VRTNWS
Zomaar het minimumpensioen verhogen tot 1.500 euro is onverantwoord
Laat me beginnen met de conclusie van dit artikel dat we met meer mensen langer moeten werken om de welvaart in ons land te verzekeren. Dat klinkt logisch, maar heeft geen oog voor een even logisch alternatief: als we er in slagen de productiviteit in stand te houden of zelfs te verhogen met minder mensen die minder werken, kunnen we even goed de welvaart in ons land verzekeren. Want tenslotte moeten die meer mensen die langer werken leiden tot grotere productiviteit. Het is niet het werk op zich dat de welvaart schept, maar de productie.
Nu kan je natuurlijk niet ontkennen dat werk en productie samen gaan, maar ze vallen niet helemaal samen, want onze productie is in de moderne tijd veel meer verhoogd dan het aantal werkuren, gepresteerd door de verzameling van alle werkers. Een grote factor daarbij is de mechanisering. Die factor zal worden overgenomen door de nakende robotisering. Die is natuurlijk al bezig, maar is nog niet in volle hevigheid losgebarsten, maar dat zal niet lang meer op zich laten wachten. Als de robots het werk van mensen overnemen, is het niet nodig dat meer mensen meer werken om de welvaart in stand te houden.
Natuurlijk weet ik ook wel dat er bij de invoering van de mechanisering ook al werd voorspeld dat die zou leiden tot werkloosheid, en dat die voorspelling niet is uitgekomen. Je zou dit ook kunnen toepassen op de robotisering, en dan klopt mijn redenering niet.
Maar de mechanisering is gebeurd in een tijd van ongebreidelde groei en daar moeten we dringend van af. Meer en meer mensen beginnen in te zien dat de groei die nodig is om het kapitalisme in stand te houden gewoon onhoudbaar is en de draagkracht van onze planeet overschrijdt. Daarom heb ik zojuist de uitdrukking “in stand houden” gebruikt.
Is er iets op tegen dat de welvaart, en het comfort van de mensen gewoon op peil blijft, of veel langzamer groeit dan nu ?
We leven in een tijd waarin de armoede stijgt en het dus al moeilijk genoeg is om de welstand van de mensen op peil te houden. Wat zouden we dan nog de ambitie hebben om die te doen groeien ?
Ja maar zeggen de goedmenende naïevelingen dan de echte profiteurs van de groei na: stil staan is achteruitgaan. Ja, dat is natuurlijk waar in een loopwedstrijd waarin de anderen niet stilstaan. Maar waarom zouden we het leven absoluut als een wedstrijd moeten zien ?
Psychiater Dirk De Wachter klaagt aan dat er meer en meer mensen bij hem terecht komen die totaal normaal zijn, maar gewoon de rat race van het leven niet meer aankunnen. Wordt het niet tijd dat we daarop ingrijpen, en het leven beginnen te zien niet als een loopwedstrijd, maar als een gezellige wandeling ?
Ja, ik weet, het is niet zo simpel. Want moeten we niet mee als de Amerikanen en de Chinezen wél lopen ?
In een eerste reflex antwoord ik daarop: ja, we moeten mee. Maar is dat wel echt zo ?
Europa wil een voortrekkersrol spelen in de klimaatproblematiek. Ook al doen de Amerikanen en de Chinezen niet mee om het klimaat en de planeet te redden, toch wil Europa een “voorbeeldfunctie” opnemen, zoals dat zo mooi heet. Welaan dan, waarom zou Europa geen voorbeeldfunctie opnemen op gebied van wandeleconomie ?
Ga je niet mee in mijn verhaal ? Welnu, je hebt gelijk. Want inderdaad binnen het kapitalisme is er geen oplossing. De race hoort bij de essentie van het kapitalisme. Kàn Europa uit die race stappen en een niet-kapitalistische maatschappij organiseren ? De Russen hebben het geprobeerd, net als de Chinezen. Ze hebben moeten terugkrabbelen. En toch moeten we de idee van een wandeleconomie levend houden.
Dan maar terug naar de hedendaagse werkelijkheid.
Moeten we naar een minimumpensioen ? Voor mij niet. Het pensioen hangt samen met het werk dat mensen hebben verricht. Wie weinig gewerkt heeft, heeft dus slechts recht op een klein pensioentje. Dat hele gedoe van gelijkgestelde periodes is nonsens. Maar iedereen heeft wel recht op een menswaardig bestaan, en dus op een menswaardig inkomen, of hij werkt of niet. Ik pleit dus niet voor een minimumpensioen, maar voor een minimuminkomen. Of liever voor een basis inkomen.
Daarbij wordt het inkomen van iemand met te weinig pensioen aangevuld tot het basis inkomen.
Er bestaat nu al het leefloon dat een toepassing is van dit systeem. Maar het leefloon is gekoppeld aan werkloosheid. daarbij gaat het over een som die echt wel onder een menswaardig minimum ligt, ook al wordt de term minimuminkomen gebruikt. Het bedrag voor een alleenstaande is 928,73€ per maand. Daar kan een mens niet fatsoenlijk van leven.
Een basisinkomen staat los van het al dan niet werken van de burger. Het geldt voor iedereen en is onvoorwaardelijk. Dat heeft nadelen waarop ik hier niet kan ingaan, maar het is wel de implementering van de mensenrechten, en daarmee vervallen voor mij principieel alle argumenten er tegen.
Maar anders dan bij de voorstellen voor een basisinkomen die nu op tafel liggen wil ik wel benadrukken dat naast de mensenrechten die individuele rechten zijn, er ook de rechten van de gemeenschap zijn. Dat houdt in dat de gemeenschap tegenprestaties kan vragen voor het basisinkomen. Die tegenprestaties moeten dan niet noodzakelijk op de reguliere arbeidssituaties slaan. Ethisch gezien moét de gemeenschap in mijn ogen die tegenprestaties zelfs eisen.
Ondertussen ben ik heel blij dat De Wever samen met andere partijen inziet dat er om menswaardig te leven minimum 1500€ nodig is en dus het leefloon tot die som moet worden opgetrokken.