VRT NWS
Steeds meer ongezonde voeding in schoolomgeving leidt tot overgewicht bij kinderen tot 12 jaar
Zijn die van Sciensano op hun kop gevallen ?
Raar: mijn eerste reactie wijst deze ingreep voor een gezondere schoolomgeving totaal af.
Als ik er met andere, weldenkende mensen over spreek begrijpen ze mijn afkeer niet en vinden het een goed idee. Met weldenkende mensen bedoel ik dan mensen die een beetje sociaal zijn ingesteld. Het gaat dus niet om asociale liberalen die de commerce laten voorgaan op alles. Daarmee spreek ik niet.
Als ik er op doordenk komen er nogal wat aspecten in het vizier, maar laat me een basisprincipe vooropstellen: ik wil niet dat mijn gedrag gestuurd wordt, en al zeker niet door de overheid.
Een mens is pas mens als hij bekwaam is om verantwoordelijkheid op te nemen en hij leeft pas als mens als hij ook de kans krijgt om dat volop te doen. Daarbij wil ik incasseren dat ik moet opdraaien voor de fouten die ik maak.
Steiger nu niet dadelijk over het terugkerende woordje “ik”. Ik weet natuurlijk ook wel dat ik niet alleen leef en dat de verantwoordelijkheid die ik opneem niet enkel mezelf geldt, maar ook anderen en gevolgen heeft voor de gemeenschap. Maar toch…
In mijn blog van vorige dinsdag eindigde ik met de stelling dat een gemeenschap (solidariteit) die niet gedragen is door vrije individuen, geen echte gemeenschap is, maar een kudde die wordt voortgejaagd.
De wetenschap onderzoekt. Niets op tegen. En een beetje redelijk mens zal rekening houden met de resultaten van dat onderzoek. Maar als de wetenschap op basis van haar onderzoek meent mijn gedrag te moeten gaan sturen, beïnvloeden… of nog erger: door straffen op te leggen mij te gaan verplichten, gaat ze haar boekje te buiten.
Ooit heeft de wetenschap een voorstel gedaan om fluor in het belgische kraantjeswater te mengen om zo de kwaliteit van onze tanden te verbeteren. Bij mijn weten is dat in belgië nooit gebeurd. In Nederland wel, maar hebben ze het stopgezet omdat het aantal maag-en darmklachten steeg… In de wetenschap wordt die kolossale vergissing dan vergoelijkend “voortschrijdend inzicht” genoemd.
Wie het nu misschien toch niet zo ’n slecht idee vindt om onze gezondheid via manipulatie van ons drinkwater te verbeteren, moet dan ook maar overwegen om dat toe te passen op onze geestelijke gezondheid. Zou dat niet mooi zijn: een land met allemaal vrolijke mensen, dank zij het drinkwater ?
Maar ik begrijp natuurlijk wel de mensen van Sciensano, want terwijl ik niet wil gestuurd worden door hen, zit ik er wel mee dat ik (of mijn kinderen) gestuurd wordt door een hamburgerkoning die zeer goed weet dat zijn vestiging in een schoolomgeving een vorm van manipulatie is. Daar wil ik natuurlijk ook van af.
Maar als Sciensano het dan toch echt meent, moet het ook maar tegelijkertijd pleiten voor de radicale afschaffing van de reclame.
Neen dus, ik wil niet gemanipuleerd worden. Niet door een hamburgerkoning en niet door de overheid. De taak van de overheid is simpel: ze moet er voor zorgen dat ik kan leven in een manipulatievrije omgeving waarbij ik toegang heb tot de wetenschappelijke kennis en dan vrij mijn verantwoordelijkheid opneem.
Hiermee zeg ik wel iets belangrijks: een en ander veronderstelt dàt ik dan ook mijn verantwoordelijkheid opneem.
En daar komt de gemeenschap in het spel. En neen, de overheid valt niet samen met de gemeenschap !
Verantwoordelijkheid is nooit enkel verantwoordelijkheid voor mezelf. Een mens is in essentie een “gemeenschappelijk wezen”. Maar het is ook aan de gemeenschap om van mij een gemeenschappelijk wezen te maken. Met andere woorden: ik zal slechts bekwaam en bereid worden om verantwoordelijkheid op te nemen als een gemeenschap me daartoe oproept en opvoedt.
Ik heb hier niet de plaats om zo maar een filosofie van de gemeenschap ontwikkelen (Ik ben daar ook niet voor opgeleid.), maar laat duidelijk zijn dat mensen altijd deel uitmaken van verschillende gemeenschappen. Het zou erg zijn als dat niet zo is, want dan zitten we in de wereld van de sekten.
Ook belangrijk: ik aanvaard dus beïnvloeding door mijn gemeenschap, maar enkel omdat ik zelf kan beslissen tot welke gemeenschap ik wil horen. Dat sluit dus de staat uit.
Een goede school is in principe een gemeenschap van kinderen, samen met opvoeders (leerkrachten). Het is belangrijk dat een school werkt aan dat gemeenschapsaspect en niet enkel een fabriekje voor kennisoverdracht en de vorming van conforme individuen wordt.
Welnu, het is de taak van die gemeenschap om kinderen op te roepen en op te voeden om hun verantwoordelijkheid te nemen, ook tegenover hun eigen gezondheid, en dus ook tegenover de perverse hamburgerkoning. Als die kinderen ’s avonds de school verlaten, moet er bij hen een diepe afkeer heersen tegenover die koning van de smerige snack.
Maar niemand moet hen dan beletten om toch de stinktent te betreden, want dan ontneem je hen de kans om zelf verantwoordelijk te zijn. Je kan kinderen maar leren lukken als je ze de kans geeft om te mislukken. Op dit ogenblik wordt dit basisprincipe in onze verzorgingsmaatschappij nogal uit het oog verloren. Dat is een bron van fundamenteel maatschappelijk onheil.
Wél belangrijk is de ontwikkeling van een gemeenschapsgevoel waarbij de jongeren zich verantwoordelijk voelen voor mekaar en mekaar steunen om te weerstaan aan de kinderlokker.
Uiteraard hangt de mate van verantwoordelijkheid ook af van de leeftijd. Maar daar moet ik hier niet op ingaan.
Ondertussen is het allemaal wel wens-denken, want onze hele samenleving is beheerst en vergiftigd door de commercialisering en de reclame en nogal wat leerkrachten zelf zijn geregelde stinktent bezoekers die in hun leraarskamer een cola-automaat hebben staan.
Ik bedoel maar: de opkuis van de schoolomgeving is een druppel op een hete plaat.
Tenslotte: de BMI van kinderen van hogere socio-economische klasse is beter dan die van lagere klassen. Zouden we dan de gezondheid van onze jeugd niet beter verbeteren door iedereen naar die hogere klasse te brengen ? Maar ja, dat is in het kapitalisme nu eenmaal onmogelijk, en dus gaan we maar hamburgertenten verbieden… Monty Python is in de buurt.
Misschien moet de wetenschap zich eens buigen over de vraag hoe we van dat ongezonde kapitalisme af geraken ?