MO*
Podcastgesprek over liefde, haat en engagement in Vlaanderen
Bleri Lleshi: ‘Hoe verander je de wereld? Door actief te zijn waar je leven zich afspeelt’
Kijk eens aan ! Lleshi heeft het licht gezien ! Neen, ik zeg dit niet spottend, maar met oprechte waardering. Tot nu toe draaide ik de bladzijde al om als Lleshi in beeld kwam. De man liep over van de politieke correctheid en van de haat voor Vlaanderen die daaruit voorkomt. Ik kotste van dat superioriteitsgevoelen en van het gebrek aan vermogen tot genuanceerd denken. Om het simpel te zeggen: hoe praat je met iemand die anderen verwijt dat ze veralgemenen en dat racisme noemt, terwijl hij zelf nog sterker veralgemeent en omwille van inderdaad aanwezig racisme een hele bevolking racistisch noemt ?
Hier lees ik een andere Lleshi. Een man die toegeeft dat hij Vlaanderen met elke cel in zijn lichaam haatte. En die nu beseft dat hij ook van Vlaanderen kan houden. Dat hij zich niet schaamt voor zijn haat is niet erg consequent. Want hij stelt daarbij dat hij reden had om Vlaanderen te haten. Heeft hij nu die redenen niet meer ? Is Vlaanderen veranderd ? Neen toch ? Lleshi is veranderd. Laat dit een lesje zijn voor andere “anders-zijnden”. Hier volgt mijn lesje:
ik heb alle begrip voor mensen die opvallen en zich ongemakkelijk voelen bij de reacties van anderen. Ik heb het gehoord van mensen met brandwonden. Die reacties kunnen pijn doen. Bij mensen die opvallen door een andere huidskleur en ras komt daar natuurlijk nog onze koloniale geschiedenis bij, zodat de reactie van de “normale” mensen een diepere dimensie krijgt. We zien hetzelfde bij de Joden. Zo worden die reacties als erger ervaren dan eigenlijk nodig. Dat ergere ligt niet in de reactie van de “normale” mens maar in de psyche van de “opvallende” mens. Dat is van belang als we op zoek gaan naar oplossingen. Maar nogmaals: ik heb alle begrip voor de psychische processen in de opvallende mensen. Je kan psychische processen nooit veroordelen.
Er zijn natuurlijk ook echt racistisch bedoelde aanvallen. Of uitspraken zoals “keer terug naar je land” die niet per se racistisch zijn, maar meer te situeren vallen in angst en haat voor vreemdelingen of het zondeboksyndroom. Over die angst en die haat heb ik het al gehad, en ook daar spelen psychische processen bij de hater. Maar als die reacties echt agressief en kwetsend bedoeld zijn, is er natuurlijk ook meer kans dat ze door de “andere” mens ook als kwetsend worden ervaren.
Daarmee stoot ik op een belangrijk onderscheid: het is niet omdat iets kwetsend bedoeld is, dat het ook kwetst. Het kan zijn dat het ogenschijnlijke slachtoffer sterker is dan de kwetser, en zich gewoon niet laat kwetsen. Persoonlijk hanteer ik het principe dat enkel mijn vrienden me kunnen kwetsen.
Uiteraard is het niet zo simpel. Niet iedereen is even sterk en iedereen heeft recht op zijn zwakheid. Maar elke mens heeft ook de opdracht om te werken aan zijn zwakheden. Volwassen worden is sterker worden. En zeker het cultiveren van zwakheden verlaagt de mens.
De huidige hetze rond racisme bij ons ( de VS en het politie- optreden daar is een ander verhaal) focust enkel op de dader en niet op het slachtoffer. Maar daardoor wordt het slachtoffer ook vastgepind in zijn slachtofferrol. Of nog: zijn zwakheid wordt gecultiveerd. De huidige hetze lost niets op. Integendeel.
Daarmee bedoel ik niet dat we racisme en discriminatie zo maar moeten laten passeren. Natuurlijk niet ! Racisme en discriminatie moeten aangepakt worden met alle mogelijke efficiënte middelen en bestraft waar nodig en mogelijk.
Maar we moeten het zeggen zoals het is: racisme en discriminatie zullen nooit helemaal uitgeroeid worden. Ze zijn des mensen. Ze spelen even goed in zwarte middens of tussen Turken en Marokkanen als tussen zwarten en witten, of autochtonen en mensen van vreemde afkomst. De angst voor het/de vreemde; de neiging om die angst om te zetten in agressie; de bekoring om zich superieur op te stellen en de vlucht voor eigen verantwoordelijkheid door een zondebok te zoeken, zullen nog wel enkele generaties eigen zijn aan de menselijke soort.
Dat betekent dat ook de versterking van de slachtoffers noodzakelijk is om tot een oplossing te komen. En die versterking komt er niet als enkel gefocust wordt op de agressor. Integendeel: de huidige racisme hetze verzwakt de slachtoffers doordat ze het slachtoffer niet aanzet om zelf sterker te worden.
Ik weet dat het niet simpel is. Als iemand ervaart dat hij wordt afgewezen als huurder omwille van zijn kleur of afkomst, is dat niet enkel een psychisch, maar ook een praktisch probleem. Maar misschien worden mensen wel sterker als ze leren om praktische problemen te scheiden van psychische problemen ?
Als je omwille van je “vreemd” zijn niet binnen mag in een discotheek, dan ga je toch gewoon aangifte doen bij de politie en organiseert dan je eigen feestje ? En je laat het verder niet aan je hart komen ? Je gaat toch niet ongelukkig worden omdat de een of andere onnozelaar ambetant doet ?
Maar ik geef toe: ik ben nooit geweigerd in een discotheek. Ik ben daar nooit gekomen. Ik hou niet van discotheken. Discotheken zijn voor onnozelaars.