Op naar de cinema ! Ken Loach roept !

De Wereld Morgen

‘Sorry We Missed You’: “Op een set van Ken Loach heerst samenhorigheid”

Drie jaar na de mokerslag ‘I, Daniel Blake’ maakt de ondertussen 83-jarige regisseur van de arbeidersklasse Ken Loach opnieuw een van zijn beste en meest urgente films. ‘Sorry We Missed You’ is een genadeloze afrekening met het gig-tijdperk, een even scherpe als menselijke kroniek die een familie portretteert die door technologisch gedreven flexibilisering in de armoede wordt gedreven. We spraken tijdens Film Fest Gent met hoofdacteurs Kris Hitchen en Debbie Honeywood over een wereld die uit de haak is en een filmmaker die gedrevenheid aan engagement blijft koppelen

Ja, ik beken, het is lang geleden dat ik nog een film van Ken Loach gezien heb. Zelfs dat ik nog in de cinema ben geweest. De weg naar de cinema ligt bezaaid met stinkende en krakende popcorn, overgoten met cola en andere rotzooi. En in de zaal zit er altijd wel iemand die absoluut iets moet bekijken op zijn lichtbakje.

Maar ik kan je wel zeggen dat Ken Loach een schitterende filmmaker is.

Natuurlijk moet je de man waarderen omdat hij geëngageerd is. Nog al wat filmmakers zijn uit op succes, om niet te spreken van geld als hun hoofddoel. Dat is de essentie van Hollywood. Succes draait om narcisme en geld om hebzucht. Beide zijn een aantasting van de menselijkheid. Ken Loach is het tegenovergestelde: zijn films zijn altijd een verhaal van medemenselijkheid; een poging om het leven van “de minderen” te begrijpen. Ze worden met mededogen benaderd, en hun situatie wordt in een breder kader geplaatst.

En vooral: ze wekken verontwaardiging op. Verontwaardiging is een emotie die te weinig gecultiveerd wordt. Emoties zijn per definitie voorbijgaand. Dat is een goede zaak als het om negatieve emoties zoals verdriet gaat. Ook blijdschap blijft niet duren. Gelukkig maar, want als al die emoties wél zouden blijven duren, zou onze emotiekan snel overlopen, en zouden we niets meer verwerkt krijgen. Maar verontwaardiging is een emotie die het wél verdient om zo lang mogelijk te blijven duren. Want verontwaardiging is een aanzet tot actie. Als de verontwaardiging voorbij is, verdwijnt ook de stimulans voor de actie.

Veront waard iging draait om waarden die aangetast worden. Het is goed en nodig dat er actie komt tegen de aantasting van waarden. Wat is het leven nog waard als, als er geen waarden meer zijn ? 

Die verontwaardiging moeten we cultiveren. Dat betekent dat we onszelf moeten vormen tot mensen die gevoelig zijn voor de aantasting van waarden; dat we aandachtig zijn en leren zien waar waarden met de voeten worden getreden. En dat we in actie komen als dat mogelijk is. Daarvoor moeten we bewust onze verontwaardiging levend houden. 

Amen.

Loach beperkt zich tot het tonen van het lot van gewone mensen, en hij toont dat lot zo dat het verontwaardiging opwekt. Hij schetst daarbij achtergronden en oorzaken van dat lot, maar wordt niet belerend. Sommige linkse mensen zullen vinden dat hij duidelijker het verband moet tonen met het kapitalisme als systeem. Je kent me als een fervent tegenstander van dat systeem, maar ik denk dat Loach gelijk heeft. Een film dient niet om systemen uit te leggen. Een film moet niet uitleggen. Hij moet tonen.

Maar het is dan wel aan ons om na de film na te denken en ons af te vragen: wat is nu de diepste oorzaak van het leed dat we hier gezien hebben ? En wat is de diepste oorzaak van de schoonheid en goedheid die we hier gezien hebben ?

Allemaal op naar de cinema. Negeer de popcornvreters en colazuipers. Geef de onnozelaar voor je een doef op zijn kop als hij het bakje bovenhaalt. Geniet van superieure film. En voer er na een fijn gesprek bij een goed glas wijn !