Kerknet
Word ook jij kregelig van dit soort gezwets ?
Natuurlijk is deze tekst bedoeld voor kinderen. Je zou kunnen stellen dat het een vertaling is van een tekst voor volwassenen naar kindertaal. Maar dat is het juist: dit soort teksten moet je niet vertalen voor kinderen. Je moet kinderen ver houden van dit soort teksten.
Kolet Janssen is jarenlang lerares godsdienst geweest. Ik ben er van overtuigd dat ze geëngageerd heeft les gegeven, maar ook dat ze hoort bij de meute godsdienstleerkrachten in ons onderwijs die met alle goede bedoelingen de scholieren hebben weggejaagd uit het geloof.
Of hoe kan je begrijpen dat in Vlaanderen met zijn sterk katholiek onderwijsnet de kerken zijn leeggelopen ? Dat kan toch niet anders dan wijzen op het totale falen van het godsdienstonderricht ?
Nochtans hebben de godsdienstpedagogen grote inspanningen gedaan om de christelijke boodschap aan te passen aan de leeftijd van de leerlingen.
Het enige besluit uit de mislukking kan zijn dat het christelijke geloof niet geschikt is om door te geven aan kinderen. Als je het toch probeert creëer je bij die kinderen een soort kinderlijk geloof dat de toets van de volwassenheid niet doorstaat en dan wordt weggesmeten. Terecht.
Het christendom is een zaak voor grote mensen.
Meer nog: het is een zaak voor sterke mensen.
De tekst uit het evangelie van Lucas is een van de teksten die naar de kern gaan van de christelijke boodschap: de menselijke liefde die vraagt naar wederkerigheid, wordt opgetrokken naar een bovenmenselijk, goddelijk, niveau: dat van de onvoorwaardelijke liefde, zelfs voor de vijand.
Een en ander betekent dat die onvoorwaardelijke liefde nooit totaal bereikbaar zal zijn voor de mens. Het geloof is wel een oproep om er naar te streven. Blijven streven naar iets waarvan je weet dat je het nooit helemaal zal bereiken vraagt kracht. Veel kracht.
En wat doet Janssen ? Ze geeft de indruk dat kinderen dat kunnen of moeten kunnen. Ze maakt er een kinderspelletje van.
Tegenwoordig is er veel te doen over pestgedrag op school.
Weet je wat er gebeurt als een kind dat gepest wordt lief is voor zijn pester ? Het wordt nog meer gepest. Want de pester aanziet het gedrag van de gepeste als zwakheid, en hij heeft juist de zwakkere uitgekozen als slachtoffer…
Zwakheid is iets anders dan goed zijn.
De boodschap van Jezus is niet dat we moeten zwak zijn, wél dat we moeten goed zijn. En om je goedheid vruchtbaar te maken, mag ze juist niet overkomen als zwakheid. Alleen sterke mensen kunnen zich permitteren om goed te zijn voor “vijanden”.
Neem nu een meisje dat te maken heeft met een man die het wil verkrachten. Denk je dat het helpt als dat meisje tegen die man zegt: ik hou van je ?
Neen, dat meisje moet haar balpen in het oog van die verkrachter duwen zo hard het kan. Nadat de smeerlap uit het ziekenhuis en in de gevangenis is gekomen, zou het van grote kracht getuigen als ze hem daar zou gaan bezoeken met de boodschap dat ze het hem vergeeft. Dat ze hem kan vergeven is dan de beste manier om het trauma te overwinnen.
“Als je een zacht hart hebt, ben je sterk” zegt Kolet. Het is andersom: pas als je een sterk hart hebt, kan je zacht zijn. Je moét een sterk hart hebben om zacht te kunnen zijn.
Zachtheid betekent pas iets als ze komt van iemand die bekwaam is tot hardheid.
Ook dàt vind je in de evangelies als Jezus te keer gaat tegen de Farizeeën en schriftgeleerden, de elite in zijn tijd: “Wee u, schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars! Gij lijkt op gekalkte graven die er van buiten wel mooi uitzien, maar van binnen vol zijn met doodsbeenderen en allerhande onreinheid. Zo ziet ook gij van buiten er voor de mensen wel uit als heiligen, maar van binnen zijt gij vol huichelarij en ongerechtigheid…” En zo gaat Jezus een hele tijd door. Dat is harde taal en niet de taal van een zwakkeling. En in de Goede Week doet hij zijn broeksriem uit om de commerçanten en bankiers uit de tempel te ranselen…
Het christendom is er niet voor “softies”.
Helemaal in de fout gaat Kolet bij haar gebed.
Wat is dat voor nonsens: een opperwezen dat van alle mensen houdt… ?
Als er een opperwezen zou zijn dat van alle mensen houdt, zouden we al lang verlost zijn van het kapitalisme, van Biden, (Poetin lijkt me vergeleken met Biden een goed mens), van Nethanyanu, Erdogan en De Croo… Dan zou er geen holocaust hebben plaats gevonden…
Zo ver denkt een kind niet na en dus kan het braaf het gebedje van Kolet bidden. Maar als dat kind volwassen wordt en de wereld leert zien zoals hij is, houdt Kolets gebedje geen stand, wat voor slimme uitleg apologeten ook verzinnen.
“Help ons”… “Leer ons…” De wereld loopt vol met mensen die in hun jeugd vurig gebeden hebben en hebben moeten vast stellen dat ze niet konden rekenen op die god.
Een echte christen heeft god nergens voor nodig.
Ik kan perfect zonder god. Maar ik wil niet zonder God. Ik wil een geloof cultiveren dat me er telkens opnieuw aan herinnert dat het hoogste, het alles overstijgende, de onvoorwaardelijke liefde is. Ik wil een stem in mijn leven die me oproept tot die liefde, telkens opnieuw, omdat ik vaststel dat ik ook telkens opnieuw terug val in mijn gewoon menselijke reflexen, egocentrisme, egoïsme, narcisme… en vergeet dat echt mens zijn er in bestaat van méér mens te zijn in een nooit voltooid proces, want totale liefde kent geen grenzen. De Godsidee staat dan voor dat totale en grenzeloze en voor het geloof dat het hier gaat om het allerbelangrijkste en eigenlijk enig echt belangrijke in mijn leven.
En zo wordt het christendom een humanisme. Maar het christelijke humanisme bestaat er daarbij juist in dat dit humanisme niet voltooid is. Zowel mijn eigen menselijkheid als die van de mensheid moeten groeien naar de voltooiing van de schepping. Die voltooiing noem ik God.