“Een oneindig groeimodel past niet op een eindige planeet”

MO*

Simon Dequeker

‘Een oneindig groeimodel past niet binnen een eindige planeet’

Gaat CO2-afvang ons redden van de klimaatopwarming?

De afvang en opslag van CO2 moeten ons redden van de klimaatopwarming. In bijna elk scenario naar een klimaatneutrale toekomst speelt deze technologie een hoofdrol. Toch staat nog niet vast of het economisch haalbaar is om haar in de toekomst in te zetten op grote schaal. Is ons blind geloof in toekomstige technologie terecht? Of leidt dat ons af van de nood aan een snelle en radicale uitstootreductie

Jullie weten dat ik qua klimaat een twijfelaar ben. Mijn reden is simpel: ik ben geen wetenschapper en kàn het dus niet weten. Ik moet mijn denken dus bouwen op wat wetenschappers me vertellen. Daarbij stoot ik op vier problemen. 

Eén: wetenschappelijke kennis is per definitie voorlopig. Ooit waren alle wetenschappers het er over eens dat de aarde plat was.

Twee: nooit zijn alle wetenschappers het met mekaar eens. De laatste maanden heb je voortdurend virologen horen zeggen dat het meningsverschil tot de essentie van de wetenschap hoort. Dat een meerderheid van wetenschappers het eens is, is geen garantie op juistheid. Zelfs niet als dit een zeer grote meerderheid is.

Drie: de klimaatwetenschap is een tak van de wetenschap die nog in haar kinderschoenen staat. Je kan zelfs de vraag stellen of er wel echt een klimaatwetenschap mogelijk is. Het lijkt er op dat het klimaat een chaotisch gegeven is. Het hoort tot de essentie van een chaos dat er geen wetten in te ontdekken zijn en dus wetenschap niet mogelijk is. 

Vier: de wetenschap is volkomen vercommercialiseerd. Wetenschappelijk onderzoek zonder inbreng van commercieel kapitaal is niet meer mogelijk. Dat betekent dat er misschien nog wel objectief wetenschappelijk onderzoek mogelijk is, maar dat objectieve wetenschappelijke publicaties een zeldzaamheid zijn.

Maar geen nood: dit zijn filosofische redeneringen. Daarnaast is er de praktische toepassing: ik moet op dit ogenblik beslissingen nemen. Daarbij lijkt het geëigend om me te laten leiden door de meerderheid van de wetenschappers, en belangrijker: door  het voorzorgsprincipe. Ik wil dus meedenken en meewerken aan maatregelen voor het terugdringen van klimaat-onvriendelijke elementen.

Maar eigenlijk heb ik heb heel dat gedoe niet nodig want er is een fundamentele redenering waaraan niet te ontkomen valt: de aarde is eindig. Dus is een oneindige aanwas van bevolking en economische groei niet mogelijk.

Ja, ik weet het: linksen steigeren als je het over de wereldbevolking durft hebben. Ze beginnen er dan over dat er genoeg voedsel is, maar dat het slecht verdeeld is. Laat voedsel dan ook maar symbool zijn voor materiële welstand. Daarbij hebben linksen die van zichzelf denken dat ze radicaal zijn dan ook nog de angst dat de aandacht voor de wereldbevolking, de strijd tegen het kapitalisme zou kunnen doen vergeten.

Maar ik zie niet in hoe ijveren voor een beperking van de wereldbevolking iets zou moeten afdoen aan de strijd tegen het kapitalisme.

Ethisch aanvaardbaar ingrijpen op de wereldbevolking kan slechts op één manier: onderwijs voor vrouwen. Het is bewezen dat scholing van vrouwen het geboortecijfer doet dalen. Wil de iets of wat sociale mens me eens uitleggen hoe een massale inspanning voor wereldwijd onderwijs de strijd tegen het kapitalisme zou schaden ? 

De strijd tegen het kapitalisme is dus de andere factor die noodzakelijk is om onze planeet “gezond” te houden.

Het kapitalisme is in essentie een ongebreidelde groei-economie. Oneindige groei kàn niet op een eindige planeet.

Beperking van groei is binnen het kapitalisme niet mogelijk. Merk op dat elke inspanning die nu wordt geleverd in het thema klimaat en milieu eigenlijk de groei van de economie aanwakkert. De hele Green Deal van Ursula von is één groot plan om de economie te doen groeien.

Het kapitalisme kàn niet zonder groei omdat de motor van het gebeuren de concurrentie is. Concurrentie verplicht de kapitalist om zo goedkoop mogelijk te produceren. Zo goedkoop mogelijk betekent: zoveel mogelijk op zo kort mogelijke tijd. 

Concurrentie is de motor. Winst is het doel. Winst als doel op zich is al een aanzet tot groei, maar ook bij de factor winst speelt de concurrentie, want wie het meest winst maakt, is het best gewapend om de volgende concurrentieronde aan te gaan. De kapitalist kàn dus niet anders dan inzetten op zo veel mogelijk winst. Dus op groei.

Binnen het kapitalisme is er geen oplossing voor het klimaat- en milieuprobleem.

De technologische vernieuwing kan – misschien – een tijdelijke oplossing bieden, maar geen definitieve.

Er is meer: het kapitalisme heeft in de winnende streken een beschaving gecreëerd van consumentisme, met de daarbij horende genotcultuur. Ik kom weinig mensen tegen die zich vragen stellen bij funshoppen en winkels als belevingsruimten. Als je aan mensen vraagt welke hun hobby is, krijg je dikwijls als antwoord: shoppen. Ook daar ontstaat dus ook een cultuur van nooit genoeg. Dat kan ook niet anders, want als de productie om oneindige groei vraagt, moet de consumptie volgen. Je krijgt dus niet enkel een economie van onbeperkte groei, maar ook een “mensensoort” die die groei eist. De enorme sommen die worden besteed aan reclame en de al even enorme sommen die worden verdiend door de productie van reclame (facebook en alles wat gratis is) zeggen genoeg.

Als dan ook nog van overal in de wereld mensen er alles voor over hebben om te migreren naar de streken waar die consumentenmensensoort bloeit en zich aan die soort te assimileren, is het hek helemaal van de dam. Dat alleen al zou vragen moeten oproepen bij de migratie. De migratie is slecht voor het klimaat en milieu.

En ja, er is een kleine elite die bewust probeert om haar milieu-voetafdruk te verkleinen. Is het dan niet grappig dat het precies die elite is die migratie verdedigt en zo mensen die een kleine voetafdruk hadden in een situatie brengt waarin die afdruk veel groter wordt ?

Hallo Anuna en Greta, wanneer komt er een spijbelactie om een migratiestop te eisen om het klimaat te redden ?

Ja, ik spot er nu mee. Als het huilen met de pet op is in deze wereld, moet er des te meer gelachen worden. Maar al lachend zegt de zot de waarheid. 

 

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *