Knack
‘Ondersteuning voor leerlingen met beperking: ruil expertise niet in voor logistieke efficiëntie’
De auteurs hebben gelijk. In feite komt hun pleidooi neer op een verdediging van het bijzonder onderwijs en een kritiek op de pogingen om dat onderwijs af te bouwen en onder te brengen in het reguliere onderwijs.
De m-decreten worden verkocht als bekommernissen om de gehandicapten (ik doe niet mee aan onnozele schoonspraak) te integreren in onze samenleving. Ik ben voor die integratie. Maar hier wordt de burger gewoon bedrogen: de m-decreten gaan over een operatie besparing in het onderwijs; ten koste van de gehandicapten. Dat is schandalig en erger: misdadig.
Om het simpel te stellen: als je de gehandicapten in een gewone klas zet, bespaar je op gebouwen, verlichting, verwarming, en meer nog: op leerkrachten.
Alle Belgische overheden hebben in 2009 het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap geratificeerd en moeten dat nu uitvoeren. Dat bepaalt dat mensen met een handicap – 10% van de bevolking – ook recht hebben op een goed leven en op een volwaardige deelname aan de maatschappij, dus ook aan het onderwijs. (Wikipedia) Het M-decreet werd voorgesteld als een implementatie van dat VN-verdrag. Je moet het kunnen: het recht op onderwijs verwezenlijken door een goed werkend bijzonder onderwijs af te breken en te vervangen door een onderwijs met onvermijdelijk minder kwaliteit voor de gehandicapten, en nog mooier: je schaadt er ook het recht op onderwijs van de “normale” leerlingen mee, want ook dat onderwijs verlaagt in kwaliteit door het M-decreet. Van hypocrisie gesproken !
Het M-decreet is ingevoerd met Pascal Smet, een omhooggevallen SPa-niets als minister van Onderwijs. Zijn opvolgster Crevits heeft dat decreet bijgestuurd – wat voor haar pleit – maar heeft de kern van de zaak wel behouden: de besparing. Ze heeft enkel wat cosmetische aanpassingen aangebracht. Dat pleit niet voor haar, vooral ook omdat je van een CD&V politica wat meer christelijke inspiratie zou mogen verwachten. Naar het schijnt is de CD&V op zoek naar haar eigenheid. Welnu: daar is die eigenheid: voorrang voor de zorg voor gehandicapten, en zeker geen besparingen op hun kap.
Ben Weyts volhardt in de slechtheid. Het is een goede zaak dat hij meer steun voorziet in het gewoon onderwijs. Maar het is niet genoeg: het M-decreet moet volledig op de schop.
Het moet worden omgedraaid: bij het M-decreet wordt er van uitgegaan dat de leerling thuishoort in het gewoon onderwijs. Als blijkt dat dat niet lukt, gaat hij naar het bijzonder onderwijs. Het uitgangspunt is ideologisch denken: de inclusiviteit. Welnu, je moet nooit zomaar uitgaan van een ideologie. Je moet uitgaan van de mens, in dit geval de gehandicapte mens. Dat betekent dat je vertrekt van het kind en op zoek gaat naar het beste onderwijs voor dat kind. Dat kan het gewoon onderwijs zijn, maar het bijzonder onderwijs staat op gelijke hoogte als het gewoon onderwijs, en is een even volwaardige mogelijkheid.
In feite organiseert men nu een nieuw watervalsysteem: gehandicapten die mislukken in het gewoon onderwijs, zakken weg naar het bijzonder. Je degradeert het bijzonder onderwijs. Veel erger nog: je degradeert de leerlingen van dat onderwijs.
Dat krijg je als je niet oppast bij ideologisch denken. Neen, ik ben niet tegen ideologisch denken op zich. Maar als je vanuit je ideologie gaat weigeren om de werkelijkheid te zien zoals ze is, verzeil je in ideologische blindheid, een van de grote ziektes van deze tijd.
Wie het nog niet begrepen heeft: je moet toch geen helderziende zijn om te zien dat een gehandicapte beter onderwijs zal krijgen in een leeromgeving die volledig aan zijn handicap is aangepast, met alle beschikbare technologische en didactische hulpmiddelen die je onmogelijk in het gewoon onderwijs kan ter beschikking stellen. En nog belangrijker: wanneer dat onderwijs zal gegeven worden door leerkrachten die uitgesproken specialist zijn.
En ja, dan verwacht ik wel dat dat bijzonder onderwijs ook afdelingen zal hebben die leerlingen afleveren die universitaire studies aankunnen.
En de inclusie ? De integratie ? Daarvoor heb je dat onderwijs niet nodig. Om gehandicapten écht te laten integreren in de samenleving, moet je die samenleving aanpakken. Dat betekent dat er veel meer moet worden ingezet op aanpassingen op gebied van toegankelijkheid in gebouwen en verkeer; op visuele informatie voor hardhorigen en auditieve prikkels voor slechtzienden, op aangepaste jobs met “toch” een goede verloning… En vooral op een opvoeding in het “normaal” onderwijs dat dan leerlingen aflevert met zowel meer kennis en kunde als meer zorg voor minder bedeelden.
Voor die mentaliteit van meer zorg heb je het niet nodig om gehandicapten in het gewoon onderwijs te droppen.
Ons onderwijs is nu volledig gericht op voorbereiding – ook mentaal – op functioneren in een prestatiemaatschappij, gericht op competitie, productie, winst, consumptie, efficiëntie… Dat geldt ook voor de zorgopleidingen en de organisatie van de zorg. Denk aan het personeelstekort in de ouderenzorg.
Wie naar échte inclusie wil, moet het gewoon onderwijs en de hele samenleving hervormen naar een gerichtheid op zorgzaamheid voor mekaar; op tijd maken voor mekaar, ook op de werkvloer; op creatieve speelsheid in plaats van passieve consumptie van pretparken…
En ja, dat kost geld. En ook ja: dat geld moet gegenereerd worden door productieve arbeid. Maar onze productieve arbeid nu is niet gericht op het genereren van geld voor die zorgzame samenleving, maar wel op het genereren van winst; op het vullen van de zakken van de rijken. Onze zorg nu wordt betaald met de kruimels die de rijken van hun tafelen laten vallen; dikwijls nog enkel als ze ook nog winst kunnen slaan uit die kruimels.
Het smerigste is dan nog dat je die rijken dat eigenlijk niet kwalijk kan nemen: ze zijn gewoon wat beter aangepast aan het systeem.
Maar ik maak me geen illusies: het M-decreet is ingevoerd door een socialist, en aangepast, eerst door een CD&V-er, nu door een N-VA-er. Arm Vlaanderen.