In de Morgen van 15 maart heeft Siegfried Bracke het over het sociaal loon overleg tussen patroons en vakbonden. Dat zit totaal vast zodat de vakbonden een staking aankondigen.
Hij heeft het daarbij over het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië.
Allereerst toch dit: het sociaal overleg is een kernidee waarop onze sociale zekerheid is gebouwd. Het laat in een eerste fase de staat zelf buiten spel. Slechts als het overleg strop zit, komt de staat op het toneel.
Iemand vraagt of die Bracke een rechtse klootzak is ?
Ziehier mijn antwoord:
Vergeet niet dat Bracke een lidkaart van de Sp heeft gehad. Het is een klootzak, maar ik denk niet dat het een rechtse of al zeker niet een zeer rechtse klootzak is. Zijn positie lijkt die van de kerk (Rerum Novarum) waarbij er gestreefd wordt naar zo harmonieus mogelijke samenwerking van kapitaal en arbeid voor het creëren van welstand. Dat is natuurlijk niet extreem links, maar het is net zo links als de (christelijke) vakbond. Daarmee heb ik niet gezegd dat Bracke een aanhanger van de (christelijke) vakbond is.
In de huidige stand van zaken in de strijd tegen het kapitalisme lijkt het links van de vakbonden het meest haalbare links te zijn.
Waar het hem in het artikel in de Morgen om gaat, is de tweespalt tussen Zuid en Noord. Eigenlijk pleit Bracke onuitgesproken voor confederalisme.
Er is inderdaad een verschil tussen Vlaanderen en Wallonië waarbij Vlaanderen meer geneigd is tot dialoog van arbeid en kapitaal en Wallonië meer neigt naar strijd.
Daarin kan meespelen dat Vlaanderen meer getekend is geweest door het katholicisme dat die dialoog voorstaat, dan Wallonië waar zeker de arbeiderswereld vroeger ontkerstend is geweest.
Maar de voornaamste factor is waarschijnlijk het verschil in kapitaalvorm tussen Wallonië en Vlaanderen.
De welvaart van Wallonië (indertijd veel groter dan die van Vlaanderen – wat niet betekent dat de Waalse arbeider het zo goed had) was gebouwd op de zware industrie. Een zware industrie die Vlaanderen nooit gehad heeft. En als er al ergens een beetje zware industrie was (bijvoorbeeld de Limburgse mijnen) dan was die in handen van het Waals, of liever het Brusselse grootkapitaal. Vlaanderen heeft pas de stap naar welvaart gezet toen de Waalse zware industrie al aan het instorten was. Daarbij heeft Vlaanderen, juist omdat het geen zware industrie had, vanaf het begin ingezet op kleine en middelgrote bedrijven (Gaston Eyskens). Onder invloed van de Waalse vakbonden en de PS is Wallonië toen blijven steken in hopeloze pogingen om de zware industrie in stand te houden, en toen dat niet lukte heeft het geweigerd om, zoals Vlaanderen, volop in te zetten op de kleine en middelgrote bedrijven omdat in dat soort economie de macht van de vakbonden nu eenmaal veel minder groot is, en omdat de PS door de uitkeringspolitiek (dopgeld) de bevolking aan zich kon binden en zo permanent aan de macht kon blijven. Op dit ogenblik probeert Wallonië wel om de stap naar de kleine en middelgrote bedrijven te zetten, maar na zoveel jaren cultuur van uitkeringen is dat niet gemakkelijk.
Overigens kon de PS die uitkeringspolitiek enkel voeren door de Vlaamse miljardentransfers. Voor mij een reden om tegen die transfers te zijn omdat die uitkeringspolitiek de arbeiders afhankelijk houdt en eigenlijk neerkomt op vervreemding.
De strijd om belgië op dit ogenblik is nog altijd een taal – en culturele strijd, maar het is ook strijd tussen twee kapitalen: het Vlaamse dat je geen grootkapitaal kan noemen, juist omdat het om kleine en middelgrote bedrijven gaat, en het Waalse (of eigenlijk Brusselse), dat je ook als het belgische grootkapitaal kan bestempelen.
Als linkse mens kies ik voor het kapitaal van de kleine en middelgrote bedrijven omdat daarin kapitaal en arbeid veel meer samenvallen waardoor een van de problemen van het kapitalisme wordt opgelost: de arbeider is ook eigenaar van het product.
Bracke drukt dat ook uit met: “de Vlaamse arbeider en de patroon kenden mekaar… “
Natuurlijk is het samenvallen van kapitaal en arbeid in Vlaanderen niet voldoende voor mijn antikapitalisme, maar het is beter dan het kapitalisme van Wallonië. Zoals ik al stelde: eigenlijk kan je niet echt van Vlaams grootkapitaal spreken (er is wel grootkapitaal, maar het is beperkter en minder bepalend), daar waar er wel een belgische grootkapitaal is.
Dat is het grappige: Vlaanderen wordt voorgesteld als rechts en Wallonië als links, terwijl op gebied van kapitaal Vlaanderen eigenlijk linkser is en wat er links is in Wallonië een perversie is van links.
Bracke gaat wel kort door de bocht als hij het verschil in welstand tussen Vlaanderen en Wallonië terugbrengt tot het verschil in de verhouding van arbeid en kapitaal waarbij Vlaanderen dus meer kiest voor dialoog en Wallonië meer voor strijd.
Er is zeker ook de puur economische factor: de Vlaamse economie, bouwend op kleine en middelgrote bedrijven met een sterke inzet van scholing, tegenover de Waalse ecomie, die geweigerd heeft om de teloorgang van de grootschalige industrieën op te vangen. Ik heb aangegeven waarom Wallonië die keuze heeft gemaakt. Het is een verschrikkelijke en misdadige vergissing. Ze heeft de PS geen windeieren gelegd, maar de Waalse arbeider wel armer gehouden dan nodig was.
Van de ene kant kan Vlaanderen de Waalse arbeider niet zo maar in de steek laten en de transfers stop zetten. Van de andere kant betekenen die transfers ook een voortzetting van de armoede en vervreemding omdat ze een rem zijn op de motivatie voor de inzet voor een andere economie.
Er is natuurlijk nog een andere factor. Bracke heeft het over het verschil tussen Noord – en Zuid Europa. Daarbij beperkt hij zich tot de verhouding arbeid – kapitaal. Maar ook de meer relaxte levenshouding van de Zuiderlingen speelt een rol. Voor mijn part laat je daarin ook katholicisme tegenover protestantisme meespelen.
Soms ben ik jaloers op die Zuiderse mens. En als die meer relaxte houding dan wat minder luxe en comfort meebrengt is dat misschien zelfs nog te verkiezen boven de levensstijl van de strengere Noorderling.
Er is ook nog het aspect van het nationalisme van Bracke. Maar dat is voer voor een andere trog.
PS Het artikel in de Morgen waarnaar in deze blog verwezen wordt, is betalend. Wie het toch wil lezen, vindt het hier.