Knack
‘Racisme bij ons hangt samen met neokoloniale houding van de Europese landen tegenover Afrika’
Ik weet niet wie de titel en de inleiding voor dit artikel van Marie Bamutese heeft geschreven. Vermits de tekst in de derde persoon spreekt over Marie, is het niet zijzelf. Dat kan ook niet anders want eigenlijk is deze titel en inleiding pure misleiding. Puur formeel kloppen de woorden wel – de knackmanipulator is niet dom – maar de geest van inleiding en artikel is totaal verschillend. Toen ik de titel las was mijn eerste reactie: dit artikel moet ik niet lezen; het is het zoveelste afschijtsel van een gefrustreerde zwarte madam die haar onmiskenbaar intellect misbruikt om haar frustraties op “ons” af te reageren.
Als je zegt “racisme bij ons”, denkt iedereen spontaan aan discriminatie op de huur-en arbeidsmarkt. De titel suggereert dat die discriminatie samenhangt met een huidig nieuw belgische kolonialisme. Dat is niet zo.
Vorige week heb ik al commentaar gegeven op een artikel van Farah Zardoua die zwaar lijdt aan die frustratieziekte.
Maar toen ik mijn afkeer overwon was ik blij verrast en ik kan niet anders dan Marie bewonderen om haar kennis, inzicht, en de evenwichtige manier waarop ze deze verwerkt.
Natuurlijk heeft ze groot gelijk dat het oude staatskolonialisme gewoon vervangen is door een economisch kolonialisme. De economische uitbuiting is gewoon verder gegaan. Dit nieuwe kolonialisme is nog erger dan het oude, want het gaat niet samen met de oprichting van scholen en gezondheidscentra door de missionarissen.
Nu kan je dit nieuwe kolonialisme niet zo maar laten samenvallen met racisme. Want als het voor hen nuttig en mogelijk zou zijn, zouden die economische uitbuiters precies hetzelfde doen in onze “blanke” streken.
Marie legt de vinger op de wonde: het gaat om kennis. Kennis vermindert de kracht van uitbuiting en verandert de uitbuiting van karakter. Ik zou graag eens een studie lezen die het verband onderzoekt tussen uitbuiting en scholing. Daarbij zou ik denken aan grotere uitbuiting in de VS die samengaat met mindere scholing en kwaliteit van onderwijs voor de massa, dan bij ons.
In dit verband een anekdote. In de jaren van de apartheid logeerde ik in Zuid-Afrika bij een Vlaming, professor klassieke talen, die na de oorlog tijdig belgië had verlaten. De boycot was volop bezig. We aten geen Outspan (Zuid-Afrika) appelsienen meer doch enkel nog Java (Israel). Dezelfde mensen die toen enkel Java aten, zouden nu weigeren om ook maar te kijken naar een Java-appelsien wegens niet-Palestijns. Die Vlaming lachte met de boycot en vertelde dat de apartheid inderdaad op haar laatste poten liep, maar niet dank zij de boycot, maar omdat de Zuid-Afrikaanse economie dringend nood had aan hoger geschoolde arbeidskrachten; dat daardoor de scholing van de zwarten zou moeten opgedreven worden; en dat je geschoolde mensen niet in een apartheidsstatuut kon houden. De groei van kennis betekende het einde van de apartheid.
Ik steun dus volop de oproep van Marie voor meer kennisontwikkeling in Afrika. Temeer omdat ik in eerdere blogs al heb betoogd dat scholing (vooral, maar niet alleen) van vrouwen de enige menswaardige oplossing is voor het probleem van de overbevolking van onze planeet.
Daarbij is het verfrissend dat Marie over “wij Afrikanen” spreekt, als het gaat om te ijveren voor kennisontwikkeling. Zardoua zou die ijver van “ons, blanken” eisen. Overigens vind ik dat ook Europa massaal zou moeten inzetten op de ontwikkeling van een onderwijs die naam waardig in Afrika. Ik weet het, daarbij lopen we het gevaar dat de kennis die we verspreiden door ons Westers denken gekleurd is, maar in een eerste (overgangs)fase lijkt mij zonder de Europese steun niets mogelijk. Dat we daarvoor dan Kabila een kopje kleiner zouden moeten maken, mag geen beletsel zijn.
Als Marie zegt dat de Afrikaanse diaspora hier zich in haar strijd tegen racisme, ook zou moeten richten tegen het wanbeleid van onze huidige regeringen, heeft ze gelijk. Ik zou verwacht hebben van de Afrikaanse gemeenschap dat ze massaal in protest zou zijn gegaan tegen het recente ongrondwettelijke bezoek van Wilmès, De Croo en De Crem aan Kinshasa, waarbij het trio zijn commerciële belangen op staatskosten is gaan behartigen.
Ik ben het niet helemaal eens met haar als ze zegt dat de huidige generatie mee verantwoordelijk is voor het huidige machtssysteem. We komen hier op het terrein van de collectieve verantwoordelijkheid. Dat is een heikel thema. Misschien bedoelt Marie het niet echt zo en is de term huidige generatie gewoon niet goed gekozen. Maar ik voel me totaal niet verantwoordelijk voor het huidige machtssysteem. Integendeel. En ik denk niet dat de overgrote meerderheid van de bevolking dat machtssysteem zo maar toejuicht. Macht heeft nu eenmaal de eigenschap dat ze zich niets aantrekt van wat de machteloze wil of denkt. Ik zei het al: de gewone mensen hier zijn evenzeer slachtoffer van het machtssysteem als de mensen in Afrika.
Ik denk dat je het Westen niet zomaar kan laten samenvallen met de macht. Veel kans dat binnen afzienbare tijd de macht in China ligt. Door de loop van de geschiedenis ligt het centrum van de macht nu in het Westen, maar in essentie ligt het centrum van de macht bij het kapitaal. Niét het Westen regeert de wereld, maar het kapitaal.
Marie heeft het over onze regeringen. Jullie kennen de stelling: binnen het kapitalisme staat de politiek in dienst van het kapitaal. De belgische regering, of ze nu socialistisch is of liberaal, dient het kapitaal.
Tenslotte: Marie lijkt te ijveren voor meer kennis omdat die meer macht geeft. Daarmee gaat ze voorbij aan een fundamenteel probleem: wat is er opgelost als die “meer macht” ook weer wordt misbruikt ?