Wat is er aan de hand met het sociale Europa ?

MO*

Hans Wetzels

Uitbuiting in Berlijn, maar strijd tegen sociale fraude komt maar pas op gang

De bouwsector kan niet zonder het goedkope werk van buitenlandse arbeiders’

Laaggeschoolde, buitenlandse arbeiders inzetten op de bouwwerf: dat is de strategie die veel Europese bouwbedrijven al jarenlang gebruiken. Ook en zeker in Berlijn. Bouwbedrijven geven er liever geld uit aan advocaten dan aan achterstallig loon voor de arbeiders. ‘Op die manier kunnen ze een enorm winstgevend uitbuitingssysteem in stand houden.’

Je kan het niet anders noemen: het is moderne slavernij. Die is nog erger dan de vroegere slavernij. Daarin was de slaaf nog eigendom en de eigenaar had er belang bij om zijn eigendom toch wat in relatief goede staat te houden. Als hij nieuwe slaven wilde, moest hij er voor betalen… Precies omdat in de nieuwe slavernij de uitbuiter geen eigenaar meer is, heeft hij ook geen enkele verantwoordelijkheid of belang bij de goede staat van zijn bezit. Kortom: het is veel gemakkelijker om een slaaf te dumpen. Dat is precies wat hier beschreven wordt. Zo zie je maar dat kapitalisten nog altijd vooruitgang maken bij hun methodes van uitbuiting.

En dan vraag je ja af: hoe is dat mogelijk ? In Duitsland ? In Europa dat toch de pretentie heeft om de wereld de les te spellen als het gaat over mensenrechten ? Ik begin te geloven dat het voor de moderne kapitalist beter uitkomt om op te komen voor de gelijkwaardigheid van transgenders dan voor werkvolk.

Maar waar maak ik me zorgen om ? Europa gaat er toch iets aan doen ? Er gaan toch wetten komen die dit soort wantoestanden onmogelijk maken. Oh ja ?

Maar toen in Europa het vrije verkeer van goederen werd uitgebreid tot het vrije verkeer van werkvolk (officieel van personen, maar dat is mooipraat) wisten die politiekers toch dat dat vrije verkeer tot dit soort toestanden zou leiden ? Blijkbaar kon het hen niet schelen. Of hadden ze zelf belangen bij deze uitbuiting ? En nu gaan diezelfde politiekers het oplossen ? Ja, ik heb het over de Europese top. Over Ursula von der Leyen, Michel, Reynders…

Ja, er zal wel wetgeving komen. Maar weet je wat raar is ? Sinds de tweede wereldoorlog kennen we in West-Europa het Rijnlandmodel dat aan de grondslag ligt van onze sociale zekerheid en hebben we altijd maar opnieuw wetgeving geïnstalleerd om het werkvolk te beschermen. En bij iedere nieuwe wet krijsen de vakbonden dat ze een overwinning hebben behaald.

Maar ondertussen kennen we wel toestanden zoals beschreven in dit artikel. Ondertussen groeit het aantal mensen in onzekere flexi-jobs, deeltijdse arbeid, voltijdse jobs waarvan een mens niet fatsoenlijk kan leven; groeit dus het aantal mensen dat verschillende jobs moet combineren; kortom groeit het aantal armen. 

De sociale wetgeving bouwt geen sociale staat meer op, maar vertraagt enkel nog de afbraak er van. Na de tweede wereldoorlog hebben we opbouw gekend. Nu afbraak. Is er iemand die tekens ziet die wijzen op een ommekeer naar opnieuw opbouw ?

Het gaat er om dat we in Europa het faillissement meemaken van het Rijnlandmodel (sociale zekerheid). Met de Hartzakkoorden in Duitsland is het Rijnlandmodel ten grave gedragen. Merk op dat die akkoorden het werk waren van een regering van socialisten en groenen ! Het kapitalisme met een menselijk gelaat van onze verzorgingsstaat, valt terug naar het pure harde kapitalisme.

Ik kom nogal wat linksen tegen die triomferen omdat we (door de bankencrisissen en corona) van het neokapitalisme (economie zonder sturing door de overheid) terug gaan naar een economie waarin de overheid weer meer ingrijpt. In hun ogen valt sturing door de overheid samen met sociale sturing. Ja, er is een tijd geweest dat dit zo was. Maar dat is geen automatisme. De sturing door de overheid kan ook asociaal zijn. De Hartz-akkoorden bewijzen het. De geschiedenis bewijst ondertussen dat die sociale sturing zich beperkt heeft tot een relatief korte periode na de tweede wereldoorlog op een relatief beperkt gebied, West-Europa. Sociale sturing door de overheid is een uitzonderingssituatie, gebonden aan een specifieke economische toestand.

Maar een overheid van socialisten en groenen ? Daarvan zou je toch verwachten dat ze sociaal sturen ?

Ik heb nooit geloofd dat de groenen ooit sociaal geweest zijn. Maar de socialisten ?

Ik zie twee factoren.

Ik heb het al dikwijls herhaald: binnen het kapitalisme kàn de overheid als het er op aankomt, niet ingaan tegen de belangen van het kapitaal. Want zelfs als die overheid een sociale politiek zou willen voeren, dan heeft ze daarvoor geld nodig. Dat geld moet komen van de economie. Een slecht draaiende economie laat geen sociale politiek toe. Maar de kapitalistische economie wordt gekenmerkt doordat ze in dienst staat van het kapitaal. Dat is de essentie van de kapitalistische economie. Als de overheid dus de economie helpt groeien, helpt ze het kapitaal groeien… Er kunnen dan bij sterk groeiende economie wel wat kruimels van de tafel vallen voor een sociale politiek. Maar dat is dus zeker niet de normale toestand.

Er is een andere factor. Ook een wezenskenmerk van het kapitalisme: de concurrentie. Na de tweede wereldoorlog had Europa geen concurrentie in de wereld. De economie was grotendeels op Europa zelf gericht, en als ze buiten Europa kwam was de technologische voorsprong zo groot dat het de concurrentie gemakkelijk won. De globalisering brengt Europa in een concurrentiepositie met de hele wereld, en landen zoals China, India… hebben ons technologisch ingehaald.

Zelfs de meest linkse overheid kàn geen sociale politiek meer voeren. Ze kan hoogstens de groeiende armoede wat meer verdelen.

Dat betekent het einde van de macht van de vakbonden. Het is toch opvallend dat ze in het Berlijnse verhaal totaal afwezig zijn ?

Het betekent ook het einde van het socialisme. Dat heeft Conner Rousseau goed begrepen. Maar in feite legt hij zich neer bij de toestand van groeiende ontmenselijking. Hij wil stemmen terug weghalen bij het vlaams blok. Maar hij vergeet dat armoede een goede bodem is voor extreem-rechts. Tot nu toe zie ik in de wereld niet veel signalen dat armoede een goede bodem is voor links. Als dat wel zo zou zijn, zou de hele wereld vol zitten met sterke linkse partijen en overheden.

Wie er echt iets wil aan doen moet de strijd voeren tegen het kapitalisme als systeem. Binnen het kapitalisme is er geen oplossing.

 

 
 
 
 

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *