Knack
‘Een regering die hoofddoeken op school verbiedt, verspilt enorm veel talent’
Ann Peuteman Redactrice bij Knack
Domme Ann doet het weer. Begrijp me niet verkeerd: ik ben er van overtuigd dat Ann intelligent geboren is. Maar onderweg is er iets misgelopen. En ik weet wat: Ann heeft de ziekte van ideologische blindheid opgelopen. Die ziekte bestaat er in dat iemand volledig komt vast te zitten in een bepaald denkschema of ideologie. Ons denken werkt met schema’s waarin het de werkelijkheid probeert te vatten. Daar is op zich dus niets mis mee. Maar als iemand zo vast zit in een schema dat hij de werkelijkheid niet meer ziet, heeft die mens wel een probleem. Dat probleem wordt nog exponentieel vergroot doordat hij zelf niet beseft dat hij een probleem heeft. Als daar dan een soort hoogmoed bij komt waarbij de zieke ervan overtuigd is dat hij niet enkel een mening heeft, maar dat zijn mening ook nog het goede vertegenwoordigt, is de toestand ernstig, want dat houdt in dat iemand met een andere mening het kwade vertegenwoordigt. Tot daar Ann.
Eigenlijk ben ik dat hele hoofddoek gedoe kotsbeu. Ann blijkbaar niet.
Er is een tijd geweest dat ik dacht zoals Ann. Ik ben gelovig christen en ik eis het recht op om mijn overtuiging ook uit te dragen. Het is waar, ik draag mijn kruis enkel in mijn broek… maar ik vind dat ik het recht heb om een kruis te dragen. Ook als ik dat op school zou willen doen.
Ik ben het dus niet eens met het principe van de levensbeschouwelijke neutraliteit waar de startnota van De Wever het over heeft. Inderdaad, ook al is ze een groene, Elke De Cruynaere heeft gelijk: een school is er niet enkel om kennis en kunde in een leerling te pompen, maar ze is ook een opvoedingsmilieu waarin jongeren de kans krijgen en gestimuleerd worden om zichzelf te worden en uit te groeien tot waardevolle persoonlijkheden. En daar hoort ook een levensbeschouwing bij. En dus mag die leerling ook uitkomen voor zijn levensbeschouwing.
Tot daar is er geen probleem. En toch vind ik de hoofddoek niet kunnen. Want die doek is een symbool. En hij is een symbool van een onaanvaardbare beschouwing. De aanvaardbaarheid wordt getoetst aan de mensenrechten.
Ja maar, zeggen de voorstanders van de hoofddoek, je moet daar niet zo zwaar aan tillen. Zo belangrijk is dat symbool nu ook weer niet. Jawel: het feit alleen al dat de moslims zoveel heibel maken over die doek toont al het belang aan. In dat verband zou ik toch graag gezien hebben dat Ann ook een woordje van kritiek zou hebben over jongeren die hun toekomst en scholing over boord gooien omwille van dat symbool. Een jongere die niet studeert volgens zijn mogelijkheden omwille van de hoofddoek is een dwaze fanate. Net zoals Ann stelt dat een hoofddoekverbod talenten verprutst, kan je stellen dat het vasthouden aan de hoofddoek talenten doet verloren gaan. Maar dat soort overwegingen past niet in het denkschema van Ann.
De voorstanders komen ook altijd opnieuw af met het argument dat de hoofddoek van alles kan betekenen en dat iedereen daar zijn eigen betekenis kan aan geven. Daarmee geven ze al toe dat er ook onaanvaardbare betekenissen zijn. Maar neem nu iemand die de hoofddoek enkel zou dragen omdat ze vindt dat ze daardoor knapper is. Dat is toch onschuldig ?
Neen dus, want symbolen hebben de vervelende eigenschap dat ze zijn wat ze zijn. Ik wil het duidelijk maken met een vergelijking. Let op: vergelijkingen zijn geen gelijkstellingen.
Neem het hakenkruis. Dat is een symbool van het nazisme. Kan ik een hakenkruis dragen, enkel omdat ik dat mooi vind ? Kan ik dat kruis zo maar ontdoen van zijn betekenis ?
Ik wil Ann nog wel eens zien als leerlingen vanuit dezelfde redenering als de hare (en de mijne) het recht opeisen om op school hakenkruisen te dragen.
En waar staat de hoofddoek dan voor ? Je kan er niet onderuit dat de betekenis bepaald wordt door de islam, net zoals de betekenis van het hakenkruis bepaald wordt door het nazisme. Sommigen denken – en ik hoop, – dat de islam zich ooit zal ontdoen van alle achterlijkheid, en er zijn zeker moslims die de islam op een aanvaardbare manier proberen te beleven, maar de islam zoals die zich nu algemeen bij ons voordoet ontkent de gelijkheid van man en vrouw zoals wij die aanvaarden in de mensenrechten. Die islam is onaanvaardbaar en dus ook de hoofddoek als symbool er van. Dat des te meer omdat er algemeen een ernstige radicalisering bezig is. Ik weet dat er imams zijn die deze radicalisering proberen af te remmen, maar voorlopig slagen ze daar zeker niet in.
Ik zei dat er zeker moslims zijn die proberen de islam op een aanvaardbare manier te beleven. Mogen die moslima’s dan de hoofddoek dragen ? Mag een leerling het hakenkruis dragen als hij zich tegen de holocaust uitspreekt ? Ik herhaal: ik stel islam en nazisme niet gelijk. Maar het principe is hetzelfde.
Mag een vrouw vinden dat ze moet onderdanig zijn aan haar man ? Als die vrouw denkt dat dat haar gelukkig zal maken, mag ze dat gerust denken. Maar als iemand aan een vrouw zegt dat God, de Allerhoogste, van haar die onderdanigheid verlangt is dat onaanvaardbaar.
Ik heb altijd omgekeken naar de achterblijvers. Ze verdienen bijzondere zorg. Maar als een achterblijver andere achterblijvers lastig valt, moet er ingegrepen worden.
Maar dat wil Ann niet.
Nog dit over de titel en dat talent verspillen: moslims zijn intellectueel even begaafd als andere mensen. Een normaal begaafde leerling die zijn leerkracht tegenspreekt als die de evolutietheorie behandelt en stelt dat Allah de apen geschapen heeft… dàt is pas verspilling van talent.
Maar ik ben het dus fundamenteel eens met Ann. Leerlingen mogen op school uitkomen voor hun overtuiging en dat tonen. Maar niet met de hoofddoek.
Ik heb het domste argument van de islamofielen voor het laatst gelaten: nog niet zo lang geleden dachten de katholieken bij ons ook zo. En dus mogen de moslims nu ook zo denken. Maar toen is toen, en nu is nu. Als een katholiek nu vanuit zijn geloof de ongelijkheid van man en vrouw verkondigt is hij fout. En dat is ook zo voor een moslim. Waarom zou een foute mening van de ene een excuus zijn voor de foute mening van een andere ?
Hadden dan indertijd de katholieke symbolen verboden moeten geweest zijn ? Neen, want toen was het morele besef nog niet zo ver gevorderd en die mening normaal. Nu niet meer. Tot spijt van de blinden: we leven hier en nu.