De Wereld Morgen
Actiegroep ‘Openbaar Vervoer Nu’ wil herfederalisering alle openbaar vervoer onder één minister
Ik hou niet van Lode Vanoost, en ik heb in eerdere commentaren op zijn artikels al zwaar naar hem uitgehaald. Maar eerlijk is eerlijk: wat de kern van zijn betoog hier betreft, heeft hij honderd procent gelijk. Een privatisering van het openbaar vervoer is nonsens. Schaam je, Thomas Roggeman. Je toont je een gewetenloze aanhanger van het meest verderfelijke kapitalisme dat enkel in dienst staat van de rijken.
Privatisering zou betekenen dat er verschillende maatschappijen op de markt van het openbaar vervoer actief zouden zijn. In theorie zou je dan kunnen zeggen dat die met mekaar moeten concurreren op gebied van de kwaliteit van hun diensten. De dienstverlening zou dus verbeteren door de concurrentie. Nu is concurrentie een van de basiselementen in het kapitalisme en heeft als zodanig op de lange termijn een verwoestend effect omdat ze onvermijdelijk tot oorlog leidt. Maar daar ga ik hier niet verder op in. Op korte termijn heeft concurrentie voordelen voor de consument. Test Aankoop leeft op dat thema. Concurrentie doet de prijs dalen en leidt normaal tot verbetering van de producten. Als dat het geval zou zijn voor het openbaar vervoer, zou de privatisering te verantwoorden zijn. Maar Engeland bewijst dat concurrentie in openbaar vervoer niét leidt tot verbetering van het product. In de VS is er wel geprivatiseerd openbaar vervoer waarbij de concurrentie werkt, maar dat land is door zijn afstanden en structuur van de bevolkingsdichtheid niet te vergelijken met Europa. En ook daar blijkt het huidige openbaar vervoer niet optimaal te werken. Maar in Europa kàn de concurrentie gewoonweg niet. Stel je voor dat je ’s morgens naar je werk wil met het openbaar vervoer. Als er concurrentie is zou dat betekenen dat je kan kiezen tussen op zijn minst twee busmaatschappijen of treinmaatschappijen die op hetzelfde moment op hetzelfde traject rijden en die dan met mekaar concurreren in prijs en kwaliteit van dienstverlening. Dat is toch nonsens ? Je zou wel een situatie kunnen krijgen waarin de ene maatschappij actief is in, bijvoorbeeld Antwerpen, en de andere in Limburg, maar dan valt de concurrentie weg en krijg je de facto een monopoliesituatie die de reiziger gijzelt. Nu heeft de NMBS op dit ogenblik ook een monopolie, maar de NMBS moet geen winst maken.
Neen, een privatisering is niét goed voor de reiziger, maar enkel voor de aandeelhouder.
Natuurlijk moet er iets gedaan worden aan de kwaliteit van de dienstverlening van de NMBS. Dat is op de eerste plaats een kwestie van geld, maar ook van efficiënt management. Het is duidelijk dat dit beter kan.
En daar komen we op het thema herfederalisering dat de belgicisten zo nauw aan het hart ligt. Er is iets raars in dit artikel: je moet heel goed opletten want de ene keer heeft Vanoost het over de NMBS, de andere keer over mobiliteit, waar dan ook, bijvoorbeeld de Lijn bijhoort. Welnu, de NMBS herfederaliseren kàn niet, want die is nooit gefederaliseerd geweest. Het spoor hééft slechts één minister. En het spoor functioneert niet zoals het hoort. Ga je nu de Lijn onder hetzelfde bestuur plaatsen als het bestuur dat de NMBS slecht bestuurt ?
Natuurlijk moeten NMBS en de Lijn beter samenwerken. En als je het over de Lijn hebt, moet je aan de Waalse (ik hou het simpel en vergeet even Brussel) en aan de Vlaamse “Lijn” denken. Je streeft dan naar een samenwerking van drie organisaties. Maar waarom denk je dat de Lijn wél gefederaliseerd is ? Omdat de perfide Vlamingen nu eenmaal alles willen federaliseren ? Al die federaliseringen zijn er gekomen in een tijd dat de n-va nog niets te zeggen had. Ze zijn er gekomen onder het bewind van mensen die niét antibelgisch waren. En ze zijn er gekomen omdat de problemen van samenwerking tussen Vlamingen en franstaligen in één organisatie te groot werden. Wil je nu echt terug naar de toestand waaruit je met reden bent weggegaan ? Of nog: ook als alles onder één minister zou komen, zouden de problemen tussen de Vlaamse en de franstalige toestand blijven bestaan. En als je dan niet oppast krijg je een franstalige minister die de kant van de franstaligen kiest waarvan Vlaanderen dan de dupe is. Of andersom. Is dat een betere toestand ?
Ja ik pleit voor samenwerking; voor één ticket dat geldt zowel voor NMBS en de Lijn, voor op mekaar afgestemde stopplaatsen en stopmomenten die een vlotte overstap mogelijk maken. Maar een herfederalisering van de Lijn brengt daar niets aan bij. Integendeel: het zou veel gemakkelijker zijn om dat te organiseren als ook de NMBS zou gefederaliseerd worden.
En nu hoor ik Vanoost en consoorten al schreeuwen dat het toch niet kan dat de trein stopt aan de taalgrens. Welnu, de trein stopt ook niet aan de grens met Nederland en Frankrijk. Sommigen zullen ook stellen dat Vlaanderen te klein is voor een eigen spoornet. Maar dan zijn ook Denemarken en Zwitserland te klein.
Ik ga hier mijn niet verder verdoen met antwoorden op argumenten die uitblinken door domheid.