Een neokapitalistische politiek is ongewenst, maar onvermijdelijk

MO*

Bieke Purnelle

Als er één sociale beweging het kapitalisme in vraag stelt, dan wel de feministische

Links zal divers en inclusief zijn, of niet zijn

Beste Ewald Engelen, Een paar dagen geleden las ik met veel interesse uw column ‘Tijd voor een nieuw sociaal contract’, waarin u met het scherpste scalpelmes de ondergang van links fileert. Linkse partijen hebben zich overal als gedweeë dienstmaagden van het neoliberalisme gedragen, zo stelt u. ‘Partijen die ooit waren opgericht voor het inperken van de macht van markt en kapitaal, om burger en ingezetene te beschermen, ontpopten zich in woord en gebaar tot slaafjes van kapitaalmarkten en grootbedrijven’, schrijft u, een stelling waar ik het volmondig mee eens ben

Eerder heb ik Bieke Purnelle zwaar aangepakt. Maar hier moet ik haar gelijk geven.

Sta me toe om een kanttekening te maken bij de stelling van Engelen waarmee Purnelle zich akkoord verklaart, dat linkse partijen zich hebben ontpopt als slaafjes van kapitaalmarkten en grootbedrijven.

Dat is natuurlijk juist. Maar je moet je daarbij de vraag stellen: waarom is dat gebeurd ? Natuurlijk speelt daarin de menselijke factor: leiders van linkse partijen, net als van vakbonden worden ingepakt door hun onvermijdelijke contacten met de luxe van de rijken. Maar het kan niet zijn dat dit de volledige oorzaak is. Die mensen hebben ook andere motieven dan hun zwakheid gehad om het neoliberale spel mee te gaan spelen.

Daar kom ik terug op een marxistisch idee dat zegt dat binnen het kapitalisme de politiek per definitie in dienst staat van het kapitaal. Ik zal het nog maar eens herhalen: binnen het kapitalisme ligt de macht bij het kapitaal. De politiek is machtsuitoefening, en kan dus niet anders dan het kapitaal dienen. Dat geldt zeker voor corrupte politici, maar ook voor integere mensen. En dat geldt natuurlijk voor rechtse politici die bewust de kant van het kapitaal kiezen, maar evenzeer voor linkse politici die niet anders kunnen. En ze kunnen niet anders omdat de economische wetmatigheden van het kapitalisme hen er toe dwingen. Wie die wetmatigheden niet volgt, verliest de concurrentiestrijd. In belgië is er een loonstop en indexhervorming ingevoerd door de regering Di Rupo. Dat was nodig om de belgische concurrentiepositie te vrijwaren. Door de concurrentie van de lage loonlanden, China op kop, kàn Europa niet anders dan de neoliberale toer op gaan. Als het dat niet doet, krijg je een spectaculaire en snelle verarming van de bevolking. Die krijg je ook als je de neoliberale toer op gaat, maar als je door de neoliberale wetmatigheden te volgen kunt stand houden in de concurrentiestrijd, héb je als linkse nog wat om de verarming een beetje af te zwakken. Als je doet alsof het neoliberalisme er niet is, heb je niets meer.

Alle gehuil van links in Vlaanderen op dit ogenblik tegen de neoliberale Vlaamse regering Jambon is afgrijselijke hypocrisie en populisme. Want de leiders van links weten even goed als ik dat er geen andere politiek dan de neoliberale mogelijk is. Dat daarbij zeker ook het belgicisme meespeelt, maakt de zaak nog erger.

Pleit ik nu voor het neoliberalisme ? Natuurlijk niet. Ik toon wél aan dat er geen menselijke oplossing bestaat binnen het kapitalisme. 

En dat is dan de tragedie van links: tegen dat neoliberalisme als systeem wordt niet gereageerd. Als links op dit ogenblik het neoliberalisme aanvalt, valt het niet het systeem aan, maar neoliberale maatregelen, en de politiekers die die maatregelen nemen. Maar nog eens: binnen het systeem kàn het niet anders. 

Val dus het systeem aan ! 

Maak de mensen bewust van de fundamentele waarheid: we moeten naar een economie waarin de concurrentie niet wordt gecultiveerd, maar gemuilkorfd, en waarin niemand rijk kan worden omdat er geen winst kan gemaakt worden. Als er niemand rijk wordt, moet je ook niets afpakken van rijken om onder de andere mensen te verdelen. Ja, ik weet het: een aantal onder jullie haken nu intellectueel af omdat ze zich zo ’n alternatief systeem niet kunnen voorstellen. Ik geef toe dat het moeilijk is, maar ik heb het toch geprobeerd in mijn boek Eutopia, dat je op deze website gratis kan lezen en/of downloaden, ook in ebook formaat.

Wat er ook van zij: als we een echt menselijke samenleving willen, moéten we pogen om zicht te krijgen op dat alternatieve systeem. Wie zich neerlegt bij het kapitalisme, legt zich neer bij onmenselijkheid.

Mijn stelling houdt in dat het geen zin heeft om via de politiek het kapitalisme te bekampen. Sociale partijen hebben zin om het neoliberalisme af te zwakken, maar niet om te strijden tegen het systeem. De enige manier om die strijd te voeren is door een brede beweging van bewustmaking. 

Heeft Purnelle gelijk in haar stelling dat de antikapitalistische strijd de feministische moet integreren ? Ja natuurlijk. Maar het feminisme is niet antikapitalistisch in essentie, net zoals de strijd tegen het kolonialisme of de bevrijding van de slavernij niet antikapitalistisch was, zoals de geschiedenis heeft bewezen. Dat betekent dat niet enkel de antikapitalistische strijd het feminisme moet integreren, maar dat ook het feminisme het antikapitalisme moet integreren. Werk aan de winkel voor Bieke Purnelle.