Kerknet
3 Vragen van LGBTQ-katholieken aan de paus (en zijn antwoord)
Dat LGTBQ-mensen nog altijd niet aanvaard worden door veel te veel mensen die zichzelf “normaal” wanen, is een feit. Dat we er voor moeten ijveren dat deze mensen wél aanvaard worden zou voor een christen vanzelfsprekend moeten zijn. Met die “we” bedoel ik “we”: niet enkel de LGTBQ-mensen zelf moeten strijden voor hun aanvaarding, maar ook niet-LGTBQ-ers en zeker iedereen die zich christen noemt.
De manier waarop nogal wat LGTBQ-ers op dit ogenblik die strijd voeren, is een andere zaak. Onze tijd wordt gekenmerkt door de neiging om onverdraagzaam zaken op de spits te drijven, en dat brengt zelden vooruitgang. Ook verworden veel ethische kwesties tot toepassingen van een extreem zelfbeschikkingsrecht en dus van al even extreem individualisme. Als sociaal gericht mens, kan ik het daar niet mee eens zijn.
Maar hiermee begeef ik me buiten de context van deze blog, want op zondag wil ik mijn blog expliciet schrijven vanuit christelijke inspiratie. En het christendom is geen ethiek.
Onder ethiek versta ik hier de engere betekenis van het woord waarbij het gaat om de ethische principes van een bepaalde traditie die worden vertaald in gedragsregels.
De islam is heel weinig religie, veel godsdienst en nog meer ethiek. Vernietigender kan een kritiek niet zijn.
Wie wil weten waarom ik het onderscheid maak tussen religie en godsdienst, moet mijn blog van 24 april ll. (her)lezen.
Het christendom is geen ethiek. Het is een boodschap; een blijde boodschap. Dat is iets anders dan een lijst van voorschriften voor gedrag.
Jezus heeft niet geen (nieuwe) inzichten geformuleerd in ethische aangelegenheden. Hij heeft de ethische inzichten van zijn tijd gewoon overgenomen. Maar daar waar de ethiek van zijn tijd leidde tot oordeel en veroordeling en bestraffing, heeft hij de boodschap gebracht: God is liefde. En liefde oordeelt, veroordeelt, en bestraft niet. Liefde staat daar boven.
Jezus schoffeerde de wetgeleerden doordat hij de zondaars die hij ontmoette niet veroordeelde, maar met liefde tegemoet trad.
Dat is de betekenis van de zogenaamde mirakels waarbij hij zieken genas. Het zijn geen toverkunstjes – al zullen vele tijdgenoten ze zo wel hebben gezien – maar tekens.
Nota: zeker als het woord God valt, zitten we in mythologische taal: het gaat niet meer om wat er menselijk gezien werkelijk gebeurt/kan gebeuren, maar om de betekenis van de verhaalde gebeurtenissen.
De Joden waren (zijn) er van overtuigd dat God zonde bestraft met ziekte en armoede. Dat is natuurlijk een aangename overtuiging voor de rijken, want daarmee konden ze aan de armen zeggen dat hun armoede Gods wil was en ze er dus niet tegen in opstand mochten komen. Nog niet zo lang waren er pastoors die dit op onze preekstoelen verkondigden. Ze branden in de hel.
Zieken genezen was dus in gaan tegen Gods wil. En toch genas Jezus zieken om duidelijk te maken dat hun ziekte niét Gods wil was. Omdat God liefde is en God niet oordeelt, veroordeelt en straft.
Nogmaals: ik hanteer mythische taal.
Het christendom kàn dus geen ethiek zijn.
Jezus zegt het uitdrukkelijk: Dit is mijn gebod: hebt elkander lief. (Joh.15,12) Geen sprake van andere geboden.
Je kan ethiek afleiden uit de christelijke boodschap. Je kan je de vraag stellen of bepaalde handelingen goed of kwaad zijn als je ze toetst aan de plicht tot liefde. Maar de plicht tot liefde formuleert op zich geen geboden en verboden: de liefde overstijgt geboden en verboden. Ze overstijgt ook de vraag naar rechtvaardigheid. Wie liefheeft is niet bezig met zijn rechten, en dus met zichzelf. Hij is bezig met de andere. Liefde op zich kàn geen ethiek zijn.
Daarom is de catechismus waarvan sprake in het artikel van Lieve Wouters een reliek uit de tijd dat de kerk nog dacht dat ze de samenleving moest boetseren. De overtuiging dat ze dat moest doen is op zich al een verraad van de christelijke boodschap. Gelukkig zijn we van die boetserende kerk verlost. Dat is niet haar verdienste. Nog altijd is het Vaticaan bevolkt met achterlijken die heimwee koesteren naar de tijd van de katholieke dominantie. Die achterlijken vind je ook terug in de kringen van het koninklijke huis en, onder andere in klieken in Ecolo. Maar daar gaat het hier niet over. Ik kon het gewoon niet laten om het te vermelden.
Ik zou ook deze achterlijken moeten liefhebben, maar, sorry, zo sterk is mijn geloof niet. Ik ben God niet.
Maar er waait wel een voorzichtige nieuwe wind door het Vaticaan. De officiële windwaaier is Paus Franciscus. En neen, zijn wind heeft het Vaticaan met zijn vertakkingen overal in de wereld nog niet proper gewaaid. Maar hij waait wel.
Dàt is wat je leest in dit briefje van Franciscus: ik ben niet bezig met de vraag of LGBTQ-zijn goed of slecht is. ik ben niet bezig met de vraag of wat jullie doen goed of slecht is. Het interesseert me niet. Je vraagt me naar God ? Er is slechts één zaak van belang: Hij houdt van je. En dus moeten ook ik en mijn kerk van je houden.
Kijk, je mag van mij over LGBTQ-ers filosofisch of ethisch denken wat je wil. Ik doe dat niet, maar jij mag van mij homoseksualiteit tegennatuurlijk, ontucht, ziekelijk, ordinair… noemen. Maar als je tegenover de mens staat, moet je die met respect bejegenen.
Ondertussen ken ik LGTBQ-ers die een relatie beleven met een liefde waar heel wat zogenaamd heteroseksuelen nog heel wat van kunnen leren.
En nu nog leren houden van die heteroseksuelen.