MO*
Economische uitbuiting op Sicilië en in België
Auteur Sien Volders: ‘Onze economie profiteert van arbeidsmigranten’
Ik hoop voor jullie dat jullie nu net zo kwaad zijn als ik. Anders is er iets mis met jullie.
Het erge aan het verhaal ligt er in dat het zich hier in Europa afspeelt. Ja, we weten dat het elders in de wereld gewone kost is. Laat het ons maar over de miljarden mensen hebben die leven in mensonterende omstandigheden. Zelfs de grootste USA-ofiel weet ondertussen dat de armoede daar immens is. Maar hier bij ons ? In het qua beschaving superieure Europa ? Met onze sociale zekerheid ?
Heb je ooit “Het leven en de dood in de ast” (1926) van Stijn Streuvels gelezen ? Doen ! Het verhaal speelt zich bijna honderd jaar geleden af. We hebben ondertussen een wereldoorlog gekend, onze sociale zekerheid opgebouwd, en kunnen ons deze toestanden niet meer voorstellen. Maar ze bestaan nog. En erger: ze komen meer en meer terug.
De lezers van mijn blog komen niet uit die groep van uitgebuite mensen. Ze horen tot de betere middenklasse. Die klasse heeft de luxe van een zekere stabiliteit. Bij een tegenslag heeft ze wat reserve. Ze is hoog opgeleid, wat garanties biedt op werk. Ze heeft doorheen die opleiding bewezen een zekere mentale veerkracht te hebben. En ze vindt dat allemaal normaal.
De overgrote meerderheid van mensen uit die klasse groeit op in een “fatsoenlijk” gezin, gaat naar een “fatsoenlijke school”, verhuist na het middelbaar naar een “fatsoenlijk” hoger onderwijs en vandaar naar een “fatsoenlijke” job. Hun hele leven heeft zich afgespeeld in een beschermend milieu. Ja, ze hebben wat “lagere” vakantiejobs gedaan, maar zelfs dan was er op zijn minst de wetenschap dat het maar tijdelijk was en dat ze er ieder moment uit konden stappen. Theoretisch wéten ze dat het niet voor iedereen zo is. Maar in hun werkelijke aanvoelen is de wereld van de armen afwezig. Je weet pas wat echte armoede is, als je ze geroken hebt.
Zelf heb ik door omstandigheden een tijdje buiten die deftige wereld geleefd. Dat is voor mij een geweldige verrijking geweest.
We moeten goed beseffen dat er twee andere werelden dan de onze zijn die we ons niet kunnen voorstellen: de wereld van de echt rijken, en de wereld van de echt armen.
De wereld van de rijken is slechts mogelijk door het bestaan van de wereld van de armen.
Klaarblijkelijk zijn er nogal wat mensen in “onze” wereld die dit niet begrepen hebben.
Wat de rijkdom van de middenklasse betreft: als ze de werkers in India fatsoenlijk zouden betalen en in menswaardige omstandigheden zouden laten werken, zouden we ons onze T-shirts niet kunnen veroorloven, net zomin onze foons en andere ondertussen blijkbaar onmisbare attributen.
En het is door de slavenarbeid van die mensen in Sicilië en het wroeten van de kleine boeren daar, dat Colruyt tot de rijkste families van belgië is gaan behoren.
En ja, ik weet het. Ook ik zeg het: wat kan ik er aan doen dat mijn T-shirt zo goedkoop is ? Moet ik daarom weigeren het te kopen ? Dan maak ik het voor de mensen ginder nog erger.
Goedmenenden maken ons wijs dat we door ons consumentengedrag bedrijven kunnen dwingen tot menselijkere bedrijfsvoering. Vergeet het. Hier en daar zal je wel een succesje mogen noteren op een terrein als milieuvriendelijkheid, maar fundamenteel verander je niets. In het artikel gaat het over consumentisme. Ja, daar kunnen we iets aan doen door soberder te gaan leven. Ik ben daar voor. Maar als te veel mensen dat gaan doen, stort de economie in mekaar… Dat is nu eenmaal het systeem.
Siciliaanse boeren kunnen wreed zijn. Maar de oorzaak van de uitbuiting van die Armeense vrouwen ligt niet bij die wreedheid, maar bij het systeem. Ze ligt bij het feit dat die tomaten na de oogst niet het eigendom zijn van de mensen die daar gewerkt hebben, maar wel van de eigenaar van de grond en de machines, die dan op de markt te maken krijgt met de concurrentie en de wet van vraag en aanbod. Daarbij sluist het geld tenslotte naar aandeelhouders die totaal geen voeling meer hebben met het werk en zich dus zonder de minste vragen naar menselijkheid kunnen richten op de winst.
Ik geef hier in enkele woorden de essentie weer van het kapitalisme.
Je kan er op geen enkele manier omheen: het kapitalisme is menselijk slecht. Het is onmenselijk. Verdedigers van het kapitalisme betogen dan dat de mens egoïstisch en lui is en hebzucht en concurrentie nodig heeft om te presteren. Maar zo verzeil je natuurlijk in een vicieuze cirkel: de mens is slecht en dus is het systeem slecht, maar het systeem heeft dan weer invloed op de mens en bevestigt hem in zijn slechtheid. Wil jij je nestelen in deze cirkel ? Ik niet.
Je kan een vicieuze cirkel maar doorbreken als je de twee factoren tegelijkertijd aanpakt. We moeten dus werken aan de groei van menselijkheid, maar als we niet tegelijkertijd ook werken aan het systeem, zijn we gedoemd om te mislukken.
Laat ons zeggen dat opvoeders, jeugdbewegingen, religies en het humanistisch verbond al werken aan groei van menselijkheid (met vallen en opstaan, en soms vreselijke vergissingen). Maar het besef dat we ook het systeem moeten aanpakken is nog weinig doorgedrongen. Ik doe er mijn best voor.
Ondertussen draagt de leiding van Europa een verpletterende verantwoordelijkheid, want zij zit helemaal ingeschakeld in het systeem en is eigenlijk slechts bezig met één zaak: de behartiging van de belangen van de rijken. Op zich moeten we van het huidige Europa niets verwachten. Enkel dwang kan iets in beweging brengen.
Een even verpletterende verantwoordelijkheid hebben dus ook de Europese vakbonden die uitblinken in afwezigheid op Europees vlak. Zij zouden macht moeten stellen tegenover de macht van het kapitaal. Dat doen ze niet. Ze lobbyen ( eigen woorden ) ! Ze behartigen de belangen van mensen die honger lijden aan rijk gevulde tafelen in sjieke restaurants.
En de pvda ? Die deelt laptops en wafels uit.
Hallo jongens… wakker worden !