Nog niet zo lang geleden was er grote heibel over studentendopen wegens nogal wansmakelijk. Studentendopen zijn geplogenheden van onze elite. Dat soort heibel is er nooit geweest over de christelijke doop. Er zijn nu natuurlijk wel elitairen die ooit gedoopt zijn geweest, en het van levensbelang vinden om zich te laten ontdopen, maar dat kan je niet echt ernstig nemen. Ik kan hen ergens wel begrijpen, want een doop betekent dat je lid wordt van een vereniging. Maar ik heb geen weet van elitairen die zich hebben laten ontdopen toen ze hun lidmaatschap van de wansmakelijkheid opzegden.
Brief van Paulus aan de Galaten 3,26-29
Broeders en zusters,
Gij zijt allen kinderen van GOD
door het geloof in Christus Jezus.
De doop heeft u allen met Christus verenigd,
gij hebt Hem aangetrokken als een kleed.
Er is nu geen sprake meer van Jood of heiden,
slaaf of vrije, man of vrouw;
allen te zamen vormt gij één persoon in Christus Jezus.
Maar als gij bij Christus hoort,
dan zijt ge ook Abrahams nageslacht,
en dus erfgenamen krachtens de belofte.
Vorige week ging het er over dat je niet “een heel mens” kan worden door de wet na te leven, maar enkel door vertrouwen op barmhartigheid en universele liefde. Dit thema van de brief aan de Romeinen, trekt Paulus hier door.
Eigenlijk is het andersom wat dat doortrekken betreft, want de brief aan de Galaten is geschreven voor die aan de Romeinen in de jaren vijftig na Christus. Dus ook voor de evangelies.
De Galaten waar Paulus zich toe richt, zijn heidenchristenen, christenen die niet van Joodse afkomst zijn en dus de Joodse gebruiken zoals de besnijdenis niet kennen. Maar er waren daar ook Joodse christenen die meenden dat men slechts echt christen kon zijn als men de Joodse wet en gebruiken beleefde. Paulus komt daar fel tegen in: christen ben je niet door Jood te worden, of pseudo-Jood. Je kan perfect christen zijn zonder de Joodse cultuur over te nemen en de Joodse sharia te volgen. Daar kunnen onze moslimbroeders nog wat van leren. Zowel het Jodendom als de islam zijn blijven steken in een wettische visie op heil en heelheid. Het christendom is in feite een multiculturalisme avant la lettre.
Je bent lid van de club als je gelooft in Jezus en zijn God. Meer is er niet nodig om lid te worden. Maar dat geloof is wel gebonden aan universele liefde en maakt mensen vrij: “er is geen sprake meer van slaaf of vrije, van man of vrouw…
Dat van slaaf of vrije is duidelijk. De door de elitairen zo gewaardeerde, en door mij pisprezen filosoof Etienne Vermeersch heeft het tot in den treure herhaald: Jezus was niet tegen de slavernij. Daaruit haalde hij een argument tegen het christendom. Welnu, hij dwaalde. Natuurlijk is ook deze tekst van Paulus geen aanklacht tegen de slavernij als systeem. Die idee lag nu eenmaal nog totaal buiten de denkwereld van die tijd. Maar hier vind je wel een ernstige stap in de evolutie van bewustwording van de onaanvaardbaarheid van de slavernij.
Hetzelfde geldt voor de vrouwen: in Jezus tijd leefden ze in een totaal ondergeschikte rol, bijvoorbeeld qua erfenisrechten. (Waar heb ik dat nog gehoord ?) Paulus heeft het hier niet over systemische verandering van het statuut van de vrouwen. Maar hij legt hier wel de basis voor het feminisme. Dat christenen dat lange tijd vergeten hebben, doet niet terzake: het zit in de christelijke boodschap.
Ik weet het: nu zondig ik tegen de universele liefde. Alhoewel, misschien is de liefde voor vrouwen belangrijker dan die voor moslims ?
Sorry, andersgeaarde mannelijke vrienden !
Het moet me toch nog van het hart. Als je dit leest heb je het gevoelen dat het eigenlijk niet over de tegenwoordige tijd gaat. Is de slavernij niet afgeschaft ? Iedereen zal dan spontaan antwoorden: natuurlijk wel ! Maar is dat ook zo ? Leven niet nog miljarden mensen in een feitelijke toestand van slavernij ? En leven niet nog miljarden vrouwen in een feitelijke, en zelfs systemische toestand van onderdrukking ? Ook bij ons ? Misschien moeten we toch nog wat meer christen worden ?