De Morgen
Extinciton rebellion is een kliek narcisten die er van genieten om idealistisch te zijn. Plakbandactivisten.
De bijbelse apocalyps is geen referentie, want die gaat over het einder der tijden, waarbij de idee vertrekt van een begin der tijden (het scheppingsverhaal). Als het scheppingsverhaal één ding niet is, dan is het het vertellen van een gebeurtenis. Het scheppingsverhaal is een verhaal en speelt zich dus af in de tijd. Maar het gaat niét over het begin.De zondvloed uit de bijbel past al helemaal niet bij de stelling van Lisa Doeland: het is een verhaal van geloof dat het niettegenstaande de rotzooi van de mens, finaal toch nog goed komt.
Maar Doeland heeft wél gelijk als ze stelt dat de groei zoals we die nu kennen tot catastrofen leidt.
Of die catastrofen leiden naar het einde van de mensheid is speculatie. Maar ook als ze dat niet zouden doen, blijven ze wel catastrofen.
Ik ga de discussie over het klimaat en de rol van de mens daarin hier niet voeren. Ik zeg gewoon mijn gedacht.
Ja, er is iets aan de hand met het klimaat, en ja de mens speelt daar zeker een rol in. Maar ik ben er van overtuigd dat die rol veel minder is dan een wetenschapsmisdadiger zoals Jean-Pascal van Ypersele ons wil inpompen. CO2 is zeker niet zo bepalend als ons wordt voorgehouden en voor een aantal problemen zijn er wél technologische oplossingen.
Het probleem van die klimaatvoorspellers en ook van Doeland is dat van alle voorspellers: ze vertrekken van de toestand van nu, met de elementen die ze als bepalend zien voor die toestand, maar ze houden geen rekening met nieuwe factoren die een rol kunnen gaan spelen. Ze kunnen daar ook geen rekening mee houden, juist omdat ze nieuw en dus nog onbekend zijn.
Voorspellingen op korte termijn zijn soms mogelijk. Voorspellingen op echt lange termijn zijn dat nooit.
Juist daarom horen we nu al meer dan veertig jaar dat het vijf voor twaalf is.
Voor doemvoorspellers is het einde altijd nabij.
Maar er is natuurlijk wel een fundamenteel probleem: onbeperkte groei aan een alsmaar sneller tempo met een alsmaar groeiende wereldbevolking moét leiden tot catastrofen.
Dat is niet moeilijk te begrijpen.
Het gaat om de welvaart zoals we die nu bij ons kennen. Die welvaart heeft een milieu-kostprijs, gaande van luchtvervuiling, over afval, naar alsmaar meer ontginning van grondstoffen met vernietiging van natuur … Vanuit onze dichtbevolkte gebieden kunnen we die problemen verhuizen naar de derde wereldlanden. Maar als de wereldbevolking stijgt en ook daar de bevolkingsdichtheid groeit, verdwijnt de derde wereld als uitweg voor ons.
We kunnen meer mensen in grote steden meer op mekaar stapelen. Maar ondertussen moet het duidelijk zijn dat als een stad een bepaalde schaalgrootte overschrijdt, het leven er voor een relevant gedeelte van de bewoners een hel wordt.
De schietpartijen in Antwerpen en Brussel zijn niet enkel gelieerd aan het drugsprobleem, maar ook aan de grootstad.
Die catastrofale groei is verbonden met het kapitalisme.
Een van de fundamentele factoren in het kapitalisme is de concurrentie. Daarop drijft het kapitalisme. Als je die wegneemt is er geen kapitalisme meer.
Maar juist de concurrentie verplicht de slimste koppen in onze soort om altijd maar meer en sneller te produceren – en dus ook ons om te consumeren !
Groei is onlosmakelijk verbonden met het kapitalisme. Ongebreidelde groei. Ook groei buiten onze klassieke welvaartsstaten.
De voorstanders van het kapitalisme argumenteren graag dat de groei, eigen aan het kapitalisme leidt tot vermindering van de armoede, ook elders in de wereld. Maar je moet toch geen intellectueel en universitair geschoolde zijn om te begrijpen dat als de hele planeet zal leven op ons productie – en consumptiepatroon, met de daaraan verbonden vervuiling, uitstoot … dit de draagkracht van onze planeet ver te boven gaat, ook mét de technologische vernieuwingen die wel ergens vervuiling verminderen, maar elders tot andere vervuiling leiden.
Door de groei en de wet van vraag en aanbod is de kapitalistische consumptiemaatschappij ook automatisch een overproductie-economie die wegwerp- en afvalbergen veroorzaakt.
Binnen het kapitalisme is er geen fundamentele oplossing voor het probleem.
Ja, het kapitalisme heeft natuurlijk wel oplossingen.
Het heeft ons al naar twee wereldoorlogen gedreven, en drijft ons nu naar de derde wereldoorlog. Na die oorlog zullen er veel problemen opgelost zijn: de overbevolking, de overproductie en -consumptie …
Na de oorlog kan de hele cyclus dan opnieuw beginnen… “samen onderweg” … naar de volgende oorlog.
Oorlogen zijn altijd economisch geladen. Maar vroeger kon je nog zeggen dat de oorlog het gevolg was van hebzucht van machtigen. Nu is dat sinds het kapitalisme (de massaproductie door mechanisering, begonnen in de helft van de achttiende eeuw) niet meer zo. Natuurlijk speelt de hebzucht nog een rol, maar de oorlog is nu een economische wetmatigheid geworden: de oorlog is een inherente fase in de economische cyclus.
Doeland heeft het over waardig uitsterven. Volgens haar zal het niet met een knal, maar geleidelijk aan gebeuren.
Dat kan wel zijn, maar een knal zal er zeker komen.
Ik hoor nogal wat mensen die zich zorgen maken over wat ons te wachten staat – over de oorlog. Terecht. Maar die zelfde mensen vinden mij een ambetanterik omdat ik het altijd maar heb over het kapitalisme.
Maar wie het kapitalisme verdedigt, moet niet zagen over de oorlog.