Grenzeloos
De interviewer, Eric Toussaint, is een ondertekenaar van het manifest waarvan Crespo een initiatiefnemer is. Dat riekt naar inteelt.
Voor de meesten onder jullie zal dit artikel te lang lijken. (Leestijd 17 minuten) Niet voor mij, ik ben een intellectueel. Voor mijn part moet je het dus niet (grondig) lezen. Mijn commentaar volstaat.
Na de eerste regels dacht ik ontgoocheld: nog maar eens dezelfde zever over een vermogensbelasting en “laat de rijken (mee)betalen !”.
Natuurlijk ben ik daar niet tegen. Maar als je je concentreert op die slogan, geef je de indruk dat de zaken opgelost zijn als de rijken fair meebetalen. Niet dus: zolang het systeem er op gericht is, of zelfs maar toelaat, om rijken te creëren, is er niets opgelost.
Dàt is wat me zo ontgoochelt in de huidige PVDA: in feite vertelt ze aan de mensen dat de reden van haar bestaan eigenlijk niet belangrijk is: door een rijkentaks kunnen we de problemen oplossen binnen het systeem.
De PVDA is vervallen in politiek opportunisme en electoralisme. Met haar actie kan ze andere partijen ontmaskeren die niet willen weten van een rijkentaks. Maar die ontmaskering is waardeloos, (behalve voor kiezersgewin) want iedereen wist dat al, en in ieder geval brengt die ontmaskering niets bij in de strijd tegen het kapitalisme.
Ik probeer te begrijpen dat de PVDA af wil van het imago van “die verdomde communisten”, gelinkt aan massamoordenaars zoals Stalin en Mao. Ik weet niet wat de positie is van Mertens, maar ik heb recent toch nog uitspraken gehoord van vooraanstaande PVDA-ers die feitelijk niét hebben afstand genomen van deze dictators. Maar ook Mertens krijgt de veroordeling van dat soort communisme niet over zijn lippen. Als dat binnenkamers zo is, is de PVDA gewoon bezig met volksbedrog. Maar ik ben wel voor de PVDA en dus geef ik ze op dat gebied het voordeel van de twijfel.
Dat voordeel krijgt ze niet als het over de strijd tegen het kapitalisme op zich gaat.
Na mijn aanvankelijke ontgoocheling heb ik mijn mening moeten bijstellen: de rijkentaks past bij Crespo in een inspanning om mensen bewust te maken van wat het kapitalisme eigenlijk is. De rijkentaks is op dit ogenblik voor Crespo misschien wel een speerpunt in die inspanning, maar tegelijkertijd slechts een onderdeel van een veel groter plan.
Misschien heeft de PVDA wel zo ’n plan. Alleen: ik zie er niets van.
Het moet toch mogelijk zijn om de eis voor een rijkentaks te laten samengaan met argumenten die naar de kern van het probleem gaan en om mensen te laten inzien dat die taks fundamenteel en op langere termijn niets oplost precies omdat het systeem rijken creëert zodat je moet vechten om aan hun geld te geraken. In een echt sociaal systeem moet je de rijken niet wettelijk verplichten om een (klein) gedeelte van hun geld aan de gemeenschap te geven. Er is toch iets grondig mis als je rijken moet verplichten om deel te nemen aan de opbouw van de samenleving ? In een sociaal systeem komt het geld van de rijken automatisch van bij de eerste euro bij die opbouw terecht. En dan worden die mensen ook niet meer rijk. Dat kan niet in het huidige systeem: als de economie draait op concurrentie en de eigenaar van de productiemiddelen alle macht heeft over de producten, kàn het niet anders of er groeit rijkdom, en komen er ook rijken en moet je weer naar een rijkentaks die dan weer geen echte oplossing biedt. Maar daarover zwijgt de PVDA in alle talen. Op dat vlak is Crespo een verademing.
Er moet me nog iets van het hart: ik ken die Crespo en zijn beweging niet genoeg om hem te situeren in het geheel van “écht links”. Maar dit interview verschijnt hier op een website van de Trotskisten. Ik hoop echt dat ze binnen de PVDA niet automatisch zeggen: Trotskisten, daar hebben wij niets mee te maken; wat die te vertellen hebben is sowieso waardeloos.
De analyse van Crespo van de positie van de politieke partijen in het Europees parlement is eigenlijk verbijsterend: van de liberalen en christen democraten wisten we het al en mogen we het normaal vinden. Maar ook de sociaal democraten en groenen hebben zich ingeschreven in de neokapitalistische logica. Als ik de groenen Van Brempt en De Sutter enthousiast hoor pleiten voor de Green Deal van Von der Leyen, weet ik genoeg. Die Green Deal is een puur neokapitalistisch project. Van Groen valt voor echt sociaal links niets te verwachten. Figuren zoals Almaci en Calvo maken het nog erger.
Overigens zegt Crespo waardevolle dingen, zoals zijn pleidooi om niet enkel actie te voeren via de instellingen, maar ook te werken aan een wereldwijde bewustwording.
En hier kom ik terug op mijn eerste thema: verkiezingssucces is bemoedigend en misschien nuttig.Het is ook duidelijk dat er in de strijd nood is aan een elite die voorop loopt. Maar als achter de elite de massa niet mee marcheert, heeft de hele zaak geen zin. En als de strijd gewonnen is, en de massa is niet bewust en overtuigd, zeker ook inzichtelijk, is het nieuwe project gedoemd om te mislukken en verzandt het in een dictatuur.
Dààr wordt de echte strijd gevoerd: tussen de gewone mensen. Die mensen moeten inzichten krijgen waarmee ze de neoliberale propaganda kunnen doorprikken. Ze moeten wéten dat concurrentie de boel verziekt en we daar dus van af moeten, zoals ik hierboven al aangaf. Ze moeten argumenten hebben om de voorstanders van het kapitalisme van antwoord te dienen.
Die strijd van inzicht en bewustwording moet de kern van de antikapitalistische actie zijn. Zonder dat bewustzijn van een voldoende grote massa is elke andere actie ijdel.
Linkse partijen worden nogal wat bevolkt door sociologen. Jaag ze weg. Ze brengen niets bij. Wat we nodig hebben zijn pedagogen en didactici. We hebben mensen nodig die het systeem aan de toog kunnen uitleggen. En charismatische figuren. Op voorwaarde dat ze niet in de valkuil van het populisme trappen. Hallo, PVDA ? Werk aan de winkel. Véél werk !