VRTNWS
Hoe de sociale media je mening (ver)vormen
In een vorige blog heb ik het al gehad over dit thema, maar ik vind het belangrijk genoeg om er opnieuw de aandacht op te vestigen, en ik heb de indruk dat dit artikel de mechanismen wat beter uitlegt dan het vorige dat ik besproken heb.
Als het over de grote wereldproblemen gaat worden er meestal drie genoemd: de armoede, het klimaat en de migratie. Voor mij moet daar zeker de manipulatie aan toegevoegd worden. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk de manipulatie is. Het is gewoon zo dat de oplossing voor de andere thema’s door de manipulatie quasi onmogelijk wordt gemaakt. Een basisprobleem hierbij is het feit dat zowel de reguliere als de sociale media met de daarbij horende technologieën in handen zijn van kapitalisten die niet uit zijn op de oplossing van de problemen, maar enkel op winst. Je kan dit toepassen, zowel op armoede, als op klimaat en migratie.
Wil iemand mij eens uitleggen waarom die algoritmen eigenlijk nodig zijn ? Horen ze bij de technologie die internet mogelijk maakt ? Waarom kan ik niet gewoon een zoekterm ingeven en naar mijn item geleid worden zonder dat dit geregistreerd wordt en gebruikt om het aanbod van latere info te sturen ?
In het vorige artikel dat ik hierover besprak pleit Glen Joris er voor om ook algoritmes in te schakelen die de diversiteit zouden bevorderen. In mijn ogen is dit slechts een schijnoplossing. Die algoritmes moeten gewoon weg. De technologie moet me niet in een bubbel steken en evenmin me confronteren met andere meningen. Als ik zelf er voor kies om alleen artikels te lezen die mijn mening bevestigen, is dat mijn goed recht. Het is dom, maar niemand mag mij beletten van dom te zijn.
Confrontatie van meningen kan verrijkend zijn, en ik ben daar grote voorstander van. Maar die confrontatie kan ook verwarrend werken. Daarbij moet ik de mening van anderen niet echt kennen om er respect voor te hebben. Of liever: eigenlijk moet ik geen respect hebben voor de mening van anderen, maar wel voor die anderen als mens.
Ik heb de pretentie om een intellectueel te zijn, en dus vind ik dat ik systematisch op zoek moet gaan naar verschillende meningen. En ik pleit voor onderwijs dat zoveel mogelijk intellectuelen aflevert. Maar moet/kan je mensen verplichten om een intellectueel te zijn ? Als mensen er voor kiezen om in de veiligheid van een bubbel (wat een lelijk woord ! ) te leven, is dat dan niet hun goed recht ? Kan je van iedereen eisen dat hij de draagkracht heeft, nodig om om te gaan met diversiteit ?
Vanuit mijn linkse en christelijke overtuiging probeer ik altijd aan de kant van de zwakkere te staan. Welaan dan: ook hier gaat het om zwakkeren.
Onderwijsmensen benadrukken graag dat het onderwijs moet opvoeden tot kritisch denken. Ik ben het daarmee eens. Maar laat ons a.u.b. beseffen dat wij dit stellen als intellectuelen. Beseffen we wel genoeg dat intellectueel zijn niet voor iedereen is weggelegd ?
Ik ben begaan met de wereldproblemen, maar ik heb alle respect voor mensen die zich goed voelen in hun kleine leventje met de zorgen van elke dag. Sommigen omdat ze daarvoor kiezen. Anderen omdat de grote wereld voor hen te hoog gegrepen is.
Maar om duidelijk te zijn: dat betekent niet dat facebook mij moet vast zetten in mijn bubbel.
Ik heb lang geloofd dat de kritische burger nodig was voor de democratie. Ik geloof dat nog. Maar ondertussen denk ik wel dat het echt niet nodig is dat elke burger een kritische burger is. Op dit ogenblik heb ik soms de indruk dat er teveel kritische burgers rondhuppelen. Als ik zie hoe de bouw van windmolens door kritische burgers tot voor het gerecht wordt tegengewerkt, heb ik daarbij vragen. Een aantal mensen zijn intellectueel en ethisch gewoon niet in staat tot gezond kritisch burgerschap.
Ideologisch ben ik ( vooral ? ) anarchist. Anarchisme veronderstelt een algemeen verspreide zin voor kritisch denken en verantwoordelijkheidsgevoel. In mijn boek Eutopia vind je wel wat elementen van het anarchisme terug. Maar ik benadruk er ook dat de mensheid op dit ogenblik zeker niet klaar is voor een eutopische – in dit verband anarchistische – samenleving. Geen haar op mijn hoofd dat er aan denkt om nu de anarchie in te voeren, zelfs al zou ik daartoe de macht hebben. Dat zou enkel tot anarchie kunnen leiden.
Meer concreet pleit ik eigenlijk voor een terugkeer naar de verzuiling. De zuilen zullen dan natuurlijk (gedeeltelijk) anders worden ingevuld, maar als ik nu rondom mij kijk, dan zie ik geen enkel voordeel dat de ontzuiling zou meegebracht hebben. Het enige resultaat van de ontzuiling, politiek gezien, is de versnippering van de partijen die allemaal op zoek zijn naar een ideologie.
Laat dan bij verkiezingen een zuil de meerderheid behalen en het beleid bepalen. Als dat samen gaat met respect voor de minderheid/minderheden, is er geen democratisch probleem.
Een en ander moet gezien worden in verband met mijn overtuiging dat onze democratie op dit ogenblik een extreem liberale democratie is. Eén burger, één stem is puur individualisme. Als linkse mens, vind ik dat individuen thuis horen in gemeenschappen (die het individu respecteren). Die gemeenschappen moeten de democratie vorm geven. Het stemrecht gaat dan niet meer naar individuen, maar naar gemeenschappen. En gun mensen dan dat ze zich veilig voelen in hun gemeenschap. Waar anders kan een mens zich veilig voelen ?
Maar die algoritmes moeten natuurlijk wel weg !