurend hebben over de domme massa die voor rechts gestemd heeft en maar moet creperen als ze door haar domheid niet in opstand komt tegen de regering Jambon. Het is triestig dat die pvda-ers zich zo laten kennen als minachters van de mensen voor wie ze zeggen te strijden.
En nu heb ik een probleem: ik heb het zeer moeilijk om empathie te hebben voor die Gutmenschen en pvda-ers.
PS Heb ook oog voor het retorische trucje dat Eaton gebruikt: Hij voert Erich Fromm op als inspiratie. Met die Erich Fromm zal iedere lezer het (terecht) toch wel eens zijn. Zo kweekt hij goede wil voor zijn stelling. Dat noemt men een “captatio benevolentiae”. Daarbij is het de bedoeling gunstig te stemmen om zo de stelling van de auteur gemakkelijker te doen aanvaarden. De smeerlapperij van Eaton bestaat er dan in dat hij Fromm gewoon verraad: Fromm had empathie voor de Duitsers die Hitler aan de macht brachten. De empathie die Eaton niet heeft voor de sukkelaars die hij haatdragers noemt.