Knack
‘Een inclusieve arbeidsmarkt kan je niet realiseren met een kleurenblind beleid’
Weer zo ‘n kind dat het goed meent, maar niet weet waar de klepel hangt. Nochtans is het niet moeilijk om die klepel te vinden. Je moet enkel kijken zonder gekleurde bril.
Toch raar: als ik iemand wil aanwerven mag ik niet naar zijn kleur kijken, maar als hij ongeschikt blijkt, moet ik plots wél zijn kleur zien en mag ik niet kleurenblind zijn.
Gelukkig gaat het meisje niet de racistische toer op en beweert ze niet dat de problemen van de gekleurden te wijten zijn aan bewuste achterstelling door de ongekleurden.
Maar laat ons eens doordenken op haar beweringen.
België is van Europa het land dat het minst mensen met migratieachtergrond aan het werk heeft.
Hoe komt dat eigenlijk ? Is dat omdat de belgen de ergste racisten zijn, die mensen met migratieachtergrond meer discrimineren ? Zijn belgen slechtere mensen dan, bijvoorbeeld, Duitsers ?
Het meisje wil dat daar iets aan gedaan wordt. Maar zou ze dan niet eerst eens moeten nadenken over de oorzaken ?
Ja, ze zoekt oorzaken, maar bij die oorzaken blijft ze steken in een meer gedetailleerde beschrijving van het probleem.
Als oorzaken geeft ze aan dat mensen met migratieachtergrond meer aan de slag zijn in de ergst getroffen sectoren, in de deeltijdse arbeid. Dat is gewoon een andere manier om te zeggen dat er in een crisis minder mensen met migratieachtergrond aan de slag zijn. Dat is geen oorzaak. Dat is gewoon een andere manier van zeggen dat die mensen een probleem hebben. Maar vanwaar komt dat probleem ?
Mensen met migratieachtergrond hebben minder anciënniteit en door het “last in, first out” principe vallen ze dus sneller uit de boot. Hoezo sneller ? Ik hoor het meisje niet beweren dat een mens met migratieachtergrond en slechts één jaar anciënniteit sneller wordt ontslagen dan een niet migratieachtergronder met één jaar anciënniteit. Van discriminatie lijkt er toch niet echt sprake.
Een evenredig te groot aantal migratieachtergronders verlaat het onderwijs zonder diploma. Als iemand durft beweren dat dat veroorzaakt wordt door het racisme van de leerkrachten, krijgt hij van mij een stamp in zijn bollekenswinkel. Hoe komt dat dan ?
Laat me een een anders eens aan elkaar hangen.
Kan het zijn dat migratieachtergronders meer terecht komen in die penibele jobs omdat ze geen diploma gehaald hebben ? Een diploma is nu eenmaal nogal nuttig om een “hogere” job te bemachtigen.
Zou het kunnen dat de schuld niet bij het racisme van de leerkrachten ligt, maar bij het hogere peil van ons onderwijs (althans het Vlaamse) dan dat van nogal wat andere Europese landen ? Als dat zo is, zal het probleem zich vanzelf oplossen, want, onder andere, door de aanwezigheid van migratieachtergronders daalt het peil van ons onderwijs.
Maar dat is dan weer slecht voor onze economie.
Onze economie is algemeen hoogtechnologisch. Dat is te danken aan het hoge peil van ons onderwijs. Anderzijds haalt ons onderwijs dat peil ook omdat de economie het nodig heeft.
Dat in zo ’n economie laaggeschoolden het moeilijk hebben is de evidentie zelve. Dat geldt zowel voor “autochtone” laaggeschoolden als voor migratieachtergronders met lage scholing. Alleen lijken er meer van die migratieachtergronders te zijn dan autochtonen.
De échte oorzaak moeten we dus zoeken bij de vraag: waarom zijn er in verhouding meer migratieachtergronders met lage scholing dan autochtonen ?
Het antwoord is duidelijk: omdat ze een migratieachtergrond hebben.
Nu denkt geen haar op mijn hoofd er aan om mensen te verwijten dat ze een migratieachtergrond hebben, en dat die migratieachtergrond samengaat met lage scholing.
Want wie zijn die migranten ?
Sommigen zijn geschoold. Maar doordat hun diploma hier niet is erkend, starten ze natuurlijk met een handicap.
Maar de overgrote meerderheid zijn laaggeschoolden, een aantal ei zo na analfabeten. Daar kunnen die mensen niets aan doen. Het is gewoon zo. Als die mensen hier kinderen krijgen, vertrekken die met een geweldige achterstand op enorm veel terreinen. Er is het taalverschil, maar ook de taalarmoede (bijvoorbeeld het aantal woorden, rudimentaire zinsbouw…) van de moedertaal die een handicap is voor de verwerving van de nieuwe taal en het denken in een andere logica. Er is het gebrek aan intellectuele prikkels van in de wieg. Er is het gebrek aan stimulatie en motivatie vanwege de ouders voor het schoolgebeuren…
Dan ontstaat er natuurlijk een vicieuze cirkel: de handicap van de migratieachtergrond doet die mensen verzeilen in de problematische jobs en in de armoede, en de armoede houdt de migratie-handicap in stand…
Het meisje heeft het over de onderliggende structurele problemen. Welnu, het weet totaal niet welke die onderliggende structurele problemen zijn. Niet omdat het dom is, maar omdat er ergens een klep voor dat oog zit die het belet om ze te zien. Die klep mag niet weg, want als je die wegneemt, zie je dat de échte oorzaak de migratie is…
Voor dàt probleem heeft het meisje ook geen oplossing. Het wil die ook niet, want ideologisch is het voorstander van migratie.
Is er dan geen oplossing ? Ik denk dat uit mijn analyse duidelijk blijkt dat er op korte termijn geen oplossing bestaat. Je verandert de intellectuele en culturele toestand in de migrantenhuishoudens niet zo maar.
Er kan en moet zeker iets gebeuren in ons onderwijs. Maar ons gewone reguliere onderwijs heeft het al moeilijk genoeg. Als we de achteruitgang daar willen stoppen en omkeren, zullen we een aantal migrantenkinderen er uit moeten weghalen. Ze doen het peil dalen, en de schoolverlating zonder diploma toont aan dat ze daar houden ook geen oplossing is. Er zullen in onze scholen dus speciale afdelingen moeten komen waarin gespecialiseerde leerkrachten de problemen, veroorzaakt in bijna analfabetische huishoudens aanpakken. Een afdeling gelijkend op het huidige bijzonder onderwijs. Kom nu niet af met inclusie, want dan heb je er niets van begrepen.
Is dit discriminerend ? Niet meer dan wat het meisje voorstelt: speciale maatregelen op de arbeidsmarkt.
En als je echt wil doordenken: arbeid… moet dat eigenlijk wel een markt zijn ?