Doorbraak
Sahra Wagenknecht over Edmund Burke en Roger Scruton
Ja, ik ben conservatief. Nog niet zo lang geleden heette de VLD “PVV” Partij voor Vrijheid en Vooruitgang. Welnu als vrijheid en vooruitgang liberaal zijn, ben ik tegen vrijheid en vooruitgang.
Er is natuurlijk een probleem, want waar hebben we het eigenlijk over ? Wat betekenen de woorden eigenlijk? Ook ik maak voortdurend de fout dat ik ze onzorgvuldig bepaal als ik er mijn argumentatie mee stoffeer. Veel te dikwijls gaan we er van uit dat de lezer of gesprekspartner wel weet waarover we het hebben.
Maar goed dus: Sahra Wagenknecht heeft het over een waardenconservatisme waar ik het mee eens ben, op voorwaarde dat ook het begrip groei er mee in opgenomen wordt. Conservatisme mag geen stilstand zijn.
Ethische inzichten zijn niet voor eeuwig vastgelegd. De geschiedenis van de mensheid is er een van verfijnend ethisch besef. Ethisch inzicht is voortschrijdend inzicht.
Een mooi voorbeeld is dat van het oog om oog, tand om tand van de bijbel.
Domme atheïsten en religiehaters hebben het er dan over dat de bijbel de wraak voorschrijft. Ze weten niet dat de tekst van de bijbel ethisch voortschrijdend inzicht toont.
Voor het “oog om oog, tand om tand”, was er de wet van de bloedwraak waarbij de wraak erger moest zijn dan de eerste agressie. Wraak is emotioneel en wie zich geraakt voelt heeft de neiging om harder terug te slaan. Daarbij was er ook de rationalisering dat de vijand wel tweemaal zou nadenken voor hij toesloeg als hij wist dat het antwoord verschrikkelijker zou zijn.
Een en ander leidde natuurlijk tot oneindige ketens van geweld. Daaruit kwam het inzicht: de wraak mag niet erger zijn dan de eerste agressie. Als je de tekst goed leest staat er: één oog om één oog… De bijbelse tekst is dus vooruitgang. De atheïsten vertellen nonsens. Later komt dan Jezus die de voltooiing brengt: als men u op de ene wang slaat, biedt dan de andere aan…
Maar dat voortschrijdend ethisch inzicht is altijd organisch gegroeid. Het ontstaat bij ethisch gevoelige en verstandige mensen en verspreidt zich langzaam in de samenleving tot het een algemeen inzicht is geworden. Dat langzame is belangrijk, want het gaat over goed en kwaad. Nu kan je een mens wel verplichten om goed te handelen. Maar je kan hem niet verplichten om goed te zijn, en ook niet om goed te denken en te voelen. Als het over ethisch inzicht gaat kan je mensen dus niet forceren. Je moet mensen de kans geven om te groeien. Groeien in menselijkheid.
Hier stoten we op de ziekte van deze tijd: mensen hebben geen tijd meer en gunnen mekaar ook niet de tijd om te groeien. De vooruitgang is op hol geslagen. De wereld is een renbaan geworden. Wie niet snel genoeg mee is, wordt vertrappeld.
Dàt is de kwaal die oorzaak is van het uitspattende activisme. Activisten weten wat juist en goed is en iedereen moet onmiddellijk denken zoals zij. En als iemand dat niet doet, eisen ze tenminste dat hij gaat handelen volgens hun inzichten. Ze eisen dan wetgeving en repressie voor wie hun regels niet volgt.
Het resultaat is een spreidstand tussen het ethisch aanvoelen van mensen en de wetten die ze moeten volgen. Dat werkt niet.
Nog niet zo lang geleden heb ik een blog gewijd aan antiracistisch activisme en aangeklaagd dat deze activisten misschien wel bepaald racistisch gedrag kunnen afremmen door repressie, maar dat ze daardoor het racisme in de harten van mensen niet raken. Daar gaat het over.
Laat het duidelijk zijn dat het opleggen van gedrag zonder innerlijke ethische grondslag als dwang wordt ervaren en reactie oproept. Als dat over enkelingen gaat, is dat geen probleem en kan het nodig zijn. Als het over grote groepen in een bevolking gaat, leidt het tot het uit mekaar vallen van de samenleving.
Dat is wat we nu zien gebeuren.
Dit is zeker ook een belangrijke factor die leidt tot de foert stem en het succes van het vlaams blok.
Maar natuurlijk kan je niet alles terugbrengen tot het doorgeslagen activisme dat door mensen als een vorm van onverdraagzaamheid wordt ervaren.
De multiculturele samenleving is waarschijnlijk dé bepalende factor, want dàt is precies wat er gebeurt in een multicuturele samenleving: ze brengt grote bevolkingsgroepen samen met ernstige verschillen in ethische ontwikkeling.
Multicultuur ? Nogal wat mensen verengen cultuur tot “kunst”; tot muziek en schilderkunst; de cultuurhuizen; met wat goede wil ook tot kookboeken. Maar ook kerken zijn cultuurhuizen. Het gaat ook over levenskunst, en dus over goed en kwaad. De multiculturele samenleving brengt verschillende levenskunsten samen. Dus ook verschillende inzichten in goed en kwaad. Dat laatste is eigenlijk het essentiële en het wordt door de multiculturalisten genegeerd.
Gelijke inzichten in goed en kwaad zijn van essentieel belang in gemeenschapsvorming. Geen enkele gemeenschap kan zich permitteren dat er onder de leden grote verschillen bestaan in inzicht over goed en kwaad. De multiculturele samenleving maakt de verbondenheid en de gemeenschap kapot.
Ik kan in zekere mate verdraagzaam zijn tegenover iemand die anders denkt over goed en kwaad dan ik. Tot het moment dat ik hem echt ontmoet en in woorden en daden te maken krijg met zijn opvattingen. Als een jonge man een vrouw ziet als iemand die het huishouden moet doen, zijn seksuele behoeften moet bevredigen en hem zonen moet baren, kan ik met veel goede wil denken dat het mijn zaken niet zijn. Ik kan het misschien zelfs plezant vinden om samen met hem te voetballen. Tot het moment dat mijn dochter met hem thuis komt…
Is de confrontatie met andere ethische inzichten dan niet nuttig ? Ja zeker, meer nog: ze is nodig en ik moet mezelf durven bevragen over mijn inzichten. Maar dat is iets anders dan samen leven en gemeenschap vormen.
De multiculturele samenleving is er niet gekomen omdat idealisten dat wensten. Ze is er gekomen door de globalisering. De globalisering is aan de basis een economisch gebeuren, dat is mogelijk gemaakt door de technologische vooruitgang. Die economische globalisering volgt gewoon de wetmatigheid van de kapitalistische groei-economie. De multiculturele samenleving is een kapitalistische samenleving. En inderdaad: het kapitalisme heeft niets met gemeenschap of samen leven. Het is in essentie tegen mekaar leven.
Links koestert een monster.
Voltreffer! Voor het veertiendaags verschijnende Nederlandse blad Argus van oud-journalisten moet ik een artikel schrijven over Sahra Wagenknecht. In de jaren tachtig was ik werkzaam in Dresden, in de DDR dus, dus ik ben redelijk thuis in de materie. Bij Sahra kwam het woord waardenconservatisme bij me op, maar ik vroeg me af of dat überhaupt nog wordt gebruikt. Ja dus, zag ik zoekend op internet, en nog wel in verband met deze opmerkelijke dame.