Doorbraak
Zietdaar, Zwarte Broeders, het lot dat u te wachten staat’
Een open brief van de Vlaamse Beweging aan de Congolezen in 1885
De open brief van de Vlaamse Beweging is buitengewoon interessant. Allereerst omdat hier nog maar eens duidelijk wordt dat de Vlaamse Beweging van bij het begin een sociale beweging is geweest. Dat stelt natuurlijk ook de vraag in hoeverre ze dat nu nog is ? Ik heb het daarover in het andere artikel dat vandaag verschijnt. Maar ik wil hier toch ook nog een ander aspect belichten.
Een sociale beweging streeft naar solidariteit. Dat is iets anders dan liefdadigheid. Ik ga wat kort door de bocht, maar solidariteit vraagt een zekere gelijkwaardigheid van de partners. Anders gezegd: in solidariteit is wederkerigheid belangrijk: iedereen legt bij in de pot en krijgt er ook uit. Het is niet nodig dat iedereen evenveel bijlegt, maar iedereen moet wel bijleggen. Als iemand niet bijlegt en toch geholpen wordt, is dat liefdadigheid.
Nu is er niets links of sociaal aan liefdadigheid. Liefdadigheid is een vrije menselijke beslissing, afhankelijk van menselijkheid, of zelfs emoties. De meest rechtse zak kan liefdadig zijn. Als iemand geholpen wordt in liefdadigheid, is dat niet omdat hij recht heeft op hulp, maar omdat de gever een goed mens is (wil zijn). Solidariteit integendeel overstijgt de vrije beslissing in die zin dat wie toetreedt récht heeft op hulp. De partners in solidariteit zijn verplicht om te helpen.
Ik wil dit toepassen op de toestand in belgië. Als je het pamflet van de Vlaamse Beweging leest is er in belgië nooit solidariteit geweest: de rijke franstaligen hebben nooit de bedoeling gehad om solidair te zijn, noch met de franstalige arbeiders, noch met het Vlaamse volk. Net zoals belgië nooit solidair is geweest met Congo. belgië als natie was van bij het begin een doodgeboren kind. De franstaligen waren er zich van bewust dat de staat pas een natie kon worden als Vlaanderen verfranst werd. En die verfransing is al snel een illusie gebleven. We zitten dus eigenlijk met twee volkeren in één staat. Op zich zou dat misschien geen probleem zijn. Maar dat is het wél als één volk zich superieur voelt aan het andere, bijvoorbeeld doordat het deelneemt aan de superieure Franse cultuur, maar ook door een verschil in welstand. En dan komt de vraag: waar is de solidariteit tussen die twee volkeren ? Zolang Wallonië rijker was dan Vlaanderen is er van solidariteit geen sprake geweest: Vlaanderen was voor Wallonië een wingewest. Natuurlijk heeft Vlaanderen, net zoals Congo ook voordelen gehaald uit de Waalse welstand, maar dat is iets anders dan solidariteit.
Het begrip solidariteit tussen Wallonië en Vlaanderen duikt pas op, op het moment dat Vlaanderen Wallonië voorbijstak in welstand. En dat maakt duidelijk dat het begrip solidariteit hier eigenlijk niet van toepassing is. Want Wallonië heeft niets bijgelegd in de pot toen het dat nog kon, en legt nu niets bij omdat het het niét kan. Wat men in belgië solidariteit tussen Wallonië en Vlaanderen noemt is Vlaamse liefdadigheid.
Nu ben ik voor liefdadigheid. Maar liefdadigheid brengt het risico van afhankelijkheid mee, en afhankelijkheid haalt een mens omlaag. Of hij dat nu zelf wil of niet, doet niet terzake. Liefdadigheid is bedoeld om iemand in acute nood even te helpen, en gaat er van uit dat die mens door die hulp overleeft, weer uit de put kruipt en zijn eigen lot weer in handen neemt. Maar daar is in Wallonië geen sprake van. Niettegenstaande miljarden hulp van Europa en Vlaanderen is er geen enkel signaal dat Wallonië een oplossing vindt. De vraag is of het die wel zoekt, want Wallonië is een PS staat. En die PS houdt haar macht in stand door de Waalse arbeider van zich afhankelijk te maken: voor elke “hulp ” (uitkering) moet de arbeider langs de PS passeren. Daardoor stemt hij dan ook voor de PS, en blijft die aan de macht. Zolang dit zo is in Wallonië, is er geen solidariteit vanuit Vlaanderen mogelijk. En de miljarden liefdadigheid die elk jaar vanuit Vlaanderen naar Wallonië vloeien, hebben enkel als resultaat dat ze er daar geen behoefte aan hebben om de toestand te veranderen.
Ik geef toe: de laatste jaren zijn er in Wallonië schuchtere pogingen om uit het moeras te kruipen. Maar die zijn ingegeven door de angst voor een uiteenvallen van belgië waardoor de miljardenliefdadigheid zou wegvallen. Of nog: de enige stimulans voor Wallonië om zijn lot in eigen handen te nemen, is de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Enkel als Wallonië onafhankelijk wordt van Vlaanderen zal het zichzelf zijn. Wie écht links is, kàn dus niet anders dan ijveren voor de ontbinding van het onland.
Dit artikel in deze blog is begonnen met een tekst over Congo. Om daar dan op terug te komen: moeten we ons verontschuldigen voor de kolonisatie ? De eerste vraag daarbij is natuurlijk: heeft het zin terug te keren in het verleden ? De tweede vraag: wat heeft Congo daar aan ? Als je verontschuldigingen aanbiedt moet je ook schade herstellen. Maar dat zou er in dit geval enkel op neerkomen dat we de liefdadigheid (ontwikkelingshulp) nog wat opdrijven, en we weten dat die tot niets heeft gediend.
Als er dan toch verontschuldigingen moeten worden aangeboden maakt dit Vlaamse pamflet duidelijk dat op de eerste plaats het braaksel van Laeken die moet aanbieden. In de tweede plaats komt dan Wallonië. Vlaanderen moet geen verontschuldigingen aanbieden. Integendeel: als de Walen zich dan toch bij de Congolezen moeten verontschuldigen, dan ook bij de Vlamingen.