MO*
De oerleugen van het neoliberalisme
Ewald Engelen is een Hollander. Maar dat is niet altijd erg. In ieder geval schrijft hij hier een mooi artikel om het jaar mee af te sluiten.
Natuurlijk ben ik het volmondig eens met zijn beschrijving van het kapitalisme. Dat systeem is ten gronde mensonwaardig en de voortzetting van de beestigheid waar de mens van afkomstig is. Alleen heeft het menselijk intellect de beestigheid nog op een hoger niveau getild. Dieren kunnen nu eenmaal niet anders dan beestig zijn. Maar de mens heeft het in zich om die beestigheid te overstijgen. Als hij dat niet doet, is zijn beestigheid dus erger dan die van de beesten. Maar de beestigheid overstijgen is niet in het belang van de mens-beesten (beest-mensen is te flatterend voor de rijken van deze aarde), en dus cultiveren ze een systeem dat het de mens gewoon onmogelijk maakt om mens te worden naar Gods beeld en gelijkenis, waar het scheppingsverhaal toe oproept.
Natuurlijk zijn er mensen die er wel in slagen om ook binnen het kapitalisme menselijkheid te bereiken. Jeanne Devos het nonnetje dat schitterend werk levert in India zegt dat de solidariteit onder de armen veel groter is dan onze solidariteit met hen. Dat is eigenlijk een evidentie, want wij horen wel niet bij de echte rijken, maar zijn toch wel rijk vergeleken met de armen. En je wordt niet rijk door solidair te zijn. Ten andere, onze solidariteit met de armen is gewoon onmogelijk omdat onze rijkdom voortvloeit uit onze uitbuiting van hen. Denk maar aan onze mooie T shirts die zo goedkoop zijn doordat kinderen en vrouwen ze in mensonwaardige omstandigheden produceren, waarbij ze geregeld in brand schieten. Neen, niet de T shirts, maar de mensen. En de elektrische auto’s zullen enkel betaalbaar zijn als de lithium en kobalt voor de batterijen door kinderen in vergiftigende en levensgevaarlijke mijnen tegen een hongerloon uit de grond worden gehaald. Hoe kan je solidair zijn met mensen als je zo onbeschaamd profiteert van hun armoede ?
Ondertussen is onze geliefde koning Philippe en zijn huis van het profitariaat nog altijd grote aandeelhouder van die mijnen in Congo. Maar het land kan rekenen op het meisje Elisabeth dat door haar inspanningen voor het land de kinderen in Congo zal vastpinnen in hun ellende. En de belgicisten vallen in zwijm voor die kind geworden hypocrisie.
In Holland is het koningshuis hoofdaandeelhouder van de Shell company die in Nigeria mensen gewapenderhand van hun land verdrijft; de natuur en het water vergiftigt zodat de boeren en vissers hun broodwinning verliezen; en de mensen slavenarbeid laat verrichten zonder dat ze er beter van worden. Maar de Hollanders aanbidden hun Wlllem-Alexander en Maxima, de dochter van een medewerker aan de smerige oorlog in Argentinië waarbij duizenden mensen zijn gemarteld, vermoord en verdwenen zonder rechtspraak.
Ik wil maar zeggen: zolang Philippe en Willem-Alexander niet door hun bevolking worden uitgespuwd en met pek en veren ingesmeerd, het land uitgejaagd, zal de hoop die Ewald Engelen schijnt te koesteren over een revolutie in 2020 ijdel blijken.
Want het moet natuurlijk beginnen met de opstand tegen de rijken. Als die niet aangevallen worden, komt er niets op gang. Maar de aanval op de rijken zal niet genoeg zijn, want als je alle rijken de strot oversnijdt (waar ik niet toe oproep omdat ik een van de mens-mensen wil zijn waar ik het hoger over had) en niet ook het systeem afschaft en vervangt door de menselijke economie die voorwaarde is voor een menselijke samenleving, bereik je niets, en heb je op de kortste keren opnieuw een bende rijken. Voor wie graag strotten oversnijdt kan dat een leuk vooruitzicht lijken, maar, zoals gezegd, daar hoor ik niet bij.
En dan kom ik op facebook in gesprek met pvda-ers, idealisten die tegen het kapitalisme zijn. Maar daar is iets raars aan de hand, want die mensen geven wel af op de neoliberale politiek van Jambon, maar als ik het woord systeem laat vallen, haken ze af. Op een of andere manier zijn ze niet in staat om te denken in termen van “systeem”. Is dat te abstract ? Ze lijken niet te zien dat, bijvoorbeeld, de concurrentie een essentieel probleem van het kapitalisme is, en dat je dus de verheerlijking van de concurrentie door de liberalen moet bestrijden.
In ieder geval is dat wel ontmoedigend. Want als niet voldoende mensen vanuit een diep inzicht in het kapitalistisch systeem in opstand komen, zal die – als hij er komt – het werk zijn van een kleine groep die de massa als nuttige idioten voor zich uitdrijft. En dan is de boel op voorhand al om zeep, want dat kan niet anders dan leiden tot een dictatuur. We hebben het al gezien in Rusland.
Neen, Ewald Engelen droomt en zijn droom zal niet uitkomen. 2020 wordt géén goed jaar.
Of misschien toch: met een beetje geluk slaagt De Wever en wordt belgië grondig afgebroken. Ik zal dan toch gelukkig zijn met 2020. Je kan niet alles hebben in het leven.