De Standaard
“Marx en Engels hadden gelijk, het kapitalisme werkt uitstekend”
“Marx en Engels hadden gelijk, het kapitalisme werkt uitstekend”
Zelden zoveel onzin gelezen.
Het is niet mogelijk om in een blog elke on-zin te commentariëren.
Ik pik er hier en daar iets uit.
Het kapitalisme heeft een onvoorstelbare welvaart gebracht.
Laat me nog maar even buiten beschouwing laten welke prijs de mensheid voor die welvaart heeft betaald. En ook maar niet de vraag stellen waaruit die welvaart dan wel bestaat. En hoeveel mensen er de facto deel aan hebben.
Ik neem even aan dat de bewering op zich waar is. Maar zelfs als ze waar is, is ze als argument waardeloos, want deze Zweed kan op geen enkele manier aantonen dat een ander economisch systeem niet evenzeer zo ’n welvaart zou gecreëerd hebben. Hij kan verwijzen naar het communisme van Lenin, Mao … dat inderdaad minder vooruitgang, of minder snelle vooruitgang, heeft gebracht, maar wie zegt dat er geen andere alternatieven mogelijk zijn voor het kapitalisme dan dat communisme ?
Het probleem van deze verdedigers van het kapitalisme bestaat er in dat ze weigeren om zelfs maar na te denken over zo ’n alternatief.
Het thema van de minder snelle vooruitgang is belangrijk.
Ik kan me voorstellen dat een alternatief voor het kapitalisme inderdaad tot minder snelle vooruitgang zou leiden. Maar waarom zou dat negatief zijn ?
Zouden we minder gelukkig zijn als de koelkast vijftig jaar later haar intrede had gedaan ?
Ik kan even goed poneren dat juist die snelheid nefast is geweest. Als we minder snel waren geweest, zouden het milieu- en klimaatprobleem meer beheersbaar zijn; zouden we minder last hebben van burn outs, depressies; zouden we meer tijd hebben gehad om te leren omgaan met de nieuwe technologieën … Het is niet voor niets dat oudere mensen voortdurend worden geconfronteerd met de vaststelling dat ze niet meer kunnen volgen. Dat ligt niet aan hen, maar aan de waanzinnige snelheid van de veranderingen.
Schrijf maar op dat het succes van de extreem-rechtse partijen op een of andere manier ook te danken is aan het feit dat onze samenleving veel te snel verandert zodat mensen zich niet meer veilig voelen …
Het probleem van het kapitalisme is dat het niet anders kàn dan vooruitgang, groei, nastreven tegen alsmaar grotere snelheid: de concurrentie dwingt de mens er toe om sneller te zijn dan de andere … Je krijgt een wedren naar alsmaar sneller.
Ja, ik moet toegeven dat concurrentie een sterke motor is voor economische, wetenschappelijke, technologische … vooruitgang.
En ik vind ook niet dat concurrentie overal totaal moet uitgesloten worden. Maar er is een verschil tussen een systeem waarin de concurrentie een noodzakelijke voorwaarde is en een systeem dat in essentie niet concurrentie maar samenwerking cultiveert voor behoeftenbevrediging.
En natuurlijk: de vrije markt !
Volgens de Zweed is er een verband tussen de vrije markt en onze huidige welvaart. Hij vergeet dat de vrije markt niet eigen is aan het kapitalisme. De vrije markt en de wet van aanbod is er vanaf het ontstaan van de mens. En voor het ontstaan van het kapitalisme in de helft van de negentiende eeuw was er veel minder tot geen overheidsingrijpen in het economisch gebeuren. Toch was er ook toen al enorme armoede. Toen bracht een totaal vrije markt géén welvaart tenzij hier en daar … even.
Het ontstaan van het kapitalisme ligt bij het ontstaan van de massaproductie. Het is de massaproductie die zoveel producten tegen een lage prijs op de markt heeft gebracht zodat ook de massa (in sommige streken) er toegang toe kreeg.
Wil de Zweed me nu eens uitleggen waarom er enkel in het kapitalisme massaproductie zou kunnen zijn ?
Hij stelt dat als de rijken rijk zijn dat een teken is dat ze veel hebben bijgedragen tot de welvaart.
Hij zit dan op het spoor van de idioten die vinden dat er zonder de mogelijkheid om rijk te worden geen welvaart mogelijk is. Maar wat voor mens is iemand die zou weigeren om zijn talenten in dienst te stellen van de samenleving als hij er niet rijk kan van worden ? Juist: een slecht mens. Leg zelf dan maar het verband tussen een slecht mens en het kapitalisme.
Deze minder begaafde is tegen ingrijpen van de overheid.
Ik ben het daarin met hem eens.
Voor mij moet de overheid zo naakt mogelijk zijn. De Groenen zijn er specialist in: met boetes en premies willen ze mijn gedrag sturen. Merk op dat het bij boetes en premies om geld gaat. Om economie. In beperkte mate wil ik mijn gedrag wel laten sturen, maar zeker niet door een overheid.
Ja, dus: vrijheid !
Maar misschien moet deze Zweed zich eens gaan afvragen welke de redenen zijn voor de noodzaak aan overheidsingrijpen in plaats van zijn reet te scheuren in een spagaat tussen vrije markt en noodzakelijk overheidsingrijpen.
Hij moet die oorzaken van nood aan overheidsingrijpen niet gaan zoeken in de oppervlakkige economische gebeurtenissen, maar in de kern van het systeem: concurrentie, noodzakelijk winstbejag, de eigenaar van de productiemiddelen ook eigenaar van de producten.
Dààr zijn er ingrepen mogelijk die de overheid (quasi) overbodig maken.
Maar ja, als je daar ingrijpt, heb je natuurlijk geen kapitalisme meer. En zover kan deze Norberg niet kijken. Hij is een ziekelijk kortzichtige conservatief.