VRTNWS
Het is een evidentie dat psychische problemen door armoede veroorzaakt kunnen zijn. Maar de conclusie van het socialistische ziekenfonds dat omwille van die psychische problemen de uitkeringen omhoog moeten, is niet genoeg overdacht. Ik heb het er al eerder over gehad: voor links ligt de oplossing voor alle problemen in geld. Ik ben er van overtuigd dat meer geld nodig is, maar het is niet voldoende.
Bij zo ’n onderzoek moet je je de vraag stellen, of er niet een factor is die niet in rekening wordt gebracht, maar die oorzaak is van beide wel meegetelde factoren: armoede en psychische problemen. Het is niet omdat een stijgende lijn van psychische problemen samenloopt met een stijgende lijn van armoede, dat er een oorzakelijk verband is tussen beide. Het kan even goed zijn dat er een factor is die oorzak is van beide, zowel van psychische problemen als van armoede.
Het is een ziekte van links dat het systematisch armoede verbindt met sociaal-economische factoren die de oorzaak (ik vermijd het woord schuld) van de armoede daardoor wegneemt van de arme. Of nog: de persoonlijke verantwoordelijkheid wordt buiten spel gezet. Ik weet wel dat er een hetze aan de gang is tegen de regering Jambon omdat ze de persoonlijke verantwoordelijkheid benadrukt. Ik denk dat Jambon daarin gelijk heeft. Als je de persoonlijke verantwoordelijkheid van mensen wegneemt; als je ze niet meer de kans geeft om persoonlijke verantwoordelijkheid op te nemen doordat je alle problemen door structurele maatregelen van de staat oplost, ontdoe je mensen van hun menselijkheid. Het kan zijn dat Jambon hierin te ver gaat. Voor mij is het op dit ogenblik te vroeg om hier over te oordelen. Dat zal moeten blijken uit de resultaten van de gevoerde politiek. Maar laat het in ieder geval duidelijk zijn dat enkel een evenwicht tussen beide benaderingen van mensen met problemen tot echte oplossingen kan leiden.
Ik heb zojuist het woord schuld vermeden. Dat is belangrijk omdat het feit dat iemand zijn verantwoordelijkheid niet opneemt, niet noodzakelijk inhoudt dat hij ook schuldig is. Het is mogelijk dat die mens gewoon niet bekwaam is om verantwoordelijkheid op te nemen. Ik heb het nu niet over mensen met mentale achterstand, maar over mensen die het nooit geleerd hebben; er nooit toe zijn opgeroepen of uitgedaagd. Dat kan dus ook gelden voor rijkeluiskinderen. Alleen zal het bij hen niet noodzakelijk tot (armoede)problemen leiden omdat ze rond zich mensen zullen het hebben die het voor hen oplossen. Voor mensen die al in armoede leven omdat ze te weinig verantwoordelijkheidsbekwaam zijn, zal de financiële oplossing die de staat kan bieden, géén echte oplossing zijn. Je maakt armen niet rijk door hen geld te geven.
Op dit ogenblik gaan er stemmen op om asielzoekers anders te benaderen, naar Nederlands voorbeeld. Je vindt het artikel hierover hier. Het komt er op neer dat asielzoekers méér krijgen dan enkel materiële opvang, (die krijgen ze ook ! ) doch in een sfeer van rust, ruimte en respect, begeleid worden om na te denken over hun leven en toekomst. Dat zou dan zelfs leiden tot meer vrijwillige terugkeer van vluchtelingen wiens asielaanvraag is afgewezen.
Ik denk dat dit een goede aanpak is, want het is precies de toepassing van mijn stelling: er is méér nodig dan enkel brood, bed, bad en zakgeld: er is menselijke nabijheid nodig. Dat geldt ook voor bepaalde vormen van armoede.
Die menselijke nabijheid is niet de taak van de overheid. Het is natuurlijk mooi als een ambtenaar een menselijke aanpak hanteert, maar je kan van hem niet verwachten dat hij de mensen “nabij is”. Dat hoort niet tot zijn job.
Je zal beroepsmensen zoals psychologen en maatschappelijke werkers moeten inschakelen. Maar ook dan blijft er in mijn visie een lacune op gebied van menselijke nabijheid. Het gaat dus zeker ook om vrijwilligerswerk. En in het geval van asielzoekers wiens aanvraag is afgewezen, is het niet evident dat die asielzoeker vertrouwen stelt in de overheid die hem heeft afgewezen. Het lijkt het dus dat deze psychologen en welzijnswerkers in dienst staan van verenigingen van vrijwilligers
Het is de toepassing van de idee dat de staat nooit alles kan oplossen, en er altijd ook liefdadigheid of caritas zal nodig zijn om een menselijke samenleving te creëren. De overheid kan en moet natuurlijk wel de inzet van de vrijwilligers faciliteren. Ik zou die inzet zien als een vorm van gemeenschapsdienst.
En waarom zouden mensen die volgens de visie van Jambon in verplichte gemeenschapsdienst terecht zouden komen, niet ook door dit vrijwilligerswerk hun “dienstplicht” kunnen vervullen ? Je kan mensen toch tot gemeenschapsdienst verplichten, maar hen dan een zekere vrijheid geven over de vorm die die dienst zou moeten aannemen ? Ja, ik weet het, we moeten niet naïef zijn: daarbij zou er dan kans zijn op profitariaat. Maar daar zijn oplossingen voor. En als je omwille van mogelijk profitariaat elke menselijke inzet in vraag stelt, geef je niemand nog kansen, of verantwoordelijkheid.