Doorbraak
Salvini en Orban één strijd voor een christelijk Europa
Pieter Bauwens neemt risico’s. Hij durft het zowaar aan om aanwezig te zijn op een samenkomst van het vlaams blok. Dat is natuurlijk genoeg om het gehuil van de nep linksen doen los te barsten en hem voor de rest van zijn dagen in het verdomhoekje te duwen. Ik heb spijt dat ik zelf niet aanwezig kon zijn op die samenkomst van het vlaams blok.
Maar Bauwens doet zijn werk goed. Hij informeert en op het einde van zijn artikel trekt hij kritische besluiten, waaruit blijkt dat hij terechte vragen heeft bij de stellingen van Salvini, Orban en consoorten.
Ondertussen blijft het triestig dat het niet onze linksen zijn die de boodschap verkondigen. Die rechtsen hebben gelijk als ze zeggen dat Europa “een shoppingcentrum zonder wortels, geschiedenis of waarden” is geworden. Europa is inderdaad een puur liberaal economisch project zonder sociale tendensen of interesses. In die zin is Europa een verraad van het zogenaamde christelijke Europa.
Nu moeten we dat christelijke Europa niet idealiseren. De geschiedenis van dat zogenaamd christelijke Europa oogt niet zo fraai. Het is een geschiedenis van oorlogen die geleid hebben tot het ontstaan van grote nationale eenheden (Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje…) die dan tot twee wereldoorlogen hebben geleid.
En toch, is er vooral na de tweede wereldoorlog iets gebeurd wat je wel als aansluitend bij het christendom zou kunnen zien: onze sociale zekerheid. De aanhef voor de sociale strijd is zeker gegeven door het socialisme. Maar zonder de sociale leer van de kerk (Rerum Novarum) en de diepe inspiratie van het Duitse en Scandinavische protestantisme, zouden de vakbonden nooit het resultaat kunnen behaald hebben dat we nu (nog even) kennen. Nog even, want de overwinning van de vakbonden is natuurlijk gedeeltelijk schijn omdat het kapitaal sowieso de baas is gebleven. Maar dat is voer voor een andere trog. Ik heb het er uitgebreid over in mijn boek Eutopia.
Het is opvallend dat elders in de wereld de vakbonden er nergens in geslaagd zijn om voldoende macht op te bouwen voor een sociale samenleving. Daarin spelen economische toestanden mee, maar er is toch ook een factor die een rol gespeeld heeft: Europa is het enige continent dat zo sterk door het christendom en Rerum Novarum is getekend.
Maar het is zondag, en dus moet ik het ook meer expliciet over dat christelijke Europa hebben.
Wat betekent het woord christelijk hier eigenlijk ? Gaat het over het christendom als “geloof”, of gaat het over een ideologie die rond dat geloof ontstaan is ?
In ieder geval is er op dat gebied een verschil met de islam waarbij de ideologie essentieel deel uitmaakt van het geloof. Of andersom.
Ik denk dat je bij het christendom niet kan stellen dat geloof en ideologie samenvallen. Mohammed was een ideoloog die met militaire veroveringen een rijk stichtte. Jezus heeft niets gesticht, zelfs geen kerk.
De christelijke ideologie is dikwijls zelfs een verraad van de christelijke boodschap. Ik geef daarbij slechts één voorbeeld: de boodschap die nog niet zo lang geleden nog door pastoors op de preekstoel werd verkondigd dat God nu eenmaal armen en rijken heeft geschapen, en dat de armen moeten wachten op het hemelse hiernamaals om gelijk te komen met de rijken.
Er is een theologie die je ook een ideologie zou kunnen noemen: de bevrijdingstheologie die in Zuid- en Centraal Amerika een tijdlang een mooie opgang heeft gekend en die in de bijbel de aanzet vond om de armen op te roepen om in opstand te komen tegen hun lot. Maar die theologie is vakkundig door een religieuze misdadiger als de vorige Paus Benedictus XVI de grond in geboord. De huidige paus heeft tenminste het verstand om het onderwerp te mijden. Dat kan natuurlijk opportunisme zijn, want de bevrijdingstheologie speelt bijna geen rol meer. In zijn tijd als overste van de Jezuïeten in Argentinië was zijn houding in ieder geval dubbelzinnig.
Ik denk dat we af moeten van een christelijke ideologie en ons concentreren op de blijde boodschap. Ik ga die boodschap hier niet meer herhalen.
Natuurlijk zal het geloof in die blijde boodschap het ideologische denken van mensen beïnvloeden. Maar op het ogenblik dat je de ideologie en het geloof laat samenvallen verraadt je onvermijdelijk het geloof.
De cd&v staat voor een existentiële uitdaging. Wie is, ze waarvoor staat ze ? Er gaan stemmen op om de C van christelijk weg te laten vallen. Ik denk inderdaad dat de term christelijk niet past bij een politieke partij. Een politieke partij kàn gewoonweg niet de christelijke boodschap omzetten in beleid omdat die boodschap stoelt op persoonlijk geloof en dat persoonlijk geloof niet algemeen is in de samenleving. En zeker als machtsfactor is een politieke partij een contradictio met een geloof dat de machteloosheid cultiveert.
Uiteraard kan de cd&v in haar statuten wel opnemen dat ze zich waar mogelijk wil laten inspireren door de christelijke boodschap van de liefde voor de zwaksten, de armen, de gehandicapten… (Kijk daar verkondig ik toch weer de boodschap ! ), en dan komen we op de ethische thema’s. Politiek betekent dat dat de cd&v niet moet strijden tegen niet christelijk geïnspireerde politieke opvattingen die democratisch in wetten worden omgezet. Maar ze kan wél strijden voor, bijvoorbeeld, financiering van zorg voor moeders met de abortusvraag, gehandicapten… enz.
En Europa ? Voor Europa geldt hetzelfde: er is geen christelijk Europa. Het is er nooit geweest, en het zou niet goed zijn dat het er ooit komt. Daarin dwalen Salvini en Orban. Maar als ik pleit tegen een christelijk Europa, pleit ik zeker tegen een islamitisch Europa. Want het Europa waar ik voor pleit laat wel toe dat christelijk geïnspireerde mensen een rol spelen in de samenleving. De islam laat dat niet toe.