De kerk heeft op velerlei manieren de christelijke boodschap verraden. Tenslotte is ze gesticht door Petrus (niet door Jezus ! ) die Jezus drie maal verraden heeft tijdens de nacht van de veroordeling tot het kruis, en dan nog eens toen hij Rome probeerde te ontvluchten tijdens de vervolgingen door Nero en co. Zie wikipedia
Maar op een of andere manier heeft diezelfde krapuleuze organisatie toch ook de christelijke teksten en boodschap eeuwenlang doorgegeven.
Nu moet ik terugkomen op dat wettische. Het kan je misschien onbelangrijk lijken, en toch is het nodig om daar wat meer inzicht in te krijgen.
Er duiken, spijtig genoeg, steeds meer Vlaamse meisjes op die zich bekeren tot de islam. Zoals gekend zijn bekeerlingen psychologisch geneigd tot een radicale beleving van hun nieuwe geloof. Als je naar de motivering kijkt van deze bekeerlingen, komt dikwijls terug dat de islam klare en duidelijke regels biedt voor een goed leven, en dus ook voor toegang tot het hemelse paradijs. Het volstaat om die regels te volgen om zich een goed mens te voelen. Die motivatie houdt ook in dat het atheïsme die regels niet biedt. De kerk heeft ze ooit geboden, maar speelt geen rol meer. De islam springt in het gat dat gelaten wordt door atheïsme en kerk.
Het verschrompelen van de kerk kan een goede zaak zijn voor het christendom omdat dit daardoor wordt verlost van het verraad waar ik het over had. Blijft natuurlijk het probleem dat dit uitgezuiverde christendom weinig middelen heeft om zich te laten kennen. Met de huidige paus beweegt er iets in Rome. Maar daar koesteren ze de langzaam aan actie. Daar wil ik het nu niet over hebben.
Ook dat uitgezuiverde christendom biedt die regels niet, want het gaat naar de essentie van de boodschap en dat is de liefde. Liefde verdraagt nu eenmaal geen regels. Dat betekent dat de focus verschuift van regels naar het persoonlijke geweten.
Het vraagt natuurlijk meer persoonlijkheid om zijn leven te laten bepalen door zijn geweten, dan door regels. Die moslima’s ( en vele oude katholieken) tonen een zwakheid in hun persoonlijkheid. Hiermee heb ik niet gezegd dat hun hele persoonlijkheid zwak is. En je kan je afvragen of de meeste mensen al zo ver zijn dat ze goed kunnen leven, enkel op basis van hun geweten. Misschien zou de samenleving er mooier uitzien als er wél nog meer regels zouden zijn. (Maar niet die van de islam ! ) Maar dat soort realisme laat ik nu verder even aan mij voorbijgaan.
Het Latijnse woord voor geweten is “conscientia” dat je kan vertalen als: bij zichzelf weten. Dat betekent dat het geweten in tegenstelling met regels, altijd subjectief is.
Het gaat er om dat ik zelf moet uitmaken wat in een bepaalde omstandigheid goed of kwaad is. Natuurlijk is de subjectiviteit niet totaal. Er spelen ook min of meer objectieve gegevens mee zoals waarden en normen die, bijvoorbeeld, door de opvoeding en de samenleving worden aangebracht.
We leven in een samenleving waarin bepaalde waarden en normen onder druk staan. Genot is een waarde, maar een extreme genotcultuur tast andere waarden aan, zoals medemenselijkheid.
Ik denk dat het al duidelijk is dat het persoonlijke geweten geen simpele zaak is. Een van de grote problemen van deze tijd is het feit dat, inderdaad door de genotcultuur en het consumentisme, bepaalde waarden worden aangetast. In mijn ogen (subjectivisme) zijn die aangetaste waarden, “hogere” waarden. Met andere woorden: mensen worden minder gevoelig voor die hogere waarden.
Nu kan je door propaganda en manipulatie mensen bepaalde waarden aanpraten. Dat gebeurt nu met het klimaat. Maar manipulatie is een aantasting van het persoonlijke geweten en bevindt zich eigenlijk zelfs nog op een lager niveau dan een regelgeving die vrijwillig wordt aanvaard.
Daarmee heb ik aangegeven waar het om gaat: als mens sta ik voor de opgave om bewust te werken aan de vorming van een waardegevoelig persoonlijk geweten. Maar voor welke waarde(n) moet ik dan gevoelig worden ? Welke zijn die hogere waarden ?
Volgende zondag meer daar over.