Gisteren had ik het over de duif als symbool van de Heilige Geest.
De meesten onder jullie zullen hebben opgemerkt dat ik niet houd van duiven. Tenzij op mijn bord.
Een ander symbool is de wind. Daar hou ik wél van. Een wind zie je niet. Maar je ziet of hoort wel wat hij teweegbrengt.
Wat brengt de Heilige Geest Wind teweeg ? In het christendom kan daar maar één antwoord zijn: liefde.
Natuurlijk ben ik het die liefheb, en is mijn liefde ook een beslissing van mij.
Maar liefde start meestal met verliefdheid, en mensen die een echt intense verliefdheid meemaken, hebben dikwijls het gevoelen dat de liefde hen overkomt. Het is iets overweldigends. Ze kunnen niet anders dan zich er aan overgeven. Het is mijn liefde, maar ik heb het gevoelen dat ze door iets anders is teweeggebracht. Dat andere is eigenlijk niet te benoemen, niet waar te nemen, tenzij in de liefde die het teweegbrengt. Het is als een wind.
Ik luister naar een mooie fagot- of cello solo en plots vergeet ik te ademen en er overkomt mij een diep besef dat ik iets ongelooflijks meemaak. Hoe kan het dat mensen zo iets kunnen ? Het gevoelen is dubbel: ik word gegrepen door de schoonheid, maarook door bewondering voor zoveel talent. De muzikale prestatie is het resultaat van jaren keihard werken, maar het talent is gegeven. Je ziet het talent niet, maar wel wat het teweegbrengt.
Een vader is bijzitter bij de geboorte van zijn kind. Hij wordt overweldigd door een immense ontroering. Hoe is dit mogelijk ? Hij vergeet de seksuele prestatie, en beseft: ik krijg een kind !
Als ik dat doortrek naar mezelf, besef ik dat ik gekregen ben. Dat ik niet helemaal van mezelf ben. Voor mijn part noem je dit het besef dat ik deel uitmaak van een groter geheel dat ik ten gronde niet snappen kan.
Natuurlijk kan je het allemaal nuchter bekijken en wetenschappelijk analyseren, en dat is nuttig en nodig. Maar wie enkel het nuttige en nodige ervaart, mist ergens iets. Iets wat niet te benoemen is, niet waar te nemen, maar dat er wel is.
We zitten in de religieuze sfeer
Een weten van het bestaan van iets waarin wij niet kunnen doordringen, van de manifestatie van de diepste rede en de stralendste schoonheid, die alleen in hun meest elementaire vormen voor onze rede toegankelijk zijn – dit weten en deze emotie vormen de waarlijk religieuze houding; in deze zin, en niet anders, ben ik een diep religieus man. Albert Einstein
Je kan stellen dat het allemaal het resultaat is van scheikundige processen in brein en darmen. Dat is natuurlijk waar. Het geldt voor ontroering, voor gevoelen voor schoonheid, grootsheid, dankbaarheid, bewondering, verwondering… noem maar op. Maar wie niet meer kan verwonderd zijn omdat hij het scheikundige proces kent, mist iets. Hij is geen “heel” mens. Geen “heil” mens. Hij kent de “heilige” geest niet.
Merk op dat ik het hier op geen enkel ogenblik over een persoonlijke God heb gehad. Ik denk dat dat “heilige” op zijn minst persoonlijk en in zichzelf veel groter dan persoonlijk moet zijn. Maar dat is eigenlijk slechts een filosofische rationalisering van de religieuze ervaring.
De tekst van het veni creator lijkt op zoeterig gerijm, en is dat ook. En toch: in het licht van het voorgaande zit er in de verpakking nog iets wat echt is.
Kom Schepper, Geest, daal tot ons neer,
houd Gij bij ons uw intocht, Heer;
vervul het hart dat U verbeidt,
met hemelse barmhartigheid.
Gij zijt de gave Gods, Gij zijt
de grote Trooster in de tijd,
de bron waaruit het leven springt,
het liefdevuur dat ons doordringt.
Gij schenkt uw gaven zevenvoud,
O hand die God ten zegen houdt,
O taal waarin wij God verstaan,
wij heffen onze lofzang aan.
Verlicht ons duistere verstand,
geef dat ons hart van liefde brandt,
en dat ons zwakke lichaam leeft
vanuit de kracht die Gij het geeft.
Nederlandse vertaling door J.W. Schulte Nordholt
Als ik bid: kom, heilige Geest… geef ik God geen bevel, of vraag ik God niets. Ik herinner mezelf er aan dat ik moet en wil openstaan voor die geest. Ik wil Gods wind laten waaien. En de God van Jezus is liefde. Dat ik er God bij betrek, betekent dat het om het allerbelangrijkste gaat; om iets wat absoluut is. Het gaat om mijn “heel” zijn. Ik wil heilig worden.
Tot slot nog twee citaten van Albert Einstein:
Bidden verandert de wereld niet, maar bidden verandert de mens en de mens verandert de wereld.
Het meest onbegrijpelijke in de wereld is de inkomstenbelasting.