Apache
Welke tijd verliezen de scholen?
Neen, ik ben geen fan van apache wegens nep links politiek correct. Maar als er iets goeds op verschijnt moet dat ook gezegd worden. En als het gratis is, kan ik het met jullie delen.
Mattijs heeft gelijk: het is tijd om grondig na te denken over ons onderwijs. Beter: om opnieuw grondig na te denken over ons onderwijs.
Voor ons hebben de Oude Grieken het al gedaan. Bij hen was de school de zinvolle invulling van de tijd die niet besteed werd aan de levensnoodzakelijke zaken zoals eten en drinken, en aan werk. Ik ga er nu snel over heen: die zinvolle invulling bestond uit het streven naar kennis en het nadenken over… ja, eigenlijk over alles. Onderwijs ging over alles wat niet nodig of nuttig was voor het dagelijkse leven.
Ignatius, de stichter van de Jezuïeten vond dat het onderwijs door de studie van Latijn en Grieks moest leiden tot meer menselijkheid. Het devies van de Jezuietencolleges werd dan: we komen binnen om te leren en gaan buiten om te dienen. Het rare in het verhaal is dan dat de studie van die talen totaal geen dadelijk praktisch nut heeft. Je kan er niets mee doen…
Daar stoten we op het fundamenteel probleem van ons huidig onderwijs: het wordt geteisterd door het nuttigheidsdenken. Wie het vak geschiedenis wil vervangen door informatica en Grieks door Engels, is een idioot. Hij weet weet niet wat onderwijs is.
Ja, ik weet het: ik schiet nu met spek en moet dat nuanceren. Want natuurlijk: er is het onmiskenbare feit dat er mensen zijn die meer aanleg hebben voor abstract denken, en mensen die de wereld meer tastbaar benaderen. Het gaat niet op om daar een waarde-oordeel over uit te spreken. Beiden zijn evenwaardig. Maar het maakt wel een verschil in de didactische benadering van de leerling. Ik gebruik hier met opzet het woord didactisch, want dat is iets anders dan “pedagogisch”. Als ik het had over de nutteloosheid en meer menselijkheid, had ik het over het pedagogische. Laat het dus duidelijk zijn dat onderwijs dat enkel didactisch is, nonsens is. Pedagogie hoort tot de essentie van het school leven. En pedagogie is een relationeel gebeuren. Als het enkel over didactiek zou gaan, zou je in deze moderne tijden het onderwijs perfect kunnen organiseren met computerprogramma’s. Als je dat doet, creëer je menselijke robots. Of liever reduceer je mensen tot robots. Dat zou de kapitalisten goed uitkomen. Het is niet voor niets dat vanuit de bedrijfswereld wordt opgeroepen om het onderwijs meer toe te spitsen op dadelijke dienstbaarheid op de werkvloer. Wie daaraan toegeeft, ondergraaft de menselijkheid.
Terug naar onze pedagogie. Of het nu over meer abstractie richtingen gaat, of over meer “technische” (techniek is het omgaan met de materie rondom mij), de pedagogie moet dezelfde zijn: de ontwikkeling van menselijkheid, precies los van de ontmenselijkende dienstbaarheid aan de economie. – Ik beweer niet dat elke dienst aan de economie ontmenselijkt, maar dat is wel zo in het onderwijs –
Dat betekent dat ook in de zogenaamde technische richtingen de opleidingen zo nutteloos mogelijk moeten zijn. Of nog: alle onderwijs moet een speels karakter hebben.
Hiermee pleit ik niet voor luiheid. Integendeel: mensen gaan op in hun spel en leveren grote inspanningen om betere spelers te worden. Trainen hoort bij spelen… Dat betekent dat er dus ook in een speelse context van de leerlingen inspanningen moeten gevergd worden.
Moeten leerlingen dan niet ook voorbereid worden op dienstbaarheid in de economie, wat betekent dat ze concrete praktische en nuttige kennis en vaardigheden moeten opdoen ?
Natuurlijk wel, maar dat soort onderwijs mag slechts komen nà het zogenaamde middelbaar onderwijs. Dat hiervoor het middelbaar onderwijs met een jaar zou moeten ingekort worden, moet kunnen kunnen, maar is voer voor verdere reflectie.
Na een goed nutteloos en speels middelbaar onderwijs zal de leerling die door het onderwijs is opgevoed tot verantwoordelijkheid en bereidheid om zich in te zetten, de nodige concrete technische vaardigheden snel oppikken op de werkvloer.
Zeker in deze tijden is het duidelijk dat het technisch onderwijs gewoon de mogelijkheden niet heeft om werkvolk af te leveren dat zonder onderwijs op de werkvloer dadelijk kan functioneren. Daarvoor zijn de financiële middelen voor aanschaf van gesofisticeerde apparatuur veel te klein, zeker als je rekening houdt met de razendsnelle veranderingen op dat terrein.
Maar natuurlijk staan de kapitalisten niet te springen om dat onderwijs te organiseren. Dat gaat ten koste van hun winst. En dus proberen ze het af te schuiven naar de gemeenschap.
Daar stoten we dan op het fundamentele probleem van ons huidig onderwijs: het wordt in dienst gesteld van de economie, en dus van het kapitaal. Want onze economie is volledig gericht op winst. In die context is onderwijs dat de menselijkheid bevordert niet mogelijk.
En dan zijn de nep linkse politiek correcten verontwaardigd over de “onmenselijke” reacties op facebook.
En oh ja, in de context van pedagogie als relationeel gebeuren: enkel een hoogmenselijke leraar kan leerlingen aanzetten tot – en begeleiden tot groei in menselijkheid. Zo geraken we in een vicieuze cirkel. En de kapitalist wint, want menselijkheid is voor hem een handicap, zowel voor zichzelf als voor het werkvolk.
PS Ik weet ook wel dat sommige van mijn uitspraken hier nuancering nodig hebben.