Knack
‘Beleid moet focussen op welzijn in plaats van op economische groei’
In dit artikel wordt aangegeven dat het Bruto Binnenlands Product een slecht meetinstrument is om het welzijn van de bevolking te meten. Dat is een evidentie en niets nieuws. Maïka heeft dus gelijk als ze de overheid oproept om andere instrumenten te ontwikkelen.
Maar het wordt een beetje ongelukkig als ze Nieuw-Zeeland als voorbeeld stelt. Dan gaat het niet meer over het meetinstrument, maar over wat er wordt gedaan met het resultaat van de metingen.
Ik ben eens gaan kijken naar dat welzijnsbudget dat Jacinta Ardern heeft vrijgemaakt op basis van de metingen in Nieuw-Zeeland. En wat blijkt ? Bijna alle budgetposten zijn ook hier al in voege. Ik overloop de posten:
mentale gezondheidszorg, begeleiding voor mensen met mentale problemen, zelfmoordpreventie, meer begeleiding in school, zorg voor daklozen, actie tegen seksuele agressie, jonge mensen in zorg helpen om zelfstandig te wonen, minder kosten voor de ouders in het onderwijs…
Het komt er dus op neer dat Ardern dank zij het betere meetinstrument, uitvindt wat wij hier al hebben zonder dat meetinstrument.
Ik kan niet oordelen over de grootte van de sommen die Ardern vrijmaakt en de vergelijking maken met de sommen hier, maar ga er van uit dat die ongeveer overeenkomen, rekening houdend met het Bruto Binnenlands Product. Ja, dat hebben we hier dan wel weer nodig, want die sommen komen uit dat BBP. (Of Bruto Nationaal Product, maar dat onderscheid is hier verwaarloosbaar.)
Als je dan ziet dat de armoede hier toeneemt, net als de inkomensongelijkheid; dat er veel wordt gepraat over werkdruk, maar niets verandert; dat er gewoon geen geld is voor meer maatregelen die het welzijn bevorderen, lijkt me het artikel van Maïka een slag in het water. Het nieuwe meetinstrument verandert niets aan de mogelijkheden om de problemen op te lossen.
Nu, dat er geen geld is, is natuurlijk niet waar. Het is er wel, maar we geraken er niet aan omdat het in handen is van de kapitalisten, en die kapitalisten op een of andere manier er altijd in slagen om het in hun handen te houden, en er altijd op kosten van de gewone man nog een schepje bij kunnen doen.
Ons systeem steekt nu eenmaal zo in mekaar dat de kapitalisten de baas zijn, maar wel wat kruimels van hun rijke tafelen laten vallen om de werkende mens rustig te houden. Een voorbeeld daarvan is onze sociale zekerheid. Of dacht je dat die is ingevoerd uit medeleven met de armoezaaier ? Als dat zo was, waarom is er dan bijna nergens anders in de wereld dan in Europa zo’n sociale zekerheid ? Of zijn er in Amerika, Afrika of Azië geen armoezaaiers ? Onze sociale zekerheid is ingevoerd na de tweede wereldoorlog toen er een geweldig tekort aan arbeidskrachten was (ze waren doodgeschoten) en de kapitalisten als de dood waren voor arbeidersopstanden. Ja, mensen die het wél goed meenden – de vakbonden – hebben toen van die toestand gebruik gemaakt om een compromis te sluiten met de kapitalisten, en dat is onze sociale zekerheid geworden. (Het Rijnlandmodel) Let op: ik beweer niet dat er geen enkele kapitalist met een goed hart is, maar die goedhartigen zijn daar zeker niet in de meerderheid.
Ondertussen is die na-oorlogse toestand voorbij, en dus kennen we de opmars van het neokapitalisme dat van de toestand na de tweede wereldoorlog verschilt, precies doordat het, net zoals in de rest van de wereld, géén sociale zekerheid kent. En dus wordt die afgebroken.
Nu hebben economen uitgerekend waar de grens ligt die tot arbeidersopstanden leidt. Wat is het minimum aan kruimels dat de kapitalisten van hun tafel moeten laten vallen ? In dezelfde sfeer wordt onze sociale zekerheid ook geleidelijk aan afgebroken op een ritme dat de opstand van de horden voorkomt.
Maar eigenlijk moet ik dat allemaal niet uitleggen. Wie een beetje nadenkt over het kapitalisme kan dat zelf ook wel bedenken. Maar Maïka is zo ver nog niet geraakt.