Doorbraak
Dick Timmer: ‘Er zijn argumenten genoeg voor een rijkdomsgrens’
Op zich is het natuurlijk logisch: als er een minimuminkomen is, moet er ook een maximuminkomen zijn.
Wie de puntjes op de i wil zetten, en het onderscheid wil maken tussen inkomen en vermogen, mag van mij ook zeggen dat een minimumvermogen, moet samengaan met een maximumvermogen.
Het is niet enkel een kwestie van logica, maar ook van rechtvaardigheid.
Het is natuurlijk niet zo simpel, want daar waar extreme armoede voor een weldenkend mens onaanvaardbaar lijkt – denk ook aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens – kan je de vraag stellen: maar waarom eigenlijk zou dat ook gelden voor rijkdom ?
Wat is er mis met rijk zijn ? Willen we dat niet allemaal ? En als er niks mis is met rijk zijn, wat zou er dan mis zijn met héél rijk zijn ?
Wel, op zich is er niets mis met heel rijk zijn. Ik droom van een samenleving waarin iedereen heel rijk is. Maar er is wél iets mis met heel rijk zijn, als dat binnen het kapitalisme gebeurt. Want in het kapitalisme wordt je heel rijk door de concurrentie te verslaan, wat betekent dat je – hoe je het ook draait of keert – rijk wordt door een ander te verarmen.
Kom nu niet af met het argument dat je de concurrentie wint omdat je harder werkt en meer verdienste hebt.
De kinderen in de mijnen in Oost-Congo werken héél hard, veel harder dan onze koning die van het werk van die kinderen profiteert. Maar ik heb nog niet veel verhalen gehoord van kinderen die daardoor rijk geworden zijn, zelfs niet als ze de schitterendste diamant opdelven.
En als de familie van die kinderen te eten heeft door het werk van die kinderen, is hun verdienste veel groter dan die van Philippe. Wat is eigenlijk de verdienste van die Philippe ?
Die kinderen hebben tenminste nog verdienste voor hun samenleving. Philippe ?
Als je daarop doordenkt kom je wel bij het zwakke punt van de rijkdomsgrens.
Als rijkdom het resultaat is van verarming van anderen, en niet afhangt van hard werken en verdienste moet je je de vraag stellen: is het wel normaal dat iemand zo rijk wordt dat er een grens moet gesteld worden aan zijn rijkdom ?
Moet het systeem niet zo in mekaar steken dat het gewoon onmogelijk is dat iemand zo rijk wordt ? Dan heb je geen rijkdomsgrens nodig.
Zou dat niet de échte oplossing zijn voor het probleem ?
Wil iemand me eens uitleggen hoe je het verschil in loon verantwoordt tussen een poetsvrouw en een CEO ?
Iemand die harder en langer werkt, mag en moet meer verdienen. Maar kan iemand zoveel harder en langer werken dan mijn poetsvrouw dat hij meer dan 60 maal haar loon verdient ?
Neemt de CEO grotere verantwoordelijkheid ? Ja, je kan zeggen dat een CEO door hard en goed te werken, mensen aan het werk zet en houdt. Mooi, maar ook nu weer: binnen het kapitalisme, kan dat enkel als de CEO de concurrentie verslaat, wat wil zeggen dat hij elders mensen in de werkloosheid duwt.
En daarbij: zonder goed werk van zijn werkvolk zou de CEO mogen doen wat hij wil: zijn bedrijf zou niet draaien, en dus zou hij geen nieuwe jobs kunnen creëren.
Tenslotte: als de CEO zijn loon verdient doordat hij mensen aan het werk zet, moet hij dan niet zijn loon terugbetalen als het bedrijf slecht draait en mensen moet ontslaan ?
Ja, ik weet het: ook weldenkenden in mijn omgeving steigeren bij zulke praat van mij. Het is er bij hen van kindsbeen in geramd: het is normaal dat hooggeplaatsten meer verdienen. Welnu, vrienden, bevrijd je van je geïndoctrineerde ketenen en denk vrij.
Ja maar zeggen de verdedigers van het georganiseerde onrecht: als je een goede CEO wilt, moet je hem ook goed betalen. Tenslotte is een CEO ook onderhevig aan de wet van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Goede CEO’s zijn zeldzaam en dus duur. Het enige wat je daarmee bewezen hebt is dat er iets mis is met die markt.
Wat er ook van zij: zelfs als je die markt aanvaardt, is er een gemakkelijke oplossing: het maximuminkomen. Een maximuminkomen voor CEO’S zou de ergste perversie van die markt wat intomen.
En zo komen we toch opnieuw bij het onderscheid tussen inkomen en vermogen.
Want je hoeft zelfs niet CEO te zijn of te werken om rijk te zijn. De échte rijken werken niet, ze creëren geen jobs: ze kopen en verkopen aandelen, of liever: ze hebben mensen die slimmer zijn dan zij en dat voor hen doen. Aandelen kopen en met winst doorverkopen levert geen enkele job op en heeft geen enkele maatschappelijke meerwaarde.
Het moet nu toch al duidelijk zijn dat rijk zijn niets te maken heeft met hard werken, verantwoordelijkheid nemen, verdienste hebben voor de samenleving…
Rijk zijn gaat altijd ten koste van anderen. Dat betekent dat zelfs de deftigste rijke die een deel van zijn rijkdom uitdeelt aan armen, misdaden tegen de menselijkheid heeft begaan. Als hij zoveel uitdeelt dat hij zelf arm wordt, kan je dat als boete voor begane zonden zien. Boetedoening is geen verdienste.
En ja dus: de enige echte oplossing is een systeem waarin het onmogelijk is om rijk te worden. Dat sluit niet uit dat mensen die harder en langer werken en meer betekenen voor de samenleving ook rijker zijn.
Tenslotte toch nog iets over het argument dat de kans op rijkdom mensen motiveert om te arbeiden.
Ken jij veel mensen die keihard werken omdat ze de kans zien om rijk te worden ? Ik niet. De overgrote meerderheid van de mensen werken om te overleven; om brood op de plank te hebben. Wie het wat breder heeft, werkt om een terrasje te kunnen doen. Wie rijk wil worden, speelt op de Lotto en betaalt belasting op domheid.