Grenzeloos
Zijn er teveel mensen op de planeet?
Dit artikel geeft interessante inzichten en argumenten. Toch zit het fundamenteel fout. Ik ben er van overtuigd dat de overbevolking wél een ernstige factor is in de problemen van armoede, klimaat, milieu, migratie.
De auteur heeft gelijk als hij Malthus situeert in het kader van de armoede, waarbij Malthus eigenlijk stelde dat de aangroei van de (arme) wereldbevolking een bedreiging zou zijn voor de rijken.
De auteur heeft ook gelijk als hij zegt dat de zorg over een overbevolking van de aarde kan leiden tot misbruiken zoals gedwongen sterilisatie.
Maar hij haalt ook een argument aan dat altijd opnieuw opduikt in de klimaatdiscussie. Daarbij wordt de schuld van het klimaatprobleem bij de rijke bevolking gelegd – die weinig of niet groeit – en wordt de sterk groeiende arme massa vrijgepleit van de vervuiling.
Dat is natuurlijk waar, maar als de auteur daaruit een argument wil halen om de bevolkingsgroei te verdedigen, moet hij me wel even antwoorden op de vraag of de oplossing voor het klimaatprobleem er dan in bestaat om de rijken arm te maken ? Of nog: wil hij dan dat die arme massa arm blijft om met velen te mogen zijn ? Want als die arme massa rijk zou worden, wat eigenlijk toch de bedoeling zou moeten zijn, zou het probleem natuurlijk totaal niet meer op te lossen zijn. Natuurlijk moet ik dit argument nuanceren. De vervuiling door de rijke bevolking is niet per se gelinkt aan het rijk zijn op zich. Die rijke bevolking is maar rijk omdat de armen arm zijn. Dat is het eigene van materie: het stuk vlaai dat je aan de ene geeft (of wat hij pakt) krijgt de andere niet. De rijken pakken zowat de hele vlaai, en laten slechts enkele kruimeltjes van hun tafel vallen voor de armen. Als je nu de rijkdom eerlijk zou verdelen en iedereen een even groot stuk van de vlaai zou geven, zou dat aan de vervuiling niets veranderen. Want er zou in totaal evenveel vervuild worden, want er wordt evenveel geproduceerd en daarbij speelt ook de manier van produceren een rol. Of simpel gezegd: zolang de productie gebeurt op basis van fossiele brandstoffen, is er geen oplossing.
De overschakeling van fossiele brandstoffen naar milieuvriendelijke energievoorziening, en de nieuwe technologieën die nodig zijn in de producten als gevolg van die overschakeling zullen onvermijdelijk de producten duurder maken. Het kan niet anders of de maakprijs van een gesofisticeerde elektrische auto zal hoger liggen dan die van de eenvoudige benzinemotor van de jaren stillekes. Daardoor zal het aantal armen stijgen. Dat zou dus een bijkomend positief effect op de vervuiling zijn, naast de nieuwe nieuwe technologieën. Maar willen we dat ?
De auteur stelt dat de bevolkingsgroei op zich niet de oorzaak is van het klimaatprobleem. Dat zal wel waar zijn, Want op dit ogenblik is het kapitalisme de beslissende factor met de concurrentie als motor en de cultuur van de hebzucht of het winstbejag.
Maar dat verandert niets aan het feit dat die bevolkingsgroei ook in een menselijke niet-kapitalistische samenleving wél een factor zal zijn in het probleem.
Vandaag wordt er voldoende voedsel geproduceerd om de hele wereldbevolking te voeden. Dat is juist. Het probleem ligt er in dat de productie van dat voedsel vervuilend is. Ook juist. Maar is het mogelijk om evenveel te produceren zonder die vervuiling ? Empson zegt van wel. Ik heb daar op zijn minst twijfels over. Als duurzame landbouw evenveel en zelfs meer zou kunnen produceren, waarom zouden de kapitalistische producenten dat dan niet doen ?
Het kan zijn dat ik nu niet creatief genoeg over de toekomst denk. Maar een steeds groeiende wereldbevolking voeden, vraagt onmiskenbaar massaproductie. Met kleine boeren, ieder op zijn veldje, zullen we het niet redden. Als iemand mij kan aantonen dat ook de nodige massaproductie met nieuwe technologieën echt milieuvriendelijk kan, wil ik mijn mening herzien
Empson maakt een fundamentele denkfout. Hij legt terecht de fundamentele oorzaak van de wereldproblemen bij het kapitalisme. Als iemand dan zegt dat ook de wereldbevolking een rol speelt, interpreteert hij dat als een vrijgeleide voor het kapitalisme, en dat is voor hem onaanvaardbaar. En dus ontkent hij de rol van de wereldbevolking. Voor mij is het duidelijke dat het kapitalisme ook met een kleinere wereldbevolking vervuilend zou zijn.
Maar waarom toch dat pleidooi tegen een inkrimping van de wereldbevolking ? Er is een efficiënte en ethisch verantwoorde manier om aan geboortebeperking te doen. De laagste geboortecijfers vind je bij de hoog opgeleiden en meer begoeden. Vooral het onderwijs voor vrouwen leidt tot een daling van de geboortecijfers. Laat ons daar op inzetten. Als we ondertussen de strijd tegen het kapitalisme blijven voeren, heeft de mensheid misschien nog een mooie toekomst !