Knack
Wetenschappelijk medewerker van de progressieve denktank Minerva
Ja, dat rijken die hun geld hebben verdiend door de arbeid van anderen, het vertikken om hun deel van de lasten van de samenleving te dragen, gewoon omdat ze daartoe de middelen hebben, precies door hun rijkdom, getuigt van cynisme. De gewone man werkt, en betaalt zijn belastingen. De rijke profiteert van het werk van die gewone man, en ontduikt zijn belastingen. Rijken zijn cynische mensen.
Maar Somers gaat wel voorbij aan de basis voor het denken over deze materie.
Natuurlijk is de regelgeving die de belastingontduiking mogelijk maakt, het resultaat van beslissingen, door mensen genomen. De redenering van Somers lijkt dan ook juist: als mensen die beslissingen hebben genomen, kunnen (andere) mensen ook andere beslissingen nemen, en het probleem oplossen. Toch is zijn redenering inderdaad naïef.
Gaat het om al dan niet onontkoombare wetmatigheid zoals Somers beweert ? Wel ja, het gaat om onontkoombare wetmatigheid. Althans binnen het kapitalistische systeem.
Als Somers zou zeggen dat er een oplossing is: de afbraak en vervanging van het kapitalisme, zou ik hem kunnen volgen. Maar dat zegt hij niet, en dus lult hij er maar wat op los.
Ik val in herhaling, maar niet iedereen leest chronisch mijn blogs. Dus: binnen het kapitalisme ligt de macht bij het kapitaal. De politiek is de uitvoering van de macht. De politiek kan dus niet anders dan in dienst staan van het kapitaal. En dat heeft niets te maken met de integriteit van de politici. Ook de meest integere en sociaal ingestelde politicus kan niet anders dan beslissingen nemen die het kapitaal dienen.
Di Rupo, een socialist, heeft de loonstop ingevoerd, een maatregel in dienst van het kapitaal. Ik veronderstel dat de socialist in hem dat met tegenzin heeft gedaan. Maar hij kon niet anders, want zonder die loonstop zou hij de belgische economie in een verliezende positie tegenover de Duitse economie hebben gebracht, en daarmee de basis voor de belgische welstand weggehaald hebben.
Dat is nu eenmaal het kapitalisme: er moet geconcurreerd worden. En er moet ook geconcurreerd worden op gebied van lonen van het werkvolk. Hoe minder het werkvolk verdient, hoe sterker de positie in de concurrentie op de markt. Dàt is een wetmatigheid. En die kapitalistische wetmatigheid maakt dat de politiek niet anders kan dan het kapitaal dienen.
Wie die wetmatigheid niet ziet, is inderdaad naïef. Maak je geen illusies: als er morgen een linkse regering aan de macht zou komen en een vermogenskadaster zou invoeren dat zou toelaten om de rijken wél te belasten, zal het systeem vol gaten zitten, en zal er in de feiten niet veel veranderen. Binnen het kapitalisme geraak je niet aan het geld van de rijken.
Het is een aloude slogan van links: haal het geld waar het is. Klinkt goed, maar is nonsens, want je kàn het daar niet gaan halen. En eigenlijk is dat ook logisch: als je door het systeem niet kan beletten dat het geld daar (bij de rijken) geraakt, kan je het daar ook niet terug weghalen.
Natuurlijk zal Somers beweren dat onze sociale zekerheid het resultaat is van politieke beslissingen, en dat het bestaan van die sociale zekerheid bewijst dat het wél mogelijk is om sociale beslissingen te nemen.
Maar wil Somers dan beweren dat de belgische politici voor de jaren tachtig sociaal voelend waren, en dat de meerderheid van de belgische politici sinds de jaren tachtig plots asociale types zijn geworden ? Bij mijn weten is de (terecht) vermaledijde n-va nog niet zo lang aan de macht, en hebben de liberalen nooit een volstrekte meerderheid gehad.
Neen, Somers, de échte cynicus ben jij. Want je maakt de mensen wijs dat het volstaat om andere politici aan de macht te brengen om het probleem op te lossen.
Binnen het kapitalisme is er geen oplossing.
En het neokapitalisme is niet zo maar een beslissing van politici, maar gewoon onvermijdelijk.
Mijn blog van morgen begint zo:
Maar hebben we in een nog niet zo lang verleden niet een periode beleefd waarin de politici wél een meer sociale politiek voerden ? En is dat dan geen bewijs dat Somers toch gelijk heeft, en het van de politici afhangt ?