Knack
‘Kunnen we het geluk een handje helpen?’
Armoede. Ik ben het zo beu om mensen te horen zeggen dat slagen in het leven een kwestie van willen is.
Soms is het pijnlijk: een topsporter die door een ongeval in een rolstoel terecht komt, dan toch nog kampioen wordt en zegt dat waar een wil is, een weg is.
Neen, zo simpel is het niet. Want die topsporter is begaafd met die wil. Niet iedereen is dat. Overigens is het een belachelijke ambitie om topsporter te willen zijn. Maar daar wil ik nu niet verder over doorgaan.
Weet je wat grappig is ? Als je anderen verwijt dat ze niet slagen door gebrek aan wilskracht ben je zelf dom. Voor mij is die domheid veel erger dan dat gebrek aan wilskracht. Dat die domme wilskrachtige mens het wél kan maken in het leven toont enkel aan hoe verkeerd onze samenleving in mekaar steekt.
Ook wilskracht is een aangeboren talent. Je kan iemand dus niet verwijten dat hij het niet heeft. Natuurlijk kan en moet je ook dat talent ontwikkelen en zou je kunnen stellen dat wie dat niet doet tekort schiet. Maar wie gaat uitmaken hoe groot het aangeboren talent is en dus ook in hoeverre die mens tekort schiet bij de ontwikkeling er van ?
Laat ons eindelijk stoppen met anderen te oordelen en te veroordelen. Waar haal ik eigenlijk die pretentie ?
Natuurlijk maak ik een uitzondering voor De Croo, maar die schiet niet tekort tegenover zichzelf, maar tegenover anderen en erger nog dan tekort schieten: hij is bereid om anderen omlaag te duwen om zelf op te stijgen. Hij moeten dus niet klagen als ik hem af schiet !
Neen, ernstig: natuurlijk moet je mensen oordelen op hun daden, en dan vooral op hun omgang met anderen en soms moet iemand een schop onder zijn kont krijgen om in beweging te komen. En de dag dat De Croo bij mij om hulp komt en vertelt hoe hij een smeerlap geworden is omdat dat de enige manier was om te overleven in een gezin waarin zijn vader meer op zijn paard zat dan op zijn moeder die hij overigens behandelde als een kreupele merrie waarbij ze kreupel was, precies omdat hij haar zo behandelde… die dag zal ik mijn oordeel over Alexander opzij schuiven en hem de juiste medicatie voorschrijven.
Om niet verkeerd begrepen te worden: ik weet niets van de jeugd van De Croo en van de relatie van zijn vader met zijn moeder. Dat zijn vader veel op zijn paard zat is natuurlijk algemeen geweten, maar voor de rest is mijn verhaal fictie. Eigenlijk is er meer kans dat Alexander geworden is wie hij is doordat hij het voorbeeld van zijn vader volgt…
Maar terug naar mensen die het waard zijn. Dat klinkt raar, want het gaat natuurlijk over mensen die niet veel waard zijn, althans niet in de waardeschaal van onze kapitalistische samenleving.
Ik heb al meermaals aangegeven dat de kapitalistische economie benedenmenselijk is omdat ethisch denken er niet in past.
Mensen die veel waard zijn in een benedenmenselijke context zullen moeilijk veel waard zijn in een menselijke context. Andersom: de kapitalistisch waardelozen, zullen misschien niet automatisch waarde krijgen in een menselijke samenleving, maar zelfs als ze waardeloos zijn, zullen ze daar wél belangrijk zijn. Omdat het mensen zijn.
In mijn kolonialistisch, racistische jeugd leerden we dat negers dom zijn. Blanken hadden dat vastgesteld in Congo. Daar zijn veel negers.
Maar als kinderen opgroeien in de buik van een moeder die honger heeft en later na de geboorte niet het juiste voedsel krijgen, ontwikkelen de hersenen zich niet zoals zou kunnen. Die achterstand kan later niet worden goed gemaakt, ook al heeft die mens dan wel genoeg te eten. Die kinderen worden dan inderdaad dom. Maar dat geldt ook voor blanke kinderen. Dàt wisten die blanken niet. Daar waren ze te dom voor al hadden ze de juiste voeding. Overigens waren die blanken met hun uitbuiting van de negers zelf oorzaak van ondervoeding en dus van domheid.
Hoe wil je dat kinderen orde hebben als ze opgroeien in een gezin waarin de ouders geen orde hebben, en die kinderen nooit orde hebben gezien in de fase waarin een verstand orde begint te herkennen ? Er is voor alles een juist moment om het te leren. Wie dat moment mist zal het nooit nog echt goed leren…
Kinderen die opgroeien in armoede zouden tegen hun vierde 12 miljoen woorden hebben gehoord, kinderen uit ‘hogere klassen’ 42 miljoen. Wees er maar zeker van dat een aantal mensen in Brussel die niet gevaccineerd zijn, gewoon de informatie niet verstaan die wij op hen los laten. Die informatie zit vol woorden die voor die mensen totaal betekenisloos zijn. Denk gewoon eens na over het begrip vaccinatie en de woorden die je daarvoor nodig hebt.
Als die taalarme jongeren in ons onderwijs komen, kunnen ze niet volgen en haken af. Zijn die kinderen lui ? Als je achter een trein moet aanlopen die al vertrokken is, hou je dat niet lang vol.
Van rechts moeten die mensen niets verwachten. Het kapitalisme heeft genoeg jobs voor hen, uit-zendjobs, part-time, flexibel, onderbetaald… Zo krijgen ze hun verdiende plaats in de meritocratie.
Links wil hen helpen om in de armoede te overleven met geld, werklozensteun, ziekenkas, OCMW… Op die manier verandert links niets aan het systeem en ook niets aan de oorzaken van het falen.
Maar wordt het niet tijd dat we ook eens écht naar die mensen gaan kijken, en gaan nadenken over manieren, niet om die mensen economische waarde te geven, maar om hen kansen te geven en te stimuleren om stappen vooruit te zetten in het ontwikkelen van hun talenten ?
Stappen zullen natuurlijk slechts stapjés zijn, en we kunnen enkel stimuleren. Tenslotte moeten ze het zelf doen.
Maar wie zijn wij als we daar geen werk van maken ? Wat is onze waarde als geprivilegieerden als we ons niet inzetten om mensen te helpen om op alle vlakken, intellectueel, emotioneel, mentaal… te groeien in menselijkheid ?