Doorbraak
Elke onderwijshervorming leidde tot meer kwaliteitsverlies
Klassieke talen staan voorlopig nog garant voor een scherpe vorming
Het gebeurt bijna nooit. Maar echt: ik heb geen enkel woord van negatieve kritiek op dit artikel van deze leraar klassieke talen.
In een blog van nog niet zo lang geleden heb ik het al betoogd: de vakken Latijn en Grieks zijn de enigen die het kritische denken ontwikkelen.
Uiteraard kan je even goed logisch leren denken in het vak wiskunde. Maar logisch kunnen denken is niet genoeg. Ik kom voortdurend mensen tegen die logisch kunnen denken, maar ook niet meer. Logisch denken gaat over een nodige vaardigheid zoals kunnen lezen. Kritisch denken gaat over de inhoud: dat waarvoor je die vaardigheid kan gebruiken.
Je kan die vaardigheid dus gebruiken om bruggen te bouwen. Neen, niet de bruggen van De Croo – die horen in de showwereld – maar de bruggen over onze autostrades en kanalen. Niets op tegen. Maar we willen toch niet enkel ingenieurs opleiden, maar wel ingenieurs die ook burger zijn, medemensen, mensen die hun verstand ook gebruiken voor de opbouw van de samenleving en die dus kritisch kunnen kijken naar wat er gebeurt in de wereld. Kortom: we willen intellectuelen. Een ingenieur kan een superieur bruggenbouwer zijn, maar tegelijkertijd geen intellectueel.
Uiteraard geeft de studie van Latijn of Grieks op zich geen garantie op ontwikkeling van het kritisch denken. De kennis van Latijn of Grieks moet leiden tot de lectuur van de oude Latijnse en Griekse denk-meesters, de (mede)grondleggers van onze Westerse beschaving en tot de kritische bevraging van die meesters.
Natuurlijk kan je die oude teksten ook in vertaling naar hedendaagse talen lezen en de kritische vragen stellen. Ik ben daarvoor. Maar als je zelf de betekenis moet zoeken in de vreemde taal en die dan poogt om te zetten in onze eigen taal ga je diep in op het doorgronden van het denkproces dat tot het resultaat leidt. Je combineert dan twee aanvullende manieren om de inhoud meester te worden: de vertaling en het zelf formuleren. Beiden zijn extreem actieve manieren van denken. Ik ken geen enkele andere manier om tot die intensiteit en diepgang van denken te komen.
Uiteraard zal niet elke student klassieke talen in het middelbaar onderwijs die diepgang bereiken.
Ik moet toegeven dat de Latijn-Griekse een elitaire richting is. Dat is precies waarom de richting zo wordt aangevallen: de nep linkse politiek correcte nuttige idioten kunnen niet verdragen dat mensen er boven uit steken – iedereen gelijk, nietwaar – en vermits het niet mogelijk blijkt om de dommen slimmer te maken, moeten de slimmen maar dommer gehouden worden.
Uiteraard speelt ook het kapitalisme mee. De kapitalist heeft niets aan een bevolking die bekwaam is tot kritisch denken. Integendeel. Hij heeft gewoon werkvolk nodig in verschillende maten van nuttig verstand voor winstgevende productie. Voor de consumptie heb je enkel domheid nodig. Meer nog: hoe dommer de bevolking, hoe beter voor de consumptie.
Het is precies daarom dat ik de termen nep links en nuttige idioten gebruik: ze zijn idioten omdat ze niet door hebben dat ze nuttig zijn voor hun tegenstander, het kapitaal. En dus zijn ze ook nep links.
Alle Vlaamse onderwijshervormingen zijn gericht geweest op twee doelstellingen: gelijkheid en besparen. En dan maar klagen over de daling van de kwaliteit.
Natuurlijk speelt ook het nuttigheidsdenken mee: waarom je bezig houden met iets wat niet dadelijk bruikbaar is. Met, bijvoorbeeld, digitale kennis ben je iets in deze wereld. Daar kan je geld mee verdienen.
Zover zijn we dus gekomen: het kapitalisme is er in geslaagd in de mensheid een geestestoestand te kweken die totaal in de kaart speelt van de rijken. Nu begrijp ik heel goed dat armen enkel begaan zijn met geld verdienen. Voor hen gaat het om overleven. Maar waarvoor is dit nodig in een samenleving als de onze waarin een grote groep – de meerderheid – van de mensen genoeg verdient om er goed van te kunnen leven ? Waarom moet het toch altijd meer worden ?
Het antwoord is simpel: door de concurrentie is het kapitalisme in essentie een groei-economie. Je kan de concurrentiestrijd nu eenmaal niet winnen tenzij door meer te produceren op kortere tijd met minder werkvolk. Die mentaliteit van groei lijkt diep doorgedrongen in onze samenleving.
De nep linksen zijn begaan met het klimaat en het milieu. Mooi. Maar ze schijnen niet te beseffen dat ze wat ze aan de ene kant opbouwen, door hun idiotie aan de andere kant, terug afbreken. Als ik zie hoe een socialiste als Kathleen Van Brempt en een groene als Petra De Sutter enthousiast achter de puur kapitalistische Green Deal van Ursula von der Leyen aanhollen word ik ziek: die Green Deal is volledig afgestemd op groei.
En neen, zoals ik al zei is de studie van Latijn en
Grieks in het middelbaar geen onfeilbaar middel om dit kritisch denken in onze samenleving te laten doordringen. Maar het kan wel helpen. En we hebben alle beetjes hulp nodig. Denk in dat verband ook maar aan een kritische blik op onze democratie die ook wel wat zoektocht naar een alternatief kan gebruiken. Een thema waar zeer weinig mensen mee bezig zijn.
Toch ook nog dit: naast de homo economicus (producent en consument) en de denkende mens is er ook nog de veel vergeten spelende en artistieke mens. Ook die moet aandacht krijgen in het onderwijs. De stemmen die nu opgaan om de vakken rond kunst te vervangen door “nuttige vakken” komen van dezelfde idioten die pleiten tegen de klassieke talen.
Nog niet zo lang geleden sprak ik met een bedrijfsleider – weliswaar in een specifieke branche. Hij vertelde me dat zijn collega’s hem vroegen hoe hij dat toch deed om altijd de betere medewerkers aan te trekken ? Zijn antwoord was heel simpel: ik trek enkel mensen aan die de Latijnse gedaan hebben.