Over narcisme

Doorbraak

Mathieu Cockhuyt

Authenticiteit of ontspoord individualisme?

Om onszelf te zijn hebben we anderen nodig

Hebben we, in een samenleving verstikt door ego’s die zwelgen in het eigen Grote Gelijk, nood aan een herwaardering van het authentieke ‘ik’? Onno Zijlstra meent van wel. In Authentiek houdt de Nederlandse docent filosofie een betoog voor meer ‘authenticiteit’. Zijlstra maakt daarbij een cruciaal onderscheid tussen het authenticiteitsideaal en de authenticiteitscultuur

Om ons zelf te zijn hebben we anderen nodig ? Om ons zelf te zijn moeten anderen ons nodig hebben !

Onze reguliere media voeren geregeld jongeren op die welbespraakt hun mening zeggen over zaken waarvan ik niet weet wat er van te denken. En altijd opnieuw kom ik tot het besluit dat ze zichzelf toch zo interessant vinden.

Als ik slecht geluimd ben kots ik van dat volkje. Als ik goed geluimd ben, heb ik er hartsgrondig medelijden mee. Ik doe mijn best om altijd goed geluimd te zijn – dan ben je gelukkiger – maar dat um zu kotzen volkje maakt het niet gemakkelijk.

Het rare is dat die jongens en meisje – als je die termen nog mag gebruiken – er goed uit zien. Als ze niet obees zijn kunnen ze allemaal op de cover van een gepromoveerd hoerenblad staan. 

Tegenwoordig zijn er hoerenbladen, speciaal voor obesen. Heeft niet iedereen het recht om ongezond te leven ? Er zijn mensen die er rijk van worden door ongezond voer op de markt te brengen en er miljarden reclamegeld tegen aan te smijten om de domme massa te manipuleren. Diezelfde mensen verkopen dan ook middelen tegen obesitas. Dat noemt men kapitalisme.

Het gaat om het mensbeeld. Het succes van de selfies en de influencers toont wat dit mensbeeld is: narcisme.

Je hebt narcisme dat streeft naar een schoonheidsideaal. Een voorbeeld van primitief mens geworden narcisme, Jef Hoeyberghs, heeft duizenden vrouwenborsten versneden om vrouwen tot het ideaal om te bouwen. Als reactie daarop heb je de vrouwen die het recht opeisen om imperfect te zijn. Ze noemen dat authenticiteit. Ook dat is narcisme: het is het narcisme van de mens die zichzelf toch mooi vindt, ook al is hij lelijk. En de lelijke mens die er onder lijdt dat hij lelijk is, is al even narcistisch.

Ik heb het nu over vrouwen, maar ook mannen zijn in hetzelfde bedje ziek. Als man is het voor mij plezanter om het over vrouwen te hebben. Sorry transgenderistische vrienden !

Een mens moet niet bezig zijn met de vraag of hij al dan niet mooi, slim, succesvol… is. Hij moet werken aan de ontwikkeling van zijn talenten. Die talenten kunnen lichamelijk, intellectueel, emotioneel, mentaal, spiritueel zijn.

Maar essentieel is de motivatie voor de ontwikkeling van talenten. Er is slechts één motivatie die leidt tot echte authenticiteit: de inzet voor de andere en voor de samenleving. Slechts wie leert, oefent – kortom zichzelf bewust ontwikkelt – om iets te bieden te hebben aan de andere en de gemeenschap, wordt echt zichzelf. Als hij zichzelf ontwikkelt voor zichzelf blijft hij een onbeduidende korrel op een strand. Als hij zichzelf ontwikkelt in dienst van de andere en de samenleving, wordt hij deel van het strand. Pas dan wordt hij echt zand.

Nu is mijn vergelijking met zand natuurlijk niet zo verheffend en vruchtbaar. Eigenlijk hou ik niet van zand. Maar jullie begrijpen wat ik bedoel.

Ja, ik weet het: iedereen is een beetje narcist. Je kan geen individu zijn zonder enige gerichtheid op je zelf. Maar je kan dat narcisme cultiveren of je kan in de plaats de dienstbare motivatie cultiveren.

Ik heb het nu niet over mensen bij wie het narcisme zo diep ingebakken zit in de persoonlijkheid dat het voor hen gewoon niet mogelijk is om er uit te geraken. Die zijn er natuurlijk ook. Maar de overgrote meerderheid van de mensen is op zich wel bekwaam om het narcisme in een bepaalde mate te overstijgen. Alleen moeten ze daarvoor impulsen krijgen.

Precies op dat vlak is onze huidige samenleving pervers en decadent. Alles wat de samenleving via media op de mens loslaat is gericht op de ontwikkeling van narcisme. Daarbij is de manipulatieve kracht van de media zo ontzettend sterk geworden dat een veel te grote groep mensen gewoon niet meer beseft waar het om gaat.

Het wekken van besef van een dienstbare ontwikkeling van talenten is uiteraard een kwestie van opvoeding.Maar ondertussen zijn zowel ouders als leerkrachten zelf zo narcistisch ingesteld dat de volgende generatie een verloren generatie is geworden.

Ik heb ze zelf geobserveerd in de scholen van mijn kinderen: de leerkrachten die er alles aan doen om hun job goed te doen. Ze zijn bekwaam, hebben een goede band met hun leerlingen, bereiken de doelstellingen… Maar het enige belangrijke hebben ze hun leerlingen niet meegegeven: de motivatie voor de leerinspanningen die hun leerlingen doet groeien in menselijkheid.

Oh ja, die leerkrachten doen aan sociale – en milieu opvoeding. Ze nemen hun leerlingen mee naar de bossen om daar zwerfvuil te rapen. Maar als die leerlingen ’s avonds thuis komen met het gevoelen “wat ben ik vandaag toch weer goed geweest”, is de hele actie waardeloos. Ondertussen hebben al een aantal generaties leerlingen de bossen gekuist, maar het zwerfvuil is niet verminderd… De kinderen die de bossen hebben gekuist, laten nu de wei van Pukkelpop achter als een vuilnisbelt in India. Vraagt niemand zich af wat er is misgelopen ? 

Jonge mensen hebben rolmodellen nodig. De volksgezondheid wil dat meer kinderen gaan sporten. Sportbonden lanceren tegen mekaar op acties om kinderen over te halen om te gaan voetballen, tennissen, hockeyen… noem maar op. Daarvoor gaan ze op zoek naar rolmodellen. Moet ik blij zijn als een meisje wil gaan turnen omdat ze wil worden als Nina Derwael ? Ik wil blij zijn als een meisje (niet Petra De Sutter) gaat turnen. Maar ik ben niet blij als ze wil worden als Nina Derwael, want dat is narcisme. Let op: hiermee zeg ik niets over Nina Derwael. Ik ken ze niet. Als topsporter is de kans groot dat ze narcistisch is; even goed is dat niet zo. Maar het gaat er over dat je succes in de vorm van Nina Derwael als een doel in het leven voorstelt.

Het opvallende hierbij is het feit dat niemand (behalve mijn geniale ik) deze opvoeding tot narcisme als zodanig herkent. Het narcisme is echt diep doorgedrongen in onze samenleving.

Ik denk er over na hoe dat is gekomen. Maar het antwoord daarop heb ik nog niet gevonden. Als iemand slimmer is dan ik, mag hij het laten weten. 

 

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *